صراط مستقیم در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۳٬۰۹۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{پانویس2}} +{{پانویس}}))
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{امامت}}
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
خط ۱۹: خط ۱۸:
*'''در نتیجه:''' [[صراط]] در روز قیامت‌ ظهوری است از همین راهی که [[انسان]] در [[دنیا]] دارد. چون [[حقیقت دنیا]] [[جهنم]] است و هرکس قدم به این [[دنیا]] نهاده در [[جهنم]] آمده است {{متن قرآن|وَإِنْ مِنْكُمْ إِلَّا وَارِدُهَا كَانَ عَلَى رَبِّكَ حَتْمًا مَقْضِيًّا}}<ref>«و هر یک از شما در آن درخواهد آمد  این، بر پروردگارت حکمی است ناگزیر  انجام‌پذیر» سوره مریم، آیه ۷۱.</ref>. [[سعدان بن مسلم]] گوید: از [[امام صادق]]{{ع}} از [[صراط]] سؤال کردم، فرمود‌: آن‌ باریک‌تراز مو و تیزتر از شمشیر‌ است‌. برخی از آن مثل برق عبور می‌کنند، برخی مانند دویدن اسب، برخی هم مانند [[راه رفتن]] اشخاص عادی. افرادی هم چهار دست و پا از آن‌ می‌گذرند و‌ افرادی آویزان آویزان از‌ آن‌، که قسمتی از [[بدن]] آنها در [[آتش]] قرار گرفته و می‌سوزد و قسمت دیگر بدنشان هم بیرون از [[آتش]] قرار گرفته،از [[صراط]] عبور می‌کنند.<ref>تفسیر قمی،۱۰۵/۱ و ۱۰۶.</ref>
*'''در نتیجه:''' [[صراط]] در روز قیامت‌ ظهوری است از همین راهی که [[انسان]] در [[دنیا]] دارد. چون [[حقیقت دنیا]] [[جهنم]] است و هرکس قدم به این [[دنیا]] نهاده در [[جهنم]] آمده است {{متن قرآن|وَإِنْ مِنْكُمْ إِلَّا وَارِدُهَا كَانَ عَلَى رَبِّكَ حَتْمًا مَقْضِيًّا}}<ref>«و هر یک از شما در آن درخواهد آمد  این، بر پروردگارت حکمی است ناگزیر  انجام‌پذیر» سوره مریم، آیه ۷۱.</ref>. [[سعدان بن مسلم]] گوید: از [[امام صادق]]{{ع}} از [[صراط]] سؤال کردم، فرمود‌: آن‌ باریک‌تراز مو و تیزتر از شمشیر‌ است‌. برخی از آن مثل برق عبور می‌کنند، برخی مانند دویدن اسب، برخی هم مانند [[راه رفتن]] اشخاص عادی. افرادی هم چهار دست و پا از آن‌ می‌گذرند و‌ افرادی آویزان آویزان از‌ آن‌، که قسمتی از [[بدن]] آنها در [[آتش]] قرار گرفته و می‌سوزد و قسمت دیگر بدنشان هم بیرون از [[آتش]] قرار گرفته،از [[صراط]] عبور می‌کنند.<ref>تفسیر قمی،۱۰۵/۱ و ۱۰۶.</ref>
*از [[روایات]] فوق نتیجه می‌گیریم:[[پیروی]] از [[صراط مستقیم]] در این [[دنیا]]، [[پذیرش]] ولایت‌ و [[دوستی]] [[اهل بیت]]{{ع}}، [[شناخت]] آنان و [[اقتدا]] نمودن به [[هدایت]] آنان و... برگه‌ رهایی‌ از‌ [[دوزخ]] وآمرزش برخی از [[گناهان]] است. و درجات [[پذیرش]] [[ولایت]] [[اهل بیت]]{{ع}} و [[دوستی]] و [[محبت]] و [[شناخت]] آنان و نیز [[درجه]] ‌‌هدایت‌پذیری‌ [[آدمیان]] در چگونگی گذر آنان از [[صراط]] و [[ثبات]] قدم آنان در عبور از صراط‌ آسان‌تر‌ و ثبات‌قدم‌ بیشتر و [[لغزش]] کمتر خواهد بود. و بی‌شک رویگردانی از [[صراط مستقیم]] و [[دشمنی]] با [[اهل بیت]] [[عصمت]] و طهارت‌{{ع}} و عدم [[شناخت]] آنان، سبب [[لغزش]] گام‌ها بر روی [[صراط]] و آویزان شدن بر آن و سرانجام‌ سقوط در آن خواهد‌ شد‌.<ref>ر.ک:منشور جاوید ۳۴۹/۹.</ref>
