←سعد بن معاذ در نبردهای بنی نضیر، مریسیع و حادثه افک
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
یک‌بار هنگامی که پیامبر به سکونتگاه [[یهودیان]] [[بنی‌نضیر]] (از همپیمانان [[اوس]] در [[دوره جاهلی]]) رفته بود تا درباره خونبهای دو نفر با آنان [[گفت‌وگو]] کند، آنان [[تصمیم]] گرفتند با [[ترور]] ایشان [[عهد]] خود با پیامبر را بشکنند؛ ولی پیامبر با تدبیری توانست از آن ترور [[رهایی]] یابد<ref>المغازی، ج۱، ص۳۱۴، ۳۱۸.</ref>. در این ماجرا، چند نفر از [[یاران پیامبر]] از جمله سعد بن معاذ همراه او بودند. در پی این رویداد، پیامبر بنی‌نضیر را محاصره کرد و آنان ناچار شدند [[مدینه]] را ترک گویند. هنگامی که پیامبر درباره تقسیم باغ‌ها و [[اراضی]] آنان با سران [[انصار]] از جمله سعد بن معاذ [[مشورت]] کرد، آنان از هر گونه سهمی برای انصار [[چشم]] پوشیدند و سخاوتمندانه پاسخ دادند که بهتر است پیامبر آنها را میان [[مهاجران]] قسمت کند. پیامبر نیز [[شمشیر]] معروف ابن ابی‌الحقیق، [[رئیس]] بنی‌نضیر را به سعد بن معاذ بخشید<ref>المغازی، ج۱، ص۳۷۹؛ دلائل النبوه، ج۳، ص۱۸۲.</ref>. سعد در [[نبرد]] مُرَیسیع ([[غزوه بنی‌مصطلق]]) از نیروهای سواره بود<ref>المغازی، ج۱، ص۴۵۰.</ref>. در مسیر بازگشت از این نبرد زمینه [[اتهام]] به یکی از [[همسران پیامبر]] فراهم آمد ([[حادثه افک]]) که [[مخالفان]] و [[منافقان]] به خوبی از این [[فرصت]] بهره بردند و در چنین شرایطی [[پیامبر]] در میان [[یاران]] خود از شایعه‌پراکنان [[گله]] کرد. پاسخ [[سعد بن معاذ]] مبنی بر اینکه افراد [[خاطی]] چنانچه از [[اوس]] باشند، گردن زده خواهند شد و چنانچه از [[خزرج]] باشند، هر حکمی را که پیامبر{{صل}} فرماید بر آنان جاری خواهیم کرد، مایه تحریک [[تعصب]] قبیله‌ای [[خزرجیان]] شد و [[سعد بن عباده]] به عنوان بزرگ خزرجیان رو در روی سعد، وی را [[تهدید]] کرد. [[رسول خدا]]{{صل}} آنان را به [[سکوت]] و [[آرامش]] فراخواند و با [[نزول]] [[آیه شریفه]] [[خداوند]] همه [[مسلمانان]] را به [[پرهیزگاری]] فراخواند. | یک‌بار هنگامی که پیامبر به سکونتگاه [[یهودیان]] [[بنی‌نضیر]] (از همپیمانان [[اوس]] در [[دوره جاهلی]]) رفته بود تا درباره خونبهای دو نفر با آنان [[گفت‌وگو]] کند، آنان [[تصمیم]] گرفتند با [[ترور]] ایشان [[عهد]] خود با پیامبر را بشکنند؛ ولی پیامبر با تدبیری توانست از آن ترور [[رهایی]] یابد<ref>المغازی، ج۱، ص۳۱۴، ۳۱۸.</ref>. در این ماجرا، چند نفر از [[یاران پیامبر]] از جمله سعد بن معاذ همراه او بودند. در پی این رویداد، پیامبر بنی‌نضیر را محاصره کرد و آنان ناچار شدند [[مدینه]] را ترک گویند. هنگامی که پیامبر درباره تقسیم باغ‌ها و [[اراضی]] آنان با سران [[انصار]] از جمله سعد بن معاذ [[مشورت]] کرد، آنان از هر گونه سهمی برای انصار [[چشم]] پوشیدند و سخاوتمندانه پاسخ دادند که بهتر است پیامبر آنها را میان [[مهاجران]] قسمت کند. پیامبر نیز [[شمشیر]] معروف ابن ابی‌الحقیق، [[رئیس]] بنی‌نضیر را به سعد بن معاذ بخشید<ref>المغازی، ج۱، ص۳۷۹؛ دلائل النبوه، ج۳، ص۱۸۲.