آزمایش الهی در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

*[[خداوند]]، [[معرفت]] خویش را در [[فطرت]] [[آدمی]] نهاده است و همین داشته فطری به او [[الهام]] می‌کند که [[پرهیزگاری]] و زشتکاری‌ چیست<ref>{{متن قرآن|وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا }}؛ سوره شمس، آیه ۷.</ref>. [[دین]] راهی ویژه است منطبق با همین [[فطرت]] که کمال [[دنیوی]] و [[اخروی]] را هماهنگ با هم پی می‌جوید و چون [[انسان]] مختار است، [[خداوند]] [[آزمایش]] را برای او مقرر داشته است تا توانایی‌های نهفته‌اش آشکار شوند. [[آزمایش]] [[انسان‌ها]] یک [[سنت الهی]] است و [[مؤمن]] و [[کافر]] و [[نیک]] و بد را در برمی‌گیرد<ref>ابتلاءات الامم‌، ۲۰.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 40.</ref>.

*در این میان، [[فطرت]]، [[آدمی]] را به [[نیکی]] و [[پاکی]] فرامی‌خواند و [[دین]] برای رسیدن به آن برنامه می‌دهد و [[شیطان]] می‌کوشد او را با [[اغوا]] و تزیین به [[گمراهی]] اندازَد<ref>تفسیر المیزان‌، ۱۲/ ۴۵.</ref>.[[فلسفه]] [[آزمایش الهی]]، شکوفا ساختن و نمایان کردن استعدادها و قابلیت‌های [[آدمی]] و [[تکامل]] بخشیدن به او است. [[آزمایش الهی]]، صفات انسانی را از [[قوه]] به فعل و کمال می‌آوَرَد<ref>مجموعه آثار شهید مرتضی مطهری‌، ۱/ ۲۰۵ و ۲۰۶.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 41.</ref>.

*[[علی]]{{ع}} در توضیح اغراض [[خداوند]] از [[آزمایش]] [[بندگان]] می‌فرماید: "[[خداوند]] بندگانش را بر اثر رفتارهای ناپسندشان، به کیفرِ کاهش میوه درختان و دریغ داشتن [[باران]] و فرو بستن درهای [[نیکی]] دچار می‌سازد تا [[توبه]] کنند و از [[گناه]] دست کشَند و [[عبرت]] آموزَند"<ref>نهج‌البلاغه‌، خطبه ۱۴۳/ ۱۳۸.</ref>. [[آزمایش الهی]] هم فرد را در قلمرو خود دارد و هم [[جوامع]] را [[هدف]] می‌گیرد<ref>{{متن قرآن|قَدْ جَاءَكُم بَصَائِرُ مِن رَّبِّكُمْ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ عَمِيَ فَعَلَيْهَا وَمَا أَنَاْ عَلَيْكُم بِحَفِيظٍ }}؛ سوره انعام، آیه ۱۰۴؛ {{متن قرآن|وَقَفَّيْنَا عَلَى آثَارِهِم بِعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ مُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَآتَيْنَاهُ الإِنجِيلَ فِيهِ هُدًى وَنُورٌ وَمُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةً لِّلْمُتَّقِينَ}}؛ سوره مائده، آیه ۴۶.</ref>. [[تکالیف الهی]] و [[احکام شرعی]]، زمینه‌های [[آزمون الهی]] در عرصه‌های گوناگون زندگی‌اند و حرکت [[اجتماعی]] در دایره [[آزمایش الهی]]، همان حرکت [[استخلاف]] است که [[خداوند]] از گذر آن [[حاکم]] و محکوم را می‌آزماید<ref>{{متن قرآن|قَالُواْ أُوذِينَا مِن قَبْلِ أَن تَأْتِيَنَا وَمِن بَعْدِ مَا جِئْتَنَا قَالَ عَسَى رَبُّكُمْ أَن يُهْلِكَ عَدُوَّكُمْ وَيَسْتَخْلِفَكُمْ فِي الأَرْضِ فَيَنظُرَ كَيْفَ تَعْمَلُونَ}}؛ سوره اعراف، آیه ۱۲۹.</ref>. مصادیق [[آزمایش الهی]] در [[قرآن]]، عبارت‌اند از: [[جهاد]]، [[نعمت]]، بلای [[حسن]]، بلای سَی‌ء، [[فقر]]، غنا، [[شر]]، [[مال]]، [[فرزند]] و جز آن<ref>تفسیر نمونه‌، ۱/ ۵۳۵- ۵۲۴.</ref>. [[آزمایش الهی]]، از مباحث [[کلامی]] است که در [[اخلاق]] و [[تفسیر]] نیز به مناسبت، از آن بحث می‌کنند<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 41.</ref>.