*از [[روایات]] فوق نتیجه می‌گیریم:[[پیروی]] از [[صراط مستقیم]] در این [[دنیا]]، [[پذیرش]] ولایت‌ و [[دوستی]] [[اهل بیت]]{{ع}}، [[شناخت]] آنان و [[اقتدا]] نمودن به [[هدایت]] آنان و... برگه‌ رهایی‌ از‌ [[دوزخ]] وآمرزش برخی از [[گناهان]] است. و درجات [[پذیرش]] [[ولایت]] [[اهل بیت]]{{ع}} و [[دوستی]] و [[محبت]] و [[شناخت]] آنان و نیز [[درجه]] ‌‌هدایت‌پذیری‌ [[آدمیان]] در چگونگی گذر آنان از [[صراط]] و [[ثبات]] قدم آنان در عبور از صراط‌ آسان‌تر‌ و ثبات‌قدم‌ بیشتر و [[لغزش]] کمتر خواهد بود. و بی‌شک رویگردانی از [[صراط مستقیم]] و [[دشمنی]] با [[اهل بیت]] [[عصمت]] و طهارت‌{{ع}} و عدم [[شناخت]] آنان، سبب [[لغزش]] گام‌ها بر روی [[صراط]] و آویزان شدن بر آن و سرانجام‌ سقوط در آن خواهد‌ شد‌.<ref>ر.ک:منشور جاوید ۳۴۹/۹.</ref>
==صراط مستقیم در ولایت و امامت از منظر عقل و نقل==
===مدارک [[عامه]]===
[[حاکم حسکانی]] در [[تفسیر]] خود، با مدارک متعدد، [[صراط مستقیم]] در [[آیه شریفه]] را با توجه به احادیثی که از [[پیامبر]]{{صل}} نقل می‌کند، به [[اهل بیت]]{{عم}} برمی‌گرداند:
#{{متن حدیث|عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} لِعَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ{{ع}} يَا عَلِيُّ أَنْتَ‏ الطَّرِيقُ‏ الْوَاضِحُ‏ وَ أَنْتَ‏ الصِّرَاطُ الْمُسْتَقِيمُ‏ وَ أَنْتَ يَعْسُوبُ الْمُؤْمِنِينَ}}.
#{{متن حدیث|عَنْ جَابِرِ بْنِ يَزِيدَ، عَنْ أَبِي الزُّبَيْرِ:عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}}‏ إِنَّ اللَّهَ‏ جَعَلَ‏ عَلِيّاً وَ زَوْجَتَهُ‏ وَ أَبْنَاءَ [هُ‏] حُجَجَ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ- وَ هُمْ أَبْوَابُ الْعِلْمِ فِي أُمَّتِي- مَنِ اهْتَدَى بِهِمْ‏ {{متن قرآن|هُدِيَ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}}<ref>«به راهی راست راهنمایی شده است» سوره آل عمران، آیه ۱۰۱.</ref>}}.
#{{متن حدیث|عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ الْبَاقِرِ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ جَدِّهِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}}‏ مَنْ سَرَّهُ [مَنْ أَرَادَ] أَنْ يَجُوزَ عَلَى الصِّرَاطِ كَالرِّيحِ الْعَاصِفِ- وَ يَلِجَ الْجَنَّةَ بِغَيْرِ حِسَابٍ فَلْيَتَوَلَّ وَلِيِّي وَ وَصِيِّي- وَ صَاحِبِي وَ خَلِيفَتِي عَلَى أَهْلِي عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ، وَ مَنْ سَرَّهُ [وَ مَنْ أَرَادَ] أَنْ يَلِجَ النَّارَ فَلْيَتْرُكْ وَلَايَتَهُ فَوَ عِزَّةِ رَبِّي وَ جَلَالِهِ إِنَّهُ‏ لَبَابُ‏ اللَّهِ‏ الَّذِي‏ لَا يُؤْتَى إِلَّا مِنْهُ، وَ إِنَّهُ الصِّرَاطُ الْمُسْتَقِيمُ- وَ إِنَّهُ الَّذِي يَسْأَلُ اللَّهُ عَنْ وَلَايَتِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ}}. توضیح: تصریح به اینکه هرکس [[ولایت علی]]{{ع}} را نداشته باشد [[اهل]] [[جهنم]] است، بیانگر همان اصل [[قرآنی]] است که طی [[آیات]] قبل به آن اشاره شد؛ اینکه مسئله [[ولایت]] جدای از [[توحید]] نیست و [[اعتقاد]] به [[رسالت]]، منهای [[وصایت]] [[اوصیاء]] [[نبی اکرم]]{{صل}}، در نهایت به [[انکار]] [[اصل دین]] باز می‌گردد و لذا هرکس فاقد ولایت باشد، در نهایت با [[کفّار]] در جهنم [[محشور]] می‌گردد.
