رعایت عدالت: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

[[عدل]]، واژه‌ای [[عربی]] به معنای [[قسط]]، [[مساوات]]، [[انصاف]]، امری بین [[افراط]] و [[تفریط]]، و متضاد [[ستم]]، و واژه [[عدالت]] به معنای [[دادگری]] است<ref>دهخدا، لغت نامه، ج ۳۲، ص ۱۱۹.</ref>.

[[عدالت]]، ‌ در [[سیره نبوی]]، [[جایگاه]] بسیار والایی دارد و ایشان در نگاه کردن و تبسم بر افراد تفاوتی نمی‌گذاشت و همین [[صفات الهی]] بود که او را الگویی بی‌نظیر در هبری انسانی قرار داد.

در [[سیره]] [[پیامبر اعظم]] {{صل}} [[عدالت]] در جنبه‌های فردی و [[اجتماعی]] وجود دارد و خود ایشان [[اجرا]] کننده [[عدل و قسط]] بود تا آنجا که [[حضرت علی]] {{ع}} در وصف ایشان می‌فرماید: "سیرتش، [[میانه‌روی]]؛ آیینش، راه‌نماینده؛ کلامش، جداکننده [[حق]] از [[باطل]] و داوری‌اش قرین [[عدالت]] بود"<ref>نهج البلاغه، ص ۱۳۹.</ref>.

همچنین از [[رسول خدا]] {{صل}} [[نقل]] شده است: "عادل‌ترین [[مردم]] ‌کسی است که برای [[مردم]] همان را بپسندد و بدان [[رضایت]] دهد که برای خود نمی‌پسندد پسندد و بر آنان آن‌چه را برای خود روا نمی‌دارد، روا ندارد"<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۳۹۵؛ حسن بن ابی الحسن دیلمی، اعلام الدین، ص ۳۲۲؛ محمد بن حسن فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ج ۲، ص ۴۶۵ و شیخ صدوق، معانی الاخبار، ص ۱۹۵. </ref>.<ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص۵۳۲.</ref>.

== رعایت [[عدالت]] در [[نظام سیاسی]] ==

تحقق [[عدالت]] و [[برابری]] از [[اهداف]] [[رسالت پیامبر]] {{صل}} بود و [[خداوند]] در [[قرآن کریم]] در این باره می‌فرماید: "به [[راستی]] که پیامبرانمان را همراه با پدیده‌های روشنگر فرستادیم و همراه آنان [[کتاب آسمانی]] و [[میزان]] فرو فرستادیم تا [[مردم]] به [[دادگری]] برخیزند..."<ref>سوره حدید، آیه ۲۵.</ref>.

[[پیامبر اکرم]] {{صل}} [[عدل]] را [[میزان]] [[خداوند]] در [[زمین]] می‌داند<ref>محدث نوری، مستدرک الوسائل، ج ۱۱، ص ۳۱۷ و ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۱، ص ۱۰۰.</ref> و می‌فرماید: "اگر می‌خواهید شما را از [[امارت]] و [[رهبری]] با خبر سازم؛ اولش، ملامت است و سپس [[ندامت]] و سپس [[عذاب]] [[روز قیامت]]؛ مگر آن کس که [[عدالت]] ورزد"<ref>نهج الفصاحه، تحقیق و ترجمه: ابوالقاسم پاینده، ص ۲۶۵؛ الهیثمی، مجمع الزوائد، ج ۵، ص ۲۰۰؛ ابن حجر، فتح الباری، ج ۱۳، ص ۱۱۱ و الطبرانی، مسند الشامیین، ج ۲، ص ۲۰۶.</ref>. این [[سخن پیامبر]] {{صل}} نشان دهنده [[ارزش]] [[اجرای عدالت]] و [[سختی]] این کار است. [[هجرت پیامبر]] {{صل}} از [[مکه]] به [[مدینه]] اثر مهمی بر تشکیل [[دولت]] و تحقق [[عدالت]] و [[امنیت]] داشت؛ زیرا [[پیامبر]] {{صل}} با [[شعار]] [[توحید]] و [[برابری]] [[انسانها]] با یکدیگر و اسکان در [[مدینه]] و تمرکز افراد در آن، راه را برای ایجاد [[دولت]] و تحقق [[امنیت]] و [[عدالت]] هموار ساخت<ref>رسول جعفریان، تاریخ تحول دولت و خلافت، ص ۳۸ - ۴۳</ref>.<ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص۵۳۳.</ref>

