اعتدال در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'علل' به 'علل'
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{پانویس2}} +{{پانویس}}))
جز (جایگزینی متن - 'علل' به 'علل')
خط ۴۵: خط ۴۵:
*این [[آیه]]، به گونه غیر مستقیم اشاره می‌فرماید که این [[فضیلت]]، با تمامی [[فضائل]] دیگر [[همراهی]] خواهد داشت. در این زمینه توجّه به این [[آیه شریفه]] نیز از اهمیّتی خاص برخوردار است: {{متن قرآن|وَلَا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِكَ وَلَا تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَحْسُورًا}}<ref>«و (هنگام بخشش) نه دست خود را فرو بند و نه یکسره بگشای که نکوهیده دریغ خورده فرو مانی» سوره اسراء، آیه ۲۹.</ref>.
*این [[آیه]]، به گونه غیر مستقیم اشاره می‌فرماید که این [[فضیلت]]، با تمامی [[فضائل]] دیگر [[همراهی]] خواهد داشت. در این زمینه توجّه به این [[آیه شریفه]] نیز از اهمیّتی خاص برخوردار است: {{متن قرآن|وَلَا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِكَ وَلَا تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَحْسُورًا}}<ref>«و (هنگام بخشش) نه دست خود را فرو بند و نه یکسره بگشای که نکوهیده دریغ خورده فرو مانی» سوره اسراء، آیه ۲۹.</ref>.
*چه به روشنی نشان می‌دهد که تمامی [[بدبختی‌ها]]- و از آن جمله [[فقر]] و [[ذلّت]] و سرافکندگی ۔ در پی [[رذیلت]] [[اسراف]] و خسّت پدید می‌آید؛ از این‌رو به طریقه عکس دلالت بر آن دارد که [[عزّت]] در زیر [[پرچم]] [[اعتدال]] نهفته می‌باشد.
*چه به روشنی نشان می‌دهد که تمامی [[بدبختی‌ها]]- و از آن جمله [[فقر]] و [[ذلّت]] و سرافکندگی ۔ در پی [[رذیلت]] [[اسراف]] و خسّت پدید می‌آید؛ از این‌رو به طریقه عکس دلالت بر آن دارد که [[عزّت]] در زیر [[پرچم]] [[اعتدال]] نهفته می‌باشد.
*از آنجا که [[اسراف]] و تبذیر در شمار زوائد [[زندگی]] و بلکه از [[علل]] آن به حساب می‌آید، می‌توان چنین برداشت نمود که پریشان خاطری، [[ذلّت]] و بی‌اعتباری، زاییده [[رذیلت]] [[اسراف]] بوده از پی آن پدید می‌آید.
*از آنجا که [[اسراف]] و تبذیر در شمار زوائد [[زندگی]] و بلکه از علل آن به حساب می‌آید، می‌توان چنین برداشت نمود که پریشان خاطری، [[ذلّت]] و بی‌اعتباری، زاییده [[رذیلت]] [[اسراف]] بوده از پی آن پدید می‌آید.