#{{متن حدیث|عَنْ سَلَّامِ بْنِ الْمُسْتَنِيرِ الْجُعْفِيِّ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي جَعْفَرٍ{{ع}} فَقُلْتُ جَعَلَنِيَ اللَّهُ فِدَاكَ إِنِّي‏ أَكْرَهُ‏ أَنْ‏ أَشُقَّ عَلَيْكَ‏ فَإِنْ أَذِنْتَ لِي أَنْ أَسْأَلَكَ سَأَلْتُكَ فَقَالَ سَلْنِي عَمَّا شِئْتَ قَالَ قُلْتُ أَسْأَلُكَ عَنِ الْقُرْآنِ قَالَ نَعَمْ قَالَ قُلْتُ مَا قَوْلُ اللَّهِ [عَزَّ وَ جَلَّ] فِي كِتَابِهِ‏ قالَ {{متن قرآن|هَذَا صِرَاطٌ عَلَيَّ مُسْتَقِيمٌ}}<ref>«فرمود: این راهی است راست، بر عهده من» سوره حجر، آیه ۴۱.</ref>‏ قَالَ صِرَاطُ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ{{ع}} فَقُلْتُ صِرَاطُ عَلِيٍّ فَقَالَ صِرَاطُ عَلِيِّ [بْنِ أَبِي طَالِبٍ{{ع}}‏]}}. توضیح: تکرار [[راوی]] و تأکید [[امام]]{{ع}}، بیانگر غرابت این مسئله برای [[توده]] [[مردم]] در آن [[روزگار]] از یک‌سو و اهتمام [[امام باقر]]{{ع}} برای تبیین آن به عنوان یکی از [[اصول اعتقادی]] از سوی دیگر بوده است. نکته دوم آنکه [[خداوند]] در [[آیه شریفه]]، [[صراط]] [[مخلَصین]] را راهی معرفی می‌نماید که مستقیم و بدون [[نگرانی]] به [[توحید]] ختم می‌شود؛ در نتیجه، [[اقتدا]] به [[امامت]] امام [[معصوم]]، عین قرارگرفتن در [[ولایت الهی]] است که سالک را بدون خطر به سرمنزل مقصود می‌رساند.
#{{متن حدیث|حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ فَارِسٍ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ بُكَيْرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْوَاسِطِيِّ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: حَدَّثَنِي أَبُو بَصِيرٍ، عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: الصِّرَاطُ الَّذِي‏ قَالَ‏ إِبْلِيسُ‏: {{متن قرآن|لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَكَ الْمُسْتَقِيمَ}}<ref>«گفت: پس از آنجا که مرا بیراه نهادی بر سر راه راست تو، به کمین آنان می‌نشینم» سوره اعراف، آیه ۱۶.</ref> فَهُوَ عَلِيٌّ}}<ref>همه روایات از شواهد التنزیل لقواعد التفضیل (ط. التابعة لوزارة الثقافة والإرشاد الإسلامی، مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة، ۱۴۱۱ ه.ق.)، ج۱، ص۷۹.</ref>.
توضیح: از [[سیاق آیه]] روشن می‌شود که همه اهتمام [[شیطان]]، گرفتن [[روح]] [[دین]] - یعنی [[ولایت]] - از [[مسلمانان]] است؛ زیرا او محور اغوای خود را [[صراط مستقیم]] ولایت قرار داده است.
===مدارک [[شیعه]]===
در [[تفاسیر]] شیعه، صراط مستقیم به معانی [[دین اسلام]]، [[قرآن]] و [[اهل بیت]]{{عم}} معنا شده و چنان که گذشت، هیچ‌یک از این سه از یکدیگر جدا نیست. از آنجا که توده مردم معمولاً به دو معنای اول توجه دارند و به سومی کمتر می‌پردازند، در [[روایات]]، بیشتر بر معنای ولایت تأکید نموده‌اند.
#{{متن حدیث|عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ حَدَّثَنِي ثَابِتٌ الثُّمَالِيُّ عَنْ سَيِّدِ الْعَابِدِينَ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ{{ع}} قَالَ: لَيْسَ بَيْنَ‏ اللَّهِ‏ وَ بَيْنَ‏ حُجَّتِهِ‏ حِجَابٌ‏ فَلَا لِلَّهِ دُونَ حُجَّتِهِ سِتْرٌ نَحْنُ أَبْوَابُ اللَّهِ وَ نَحْنُ الصِّرَاطُ الْمُسْتَقِيمُ وَ نَحْنُ عَيْبَةُ عِلْمِهِ وَ نَحْنُ تَرَاجِمَةُ وَحْيِهِ وَ نَحْنُ أَرْكَانُ تَوْحِيدِهِ وَ نَحْنُ مَوْضِعُ سِرِّهِ}}<ref>معانی الاخبار (ط. جامعه مدرسین، ۱۴۰۳ ه.ق.)، ص۳۷.</ref>. توضیح: ابتدای بیان [[امام سجاد]]{{ع}} اشاره به [[مقام]] اسم [[ولی الله]] در [[نظام]] چینشی [[اسماء الهی]] دارد و اینکه این نام اقرب و [[اشرف]] اسماء الهی است؛ به گونه‌ای که میان او و [[خداوند]] حائل و فاصلی جز خودشان وجود ندارد. این بیان دقیقاً منطبق با معنای واژه ولی در لغت است. بر این اساس، هر نوع ارتباطی با [[پروردگار]]، بدواً و ختماً بنابر [[قواعد]] [[عقلی]]، از باب [[ولایت]] انجام می‌گیرد. در ادامه، [[حضرت]] به گوشه‌ای از [[مناقب]] خود براساس این قاعده اشاره می‌نمایند.