</ref>. سعد در [[نبرد]] مُرَیسیع ([[غزوه بنی‌مصطلق]]) از نیروهای سواره بود<ref>المغازی، ج۱، ص۴۵۰.</ref>. در مسیر بازگشت از این نبرد زمینه [[اتهام]] به یکی از [[همسران پیامبر]] فراهم آمد ([[حادثه افک]]) که [[مخالفان]] و [[منافقان]] به خوبی از این [[فرصت]] بهره بردند و در چنین شرایطی [[پیامبر]] در میان [[یاران]] خود از شایعه‌پراکنان [[گله]] کرد. پاسخ [[سعد بن معاذ]] مبنی بر اینکه افراد [[خاطی]] چنانچه از [[اوس]] باشند، گردن زده خواهند شد و چنانچه از [[خزرج]] باشند، هر حکمی را که پیامبر{{صل}} فرماید بر آنان جاری خواهیم کرد، مایه تحریک [[تعصب]] قبیله‌ای [[خزرجیان]] شد و [[سعد بن عباده]] به عنوان بزرگ خزرجیان رو در روی سعد، وی را [[تهدید]] کرد. [[رسول خدا]]{{صل}} آنان را به [[سکوت]] و [[آرامش]] فراخواند و با [[نزول]] [[آیه شریفه]] [[خداوند]] همه [[مسلمانان]] را به [[پرهیزگاری]] فراخواند. | ||
برخی [[مفسران]]، [[نزول آیه]] ۱۰۲ | برخی [[مفسران]]، [[نزول آیه]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند چنان که سزاوار پروا از اوست پروا کنید و جز در مسلمانی نمیرید» سوره آل عمران، آیه ۱۰۲.</ref> را درباره [[نزاع]] سعد بن معاذ با سعد بن عباده در حادثه افک دانسته‌اند<ref> تفسیر ثعلبی، ج۳، ص۱۶۰؛ روض الجنان، ج۴، ص۴۵۷-۴۵۸.</ref>. در این [[آیه]] [[مؤمنان]] به رعایت [[تقوا]] سفارش شده‌اند و از آنها خواسته شده همواره [[تسلیم]] ([[احکام الهی]]) باشند. | ||
[[ابن اسحاق]] [[تاریخ]] [[غزوه]] مریسیع را [[سال ششم هجری]] دانسته<ref> السیرة النبویه، ج۲، ص۲۸۹.</ref> که در آن صورت سعد بن معاذ نمی‌توانسته [[شاهد]] ماجرای [[افک]] باشد.<ref>[[مهران اسماعیلی|اسماعیلی]] و [[محمد اکبری کارمزدی|اکبری کارمزدی]]، [[سعد بن معاذ انصاری (مقاله)|مقاله «سعد بن معاذ انصاری»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۵ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۵.</ref>. | [[ابن اسحاق]] [[تاریخ]] [[غزوه]] مریسیع را [[سال ششم هجری]] دانسته<ref> السیرة النبویه، ج۲، ص۲۸۹.</ref> که در آن صورت سعد بن معاذ نمی‌توانسته [[شاهد]] ماجرای [[افک]] باشد.<ref>[[مهران اسماعیلی|اسماعیلی]] و [[محمد اکبری کارمزدی|اکبری کارمزدی]]، [[سعد بن معاذ انصاری (مقاله)|مقاله «سعد بن معاذ انصاری»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۵ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۵.</ref>. | ||
==سعد بن معاذ در نبرد [[احزاب]] و [[بنی قریظه]]== | ==سعد بن معاذ در نبرد [[احزاب]] و [[بنی قریظه]]== | ||