بحث:آیا اعتقاد به علم غیب امام غلو است؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۴۴: خط ۴۴:


======دلیل دوم: علم امامان مساوی با علم خدای متعال نیست======
======دلیل دوم: علم امامان مساوی با علم خدای متعال نیست======
[[امامیه]] [[معتقد]] است به دلیل وجود تفاوت‌های ذیل، [[علم امام]] به طور عام همانند [[علم خدا]] نیست تا [[شبهه]] [[شرک]] و [[غلو]] پیش آید:
[[امامیه]] [[معتقد]] است به دلیل وجود تفاوت‌های ذیل، [[علم امام]] به هیچ وجه همانند [[علم خدا]] نیست؛ تا [[شبهه]] [[شرک]] و [[غلو]] پیش آید:
# طبق تصریح [[قرآن مجید]]، برخی از [[رسولان]] [[برگزیده]]، به [[اذن الهی|اذن]] و [[مشیئت الهی]] از برخی [[امور غیبی]] [[آگاهی]] می‌‌یابند: {{متن قرآن|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ}}<ref>او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند جز فرستاده‌ای را که بپسندد سوره جن، آیه ۲۶ و ۲۷.</ref>، لکن تفاوت‌های فراوانی بین [[علم غیب خداوند]] و [[علم غیب معصوم]] وجود دارد؛ ‌زیرا [[بشر]] با محدودیت‌هایی روبروست که او را از دسترسی به بسیاری از [[علوم خاص الهی]] باز می‌‌دارد، اما [[علم خداوند به غیب]]، با یکتاییِ مخصوص به ذات او همراه است. [[علم معصوم]] [[شریک]] [[علم خداوند]] نیست، بلکه در طول علم خداوند قرار دارد و به عبارتی [[علم امام]] برگرفته از [[خداوند]] است. همۀ علوم و از جمله [[علم غیب]] مختص به خداست: {{متن قرآن|وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ}}<ref>و کلیدهای (چیزهای) نهان نزد اوست؛ (هیچ کس) جز او آنها را نمی‌داند سوره انعام، آیه ۵۹.</ref> و هیچکس‌ و هیچ‌ موجودی - به صورت ذاتی و استقلالی - به آن‌ راه‌ ندارد. روشن است که تمام‌ علوم عنایت شده از جانب‌ [[خدا]] به‌ غیر،‌ در واقع، [[افاضه الهی]] و [[تعلیم]] از ناحیۀ او بوده‌ و واسطۀ دریافت علم خداوند، [[وحی]]، [[الهام]]، [[تحدیث]] و برخی راه های دیگر است<ref>ر.ک نجفی لاری، سیدعبدالحسین، المعارف السلمانیة فی کیفیة علم الإمام و کمیته، ص۲۹؛ حسینی طهرانی، سیدمحمد حسین، امام‌شناسی، ج ۱۲، ص۲۲۴؛ برنجکار، رضا، شاکر، محمدتقی، مسئله آگاهی از غیب و امکان آن از نگاه مفسران، فصلنامه مطالعات تفسیری، شماره ۱۰، تابستان ۱۳۹۱، ص۶۸؛ بهدار، محمدرضا، گستره علم امام در اندیشه علمای شیعه، فصلنامه تحقیقات کلامی، شماره ۳، ص۴۶؛ عرفانی، محمدنظیر، بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص۲۱۴؛ پارسانسب، گل افشان، پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمۀ زهرا{{س}}، ص۴۲ و ۴۳؛ لطیفی، رحیم، علم غیب معصوم، ماهنامۀ معارف، ش ۴۸.</ref>. بنابراین تفاوت اصلی [[علم غیب معصوم]] با [[علم غیب خداوند]] در این است که علم غیب خداوند ذاتی است، اما [[علم غیب معصوم]] ناشی از [[تعلیم]] و [[اعطای الهی]] است. به عبارتی دیگر [[علم غیب خدا]] عین ذات اوست، لکن [[علم معصوم]] زائد بر ذات و اکتسابی است. [[دانشمندان]] [[شیعی]]<ref>مانند: شریف لاهیجی در تفسیر لاهیجی، ج۲، ص۴۸۹؛ ابن میثم در شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص۱۴۰، طبرسی در مجمع البیان، علامۀ امینی در الغدیر و....</ref> هم بر این نکته تاکید کرده‌اند که [[علم امامان]] به [[غیب]] ذاتی نیست<ref>ر.ک: لقمانی، احمد، شبهه‌زدایی از قیام امام حسین{{ع}}، فصلنامۀ فرهنگ کوثر، ش ۵۲، ص۶۶ و ۶۷؛ موسوی، سیدامین، گسترۀ علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی، ص۱۹۰؛ نقوی، سیدانیس الحسن، علم غیب ائمۀ معصومین{{ع}}، ص۴۵ ـ ۵۰.</ref>.