#{{متن حدیث|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}}‏ فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- {{متن قرآن|صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلَا الضَّالِّينَ}}<ref>«راه آنان که به نعمت پرورده‌ای؛ که نه بر ایشان خشم آورده‌ای و نه گمراه‌اند» سوره فاتحه، آیه ۷.</ref> ‏ قَالَ شِيعَةُ عَلِيٍّ{{ع}} {{متن قرآن|الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ}}بِوَلَايَةِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ{{ع}} لَمْ‏ يَغْضَبْ‏ عَلَيْهِمْ‏ وَ لَمْ‏ يَضِلُّوا}}<ref>تفسیر نور الثقلین (ط. اسماعیلیان، ۱۴۱۵ ه.ق). ج۱، ص۲۴.</ref>.
#{{متن حدیث|عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ{{ع}} قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ‏ نَحْنُ جَنْبُ اللَّهِ وَ صَفْوَتُهُ‏ وَ نَحْنُ‏ خِيَرَةُ اللَّهِ‏ وَ نَحْنُ‏ مُسْتَوْدَعُ‏ مَوَارِيثِ‏ الْأَنْبِيَاءِ وَ نَحْنُ أُمَنَاءُ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى وَ نَحْنُ حُجَجُهُ وَ نَحْنُ أَرْكَانُ الْإِيمَانِ وَ نَحْنُ دَعَائِمُ الْإِسْلَامِ وَ نَحْنُ رَحْمَةُ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ بِنَا يَفْتَحُ اللَّهُ وَ بِنَا يَخْتِمُ وَ نَحْنُ أَئِمَّةُ الْهُدَى وَ مَصَابِيحُ الدُّجَى وَ نَحْنُ مَنَارُ الْهُدَى وَ نَحْنُ السَّابِقُونَ وَ نَحْنُ الْآخِرُونَ وَ نَحْنُ الْعَلَمُ الْمَرْفُوعُ لِلْخَلْقِ مَنْ تَمَسَّكَ بِنَا لَحِقَ وَ مَنْ تَأَخَّرَ عَنَّا غَرِقَ وَ نَحْنُ الْقَادَةُ الْغُرُّ الْمُحَجَّلُونَ وَ نَحْنُ خِيَرَةُ اللَّهِ وَ نَحْنُ الطَّرِيقُ الْوَاضِحُ وَ الصِّرَاطُ الْمُسْتَقِيمُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ نَحْنُ مِنْ نِعَمِ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى عَلَى خَلْقِهِ وَ نَحْنُ الْمِنْهَاجُ وَ نَحْنُ مَعْدِنُ النُّبُوَّةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِكَةِ وَ نَحْنُ مَوَاضِعُ الرِّسَالَةِ...}}<ref>إرشاد القلوب إلی الصواب (للدیلمی) (ط. الشریف الرضی، ۱۴۱۲ ه.ق)، ج۲، ص۴۱۸.</ref>.
نتیجه آنکه: [[مقام ولایت]] در معنای بلندی که [[قرآن]] ارائه می‌دهد، دارای لوازم و آثار متعددی است که در هر یک از [[آیات]] ولایی که در طی مباحث این کتاب ارائه می‌گردد، سعی شده تا به یک یا چند جلوه آن اشاره شود. بر اساس [[آیه]] «[[صراط المستقیم]]»، [[مقام ولایت الهی]] [[مظهر]] [[صراط مستقیم]] [[پروردگار]] در [[دنیا]] و [[آخرت]] است.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۴ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۴]] ص ۵۲۷.</ref>
== جستارهای وابسته ==
==منابع==
{{منابع}}
# [[پرونده:1379153.jpg|22px]] [[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۴ (کتاب)|'''ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۴''']]
{{پایان منابع}}


==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
[[رده:صراط مستقیم]]
[[رده:مدخل]]
۷۳٬۳۴۳

ویرایش