*آشکار است که [[اسراف]] و تبذیر خود در شمار تورهای [[شیطان]] و زنجیرهای اوست، که بدان‌ها [[آدمیان]] غیر مقتصد را شکار کرده در بند خود می‌کشد. از این‌رو به روشنی از [[قرآن کریم]] استفاده می‌شود، که [[سعادت]] دو جهانی و نیز [[بدبختی]] [[آدمی]] در آن دو، در زیر اتّصاف به این [[فضیلت]]، و یا اتّصاف به نقطه مقابل آن نهفته است:
*آشکار است که [[اسراف]] و تبذیر خود در شمار تورهای [[شیطان]] و زنجیرهای اوست، که بدان‌ها [[آدمیان]] غیر مقتصد را شکار کرده در بند خود می‌کشد. از این‌رو به روشنی از [[قرآن کریم]] استفاده می‌شود، که [[سعادت]] دو جهانی و نیز [[بدبختی]] [[آدمی]] در آن دو، در زیر اتّصاف به این [[فضیلت]]، و یا اتّصاف به نقطه مقابل آن نهفته است:
:*{{متن قرآن|وَأَصْحَابُ الشِّمَالِ مَا أَصْحَابُ الشِّمَالِ فِي سَمُومٍ وَحَمِيمٍ وَظِلٍّ مِنْ يَحْمُومٍ لَا بَارِدٍ وَلَا كَرِيمٍ إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَلِكَ مُتْرَفِينَ وَكَانُوا يُصِرُّونَ عَلَى الْحِنْثِ الْعَظِيمِ}}<ref>«و چپیان، کیانند چپیان؟ در تفبادی و آبی داغند و سایه‌ای از دود بسیار سیاه که نه سرد است و نه خوش چرا که اینان پیش از آن، نازپرورد بودند و بر گناه بزرگ پای می‌فشردند» سوره واقعه، آیه ۴۱-۴۶.</ref>؛
:*{{متن قرآن|وَأَصْحَابُ الشِّمَالِ مَا أَصْحَابُ الشِّمَالِ فِي سَمُومٍ وَحَمِيمٍ وَظِلٍّ مِنْ يَحْمُومٍ لَا بَارِدٍ وَلَا كَرِيمٍ إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَلِكَ مُتْرَفِينَ وَكَانُوا يُصِرُّونَ عَلَى الْحِنْثِ الْعَظِيمِ}}<ref>«و چپیان، کیانند چپیان؟ در تفبادی و آبی داغند و سایه‌ای از دود بسیار سیاه که نه سرد است و نه خوش چرا که اینان پیش از آن، نازپرورد بودند و بر گناه بزرگ پای می‌فشردند» سوره واقعه، آیه ۴۱-۴۶.</ref>؛
خط ۵۹: خط ۵۹:
*آری! سلطه‌پذیری آنگاه پدید می‌آید، که [[مسلمانان]] در یکایک نیازهای روزمره خود دست [[حاجت]] به سوی بیگانگان دراز کنند، و بدین ترتیب خواسته و یا ناخواسته حکمرانی آنان بر خویشتن را پذیرا باشند؛ به این [[آیه شریفه]] نیز بنگرید: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا بِطَانَةً مِنْ دُونِكُمْ لَا يَأْلُونَكُمْ خَبَالًا وَدُّوا مَا عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاءُ مِنْ أَفْوَاهِهِمْ وَمَا تُخْفِي صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ قَدْ بَيَّنَّا لَكُمُ الْآيَاتِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْقِلُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! کسانی از غیر خودتان را محرم راز مگیرید که از هیچ تباهی در حقّ شما کوتاهی نمی‌کنند و دوست می‌دارند شما در سختی به سر برید؛ کینه از گفتارشان هویداست و آنچه دل‌هایشان پنهان می‌دارند، بزرگ‌تر است، بی‌گمان ما آیات (خود) را برای شما روشن گفته‌ایم اگر خرد ورزید» سوره آل عمران، آیه ۱۱۸.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۵۷.</ref>.
*آری! سلطه‌پذیری آنگاه پدید می‌آید، که [[مسلمانان]] در یکایک نیازهای روزمره خود دست [[حاجت]] به سوی بیگانگان دراز کنند، و بدین ترتیب خواسته و یا ناخواسته حکمرانی آنان بر خویشتن را پذیرا باشند؛ به این [[آیه شریفه]] نیز بنگرید: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا بِطَانَةً مِنْ دُونِكُمْ لَا يَأْلُونَكُمْ خَبَالًا وَدُّوا مَا عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاءُ مِنْ أَفْوَاهِهِمْ وَمَا تُخْفِي صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ قَدْ بَيَّنَّا لَكُمُ الْآيَاتِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْقِلُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! کسانی از غیر خودتان را محرم راز مگیرید که از هیچ تباهی در حقّ شما کوتاهی نمی‌کنند و دوست می‌دارند شما در سختی به سر برید؛ کینه از گفتارشان هویداست و آنچه دل‌هایشان پنهان می‌دارند، بزرگ‌تر است، بی‌گمان ما آیات (خود) را برای شما روشن گفته‌ایم اگر خرد ورزید» سوره آل عمران، آیه ۱۱۸.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۵۷.</ref>.