# طبق تصریح [[قرآن مجید]]، برخی از [[رسولان]] [[برگزیده]]، به [[اذن الهی|اذن]] و [[مشیئت الهی]] از برخی [[امور غیبی]] [[آگاهی]] می‌‌یابند: {{متن قرآن|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ}}<ref>او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند جز فرستاده‌ای را که بپسندد سوره جن، آیه ۲۶ و ۲۷.</ref>، لکن تفاوت‌های فراوانی بین [[علم غیب خداوند]] و [[علم غیب معصوم]] وجود دارد؛ ‌زیرا [[بشر]] با محدودیت‌هایی روبروست که او را از دسترسی به بسیاری از [[علوم خاص الهی]] باز می‌‌دارد، اما [[علم خداوند به غیب]]، با یکتاییِ مخصوص به ذات او همراه است. [[علم معصوم]] [[شریک]] [[علم خداوند]] نیست، بلکه در طول علم خداوند قرار دارد و به عبارتی [[علم امام]] برگرفته از [[خداوند]] است. همۀ علوم و از جمله [[علم غیب]] مختص به خداست: {{متن قرآن|وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ}}<ref>و کلیدهای (چیزهای) نهان نزد اوست؛ (هیچ کس) جز او آنها را نمی‌داند سوره انعام، آیه ۵۹.</ref> و هیچکس‌ و هیچ‌ موجودی - به صورت ذاتی و استقلالی - به آن‌ راه‌ ندارد. روشن است که تمام‌ علوم عنایت شده از جانب‌ [[خدا]] به‌ غیر،‌ در واقع، [[افاضه الهی]] و [[تعلیم]] از ناحیۀ او بوده‌ و واسطۀ دریافت علم خداوند، [[وحی]]، [[الهام]]، [[تحدیث]] و برخی راه های دیگر است<ref>ر.ک نجفی لاری، سیدعبدالحسین، المعارف السلمانیة فی کیفیة علم الإمام و کمیته، ص۲۹؛ حسینی طهرانی، سیدمحمد حسین، امام‌شناسی، ج ۱۲، ص۲۲۴؛ برنجکار، رضا، شاکر، محمدتقی، مسئله آگاهی از غیب و امکان آن از نگاه مفسران، فصلنامه مطالعات تفسیری، شماره ۱۰، تابستان ۱۳۹۱، ص۶۸؛ بهدار، محمدرضا، گستره علم امام در اندیشه علمای شیعه، فصلنامه تحقیقات کلامی، شماره ۳، ص۴۶؛ عرفانی، محمدنظیر، بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص۲۱۴؛ پارسانسب، گل افشان، پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمۀ زهرا{{س}}، ص۴۲ و ۴۳؛ لطیفی، رحیم، علم غیب معصوم، ماهنامۀ معارف، ش ۴۸.</ref>. بنابراین تفاوت اصلی [[علم غیب معصوم]] با [[علم غیب خداوند]] در این است که علم غیب خداوند ذاتی است، اما [[علم غیب معصوم]] ناشی از [[تعلیم]] و [[اعطای الهی]] است. به عبارتی دیگر [[علم غیب خدا]] عین ذات اوست، لکن [[علم معصوم]] زائد بر ذات و اکتسابی است. [[دانشمندان]] [[شیعی]]<ref>مانند: شریف لاهیجی در تفسیر لاهیجی، ج۲، ص۴۸۹؛ ابن میثم در شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص۱۴۰، طبرسی در مجمع البیان، علامۀ امینی در الغدیر و....</ref> هم بر این نکته تاکید کرده‌اند که [[علم امامان]] به [[غیب]] ذاتی نیست<ref>ر.ک: لقمانی، احمد، شبهه‌زدایی از قیام امام حسین{{ع}}، فصلنامۀ فرهنگ کوثر، ش ۵۲، ص۶۶ و ۶۷؛ موسوی، سیدامین، گسترۀ علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی، ص۱۹۰؛ نقوی، سیدانیس الحسن، علم غیب ائمۀ معصومین{{ع}}، ص۴۵ ـ ۵۰.</ref>.
# علم خدا [[ازلی]] و [[ابدی]] است؛ بدین‌معنا که از ابتدا بوده و تا ابد نیز خواهد بود<ref>ر.ک: محمد حسین مظفر|مظفر، محمد حسین، ‌علم الامام (کتاب)|علم الامام، ص۲۸؛ رضا برنجکار|برنجکار، رضا، محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی، [[مسئله آگاهی از غیب و امکان آن از نگاه مفسران (مقاله)|مسئله آگاهی از غیب و امکان آن از نگاه مفسران]]، فصلنامه مطالعات تفسیری، ش ۱۰، تابستان ۱۳۹۱، ص ۶۸؛ [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران ماهنامه پرسمان، چند پاسخ درباره چگونگی علم امام، ماهنامه پرسمان، ش۲۵، ص۴.</ref>.  
# علم خدا [[ازلی]] و [[ابدی]] است؛ بدین‌معنا که از ابتدا بوده و تا ابد نیز خواهد بود<ref>ر.ک: محمد حسین مظفر|مظفر، محمد حسین، ‌علم الامام (کتاب)|علم الامام، ص۲۸؛ رضا برنجکار|برنجکار، رضا، محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی، [[مسئله آگاهی از غیب و امکان آن از نگاه مفسران (مقاله)|مسئله آگاهی از غیب و امکان آن از نگاه مفسران]]، فصلنامه مطالعات تفسیری، ش ۱۰، تابستان ۱۳۹۱، ص ۶۸؛ [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران ماهنامه پرسمان، چند پاسخ درباره چگونگی علم امام، ماهنامه پرسمان، ش۲۵، ص۴.</ref>.  
۲۱۸٬۰۵۴

ویرایش