== رعایت [[عدالت]] در [[اجرای قانون]] ==

[[پیامبر]] {{صل}} برای اجرای بهتر [[عدالت]] در [[جامعه]] و رفع خصومت‌ها ساختاری را برای [[قضاوت]] و [[دادرسی]] پدید آورد و خود، نخستین [[قاضی]] [[حکومت اسلامی]] بود. او که خود در نگاه کردن به اطرافیانش نیز [[عدالت]] می‌ورزید<ref>۲۵. کلینی، الکافی، ج ۸، ص ۲۶۸؛ ورام ابن ابی فراس، مجموعه ورام، ج ۲، ص ۱۷۶ و فقه الرضا {{ع}}، ص ۳۵۵.</ref>، نماد کاملی از [[قضاوت]] صحیح و عادلانه در [[جامعه]] بود. برای نمونه، در [[فتح مکه]] وقتی زنی از اشراف [[قبیله]] بنی مخزوم چیزی را دزدید و از نظر [[قضایی]] جرمش آشکار شد، [[خویشاوندان]] آن [[زن]] که [[اجرای حد]] را برای [[شرافت]] قبیله‌ای خود زیانبار می‌دیدند، [[اسامه بن زید]] را که نزد [[پیامبر]] {{صل}} ارج و [[قربی]] داشت، به [[شفاعت]] وادار کردند؛ اما همین که [[اسامه]] زبان به [[شفاعت]] گشود، آن [[حضرت]] خشمگین شد و فرمود: "مگر می‌توان حدود و [[قانون]] را [[اجرا]] نکرد؟" و فوراً [[دستور]] مجازات را صادر کرد و نیز فرمود: "[[اقوام]] پیشین به سقوط دچار شدند؛ زیرا در [[اجرای قانون]] [[تبعیض]] روا می‌داشتند. قسم به خدایی که جانم در دست اوست! در [[اجرای قانون]] درباره هیچ کس کوتاهی و [[سستی]] نمی‌کنم؛ اگرچه [[مجرم]] از [[نزدیکان]] من باشد"<ref>البخاری، صحیح، ج ۴، ص ۱۵۰ - ۱۵۱؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج ۴، ص ۵۲؛ مسلم نیشابوری، صحیح، ج ۵، ص ۱۱۴، اسحاق بن راهویه، مسند ابن راهویه، ج ۲، ص ۲۳۵ - ۲۳۶؛ نعمان بن محمد تمیمی مغربی، دعائم الاسلام، ج ۲، ص ۴۴۲ و المستدرک الوسائل، ج ۱۸، ص ۷.</ref>.

[[خداوند]] در [[قرآن کریم]] بر [[اجرای عدالت]] و [[داوری]] به [[حق]] [[اصرار]] ورزیده، می‌فرماید: هرگاه میان [[مردم]] [[حکم]] کردید، باید به [[عدالت]] [[حکم]] کنید"<ref>سوره نساء، آیه ۵۸.</ref>. حتی گفتار ما نیز باید اساس [[عدالت]] باشد؛ [[خداوند]] در این باره می‌فرماید: "و هنگامی که سخن می‌گویید؛ [[عدالت]] را رعایت کنید"<ref>سوره انعام، آیه ۱۵۲. </ref><ref> [[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص۵۳۳ ـ ۵۳۴.</ref>.

 

 

 

 

 

 

 

== منابع ==

# [[پرونده:152259.jpg|22px]] [[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|'''فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم''']]

 

== مدخل وابسته ==

== پانویس ==

{{پانویس}}