*در [[شکوفایی]] تولید نیز، اموری چند از اهمیّت بالایی برخوردار است:
*در [[شکوفایی]] تولید نیز، اموری چند از اهمیّت بالایی برخوردار است:
#'''اهتمام به ضروریّات:''' کنار نهادن تولیدات غیرضروری و اهتمام به آنچه از [[ضرورت]] بیشتری برخوردار است، از نخستین ضرورت‌ها در این زمینه است؛ چه تولیدات غیر ضروری که [[زندگی]] تجمّل‌آمیز را پدید خواهد آورد، خود از [[علل]] [[ضعف]] [[جوامع]] بوده [[بردگی]] آنان را در پی خواهد داشت.
#'''اهتمام به ضروریّات:''' کنار نهادن تولیدات غیرضروری و اهتمام به آنچه از [[ضرورت]] بیشتری برخوردار است، از نخستین ضرورت‌ها در این زمینه است؛ چه تولیدات غیر ضروری که [[زندگی]] تجمّل‌آمیز را پدید خواهد آورد، خود از علل [[ضعف]] [[جوامع]] بوده [[بردگی]] آنان را در پی خواهد داشت.
#'''مرغوب بودن کالاهای تولید شده:''' جای بسی تأسّف است که این مطلب امروزه در تولیدات کشورهای بیگانه به خوبی رعایت می‌شود، امّا در بسیاری از کالاهای پدید آمده در [[کشورهای اسلامی]]، و از آن جمله [[کشور اسلامی]] خودمان، نه تنها کیفیّتی مشاهده نمی‌شود، که می‌توان برخی از کالاها را در شمار بدترین اجناس محسوب داشت!.
#'''مرغوب بودن کالاهای تولید شده:''' جای بسی تأسّف است که این مطلب امروزه در تولیدات کشورهای بیگانه به خوبی رعایت می‌شود، امّا در بسیاری از کالاهای پدید آمده در [[کشورهای اسلامی]]، و از آن جمله [[کشور اسلامی]] خودمان، نه تنها کیفیّتی مشاهده نمی‌شود، که می‌توان برخی از کالاها را در شمار بدترین اجناس محسوب داشت!.
#'''[[استحکام]] کالاهای تولید شده:''' این مطلب، خود از بارزترین مصادیق "[[عمل صالح]]" شمرده می‌شود؛ چه صنعت‌گری که کالای خود را از [[استحکام]] لازم برخوردار نمی‌سازد و به [[سستی]] آن [[رضایت]] می‌دهد، در [[حقیقت]] مُفسد و نه مُصلِح خوانده می‌شود. [[آیات]] بسیاری از [[قرآن کریم]] این مطلب را به اشاره گرفته است، گاه از زبان [[حضرت هود]]{{ع}}، گاه از زبان [[حضرت]] شُعَیب{{ع}}، و گاه از زبان جز این دو [[پیامبر]] بزرگوار [[الهی]]:
#'''[[استحکام]] کالاهای تولید شده:''' این مطلب، خود از بارزترین مصادیق "[[عمل صالح]]" شمرده می‌شود؛ چه صنعت‌گری که کالای خود را از [[استحکام]] لازم برخوردار نمی‌سازد و به [[سستی]] آن [[رضایت]] می‌دهد، در [[حقیقت]] مُفسد و نه مُصلِح خوانده می‌شود. [[آیات]] بسیاری از [[قرآن کریم]] این مطلب را به اشاره گرفته است، گاه از زبان [[حضرت هود]]{{ع}}، گاه از زبان [[حضرت]] شُعَیب{{ع}}، و گاه از زبان جز این دو [[پیامبر]] بزرگوار [[الهی]]:
۲۱۸٬۶۲۱

ویرایش