تهذیب الاحکام (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

==دیدگاه‌ها درباره [[شیخ طوسی]] و تهذیب الأحکام==

در [[منابع اهل سنت]] از شیخ به [[نیکی]] و [[عظمت]] یادشده است. [[ذهبی]] (م ۷۴۸ق) گوید: [[ابوجعفر طوسی]] شیخ [[شیعه]] و صاحب تصنیف‌هاست. [[محمد بن حسن بن علی طوسی]] وارد [[بغداد]] شد و برابر [[مذهب]] [[شافعی]] [[فقه]] آموخت؛ سپس [[کلام]] و اصول را از [[شیخ مفید]] [[رئیس]] [[امامیه]] دریافت کرد و ملازم وی بود و [[رشد]] کرد، به [[تفسیر]] پرداخت و [[احادیث]] و نوادری در دو جلد نگاشت که همه‌اش را از استادش مفید گرفته بود<ref>شمس الدین محمد بن احمد ذهبی، سیر أعلام النبلاء، ج۱۸، ص۳۳۴.</ref>. ذهبی می‌افزاید: نام وی را ابن نجار در [[تاریخ]] خود<ref>ظاهراً منظور ذیل تاریخ بغداد است که در نسخه موجود چاپی چنین مطلبی نیست.</ref> آورده که دارای تصانیف زیادی است که از جمله آنها [[تهذیب]] الأحکام است که جداً بزرگ است<ref>شمس الدین محمد بن احمد ذهبی، سیر أعلام النبلاء، ج۱۸، ص۳۳۵.</ref>. ذهبی بر این [[باور]] است که وی از مذهب شافعی به [[مذهب شیعه]] با ملازمت شیخ مفید [[تغییر]] موضع داده، که درست نیست. ذهبی این مطلب را با صراحت در تاریخ الإسلام آورده است<ref>شمس الدین محمد بن احمد ذهبی، تاریخ الإسلام، ج۳۰، ص۴۹۰.</ref>؛ به همین جهت هم سبکی (۷۲۷-۷۷۱ق) نام وی را در طبقات الشافعیه آورده است و تصریح می‌کند او [[فقیه]] شیعه و مصنف آنان است و انتسابی به شافعیه داشته است<ref>ابونصر عبدالوهاب بن علی سبکی، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۲۶، ش۳۱۵.</ref>.

==نسخه‌ها، [[شرح‌ها]] و ترجمه‌های تهذیب الأحکام==

تهذیب الأحکام دارای نسخه‌های خطی فراوانی<ref>شیخ طوسی، الإستبصار، مقدمه، ج۱، ص۲۲.</ref> است که در کتابخانه‌های معتبر وجود دارد<ref>نسخه شماره ۲۵۶ کتابخانه آیت الله مرعشی از روی نسخه دست خط شیخ طوسی استنساخ شده است (سیداحمد حسینی، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه آیت الله العظمی مرعشی، ج۱، ص۱۴۵). در مجله میراث شهاب، ش۶۵ ۶۶، ص۱۸۶ ۲۶۱ (سال هفدهم، پاییز و زمستان ۱۳۹۰ش)، ۷۹ نسخه کامل و ناقص خطی تهذیب الأحکام معرفی شده است.</ref> و همراه با دیگر [[کتب اربعه]] در [[ایران]] و بیروت هم چاپ شده است؛ اما دو نسخه چاپی مورد مراجعه وجود دارد:

#تهذیب الأحکام با تحقیق و تعلیق [[علی‌اکبر غفاری]] که اولین بار در سال ۱۳۷۶ توسط نشر [[صدوق]] منتشر شده است. این چاپ مانند چاپ [[نجف]] ده جلد است و در حاشیه، شماره صفحات چاپ نجف را درج کرده تا قابل مراجعه باشد و بتوان از معجم‌های آن نیز استفاده کرد همان‌گونه که روش مرحوم [[غفاری]] در کافی و [[من لا یحضره الفقیه]] است، ایشان حاشیه‌های مفیدی بر [[روایات]] دارد که از بزرگان [[نقل]] شده و بسیار سودمند است. غفاری در آغاز هر [[حدیث]] وضعیت آن را از جهت [[سند]] مشخص کرده است که حدیث [[ثقه]]، [[ضعیف]] یا به گونه‌ای دیگر است. ایشان برای [[احادیث]] هر کتابی شماره مسلسل قرار داده است؛ مثلاً کتاب [[طهارت]] ۱۵۱۴ حدیث و کتاب [[جهاد]] ۱۷۰ حدیث دارد. مجموع احادیث [[تهذیب]] الأحکام طبق شماره‌گذاری ایشان حدود ۱۳۷۸۷ حدیث است.

شرح‌های در دسترس تهذیب الأحکام کم است. اردوبادی برای تهذیب الأحکام شانزده شرح و بیست حاشیه و تعلیقه معرفی کرده است<ref>شیخ طوسی، الإستبصار، مقدمه، ج۱، ص۲۳-۲۶.</ref>. شرح کاملی که وجود دارد، ملاذ الأخیار فی [[فهم]] تهذیب الأخبار، [[نگارش]] [[محمدباقر مجلسی]] است که در سال ۱۴۰۶ قمری منتشر شده است. ترجمه‌ها هم وضعیت بهتری ندارند. چون در آن کتاب مسائل [[فقهی]] آمده، کمتر به ترجمه آن دست زده‌اند. تنها می‌توان از گزیدۀ تهذیب الأحکام محمدباقر بهبودی در پنج جلد یاد کرد.<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ؟؟؟.</ref>