اعتدال در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

'''الف. [[اعتدال]] در بهره‌گیری از نعمت‌های [[دنیوی]]: ''' در کسب [[ثروت]] نباید از مرزهای تعیین شده خارج شد، بلکه باید با توجه به [[حقوق]] دیگران [[اعتدال]] را رعایت کرد. [[آیه]] {{متن قرآن|كُلُواْ مِن ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُواْ حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ وَلاَ تُسْرِفُواْ }}<ref> از میوه‌اش چون بار آورد بخورید و حقّ (مستمندان) را از آن، روز درو (یا چیدن) آن بپردازید و گزافکاری نکنید؛ سوره انعام، آیه: ۱۴۱.</ref> استفاده از ثمره زراعت را جایز شمرده و سپس از [[اسراف]] نهی‌می‌کند که بنابر یک احتمال [[اسراف]] در این [[آیه]] به معنای نپرداختن [[حقوق]] تهیدستان است<ref>التبیان، ج۴، ص۲۹۶؛ تفسیر ماوردی، ج۲، ص۱۷۹.</ref>. در [[آیه]] {{متن قرآن|فَإِنْ آنَسْتُم مِّنْهُمْ رُشْدًا فَادْفَعُواْ إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ وَلاَ تَأْكُلُوهَا إِسْرَافًا وَبِدَارًا }}<ref> پس اگر در آنان کاردانی یافتید، دارایی‌هایشان را به آنان بازگردانید و آن را به گزافکاری و شتاب، از (بیم) اینکه بالغ گردند (و از شما باز گیرند) نخورید و هر کس از شما که توانگر باشد؛ سوره نساء، آیه: ۶.</ref> نیز کسب [[مال]] از راهِ [[نامشروع]] و از جمله [[تصرف]] در [[مال یتیم]] [[اسراف]] و خروج از [[اعتدال]] شمرده شده است. در مقابل، [[ترک دنیا]] و عدم بهره‌گیری از مواهب [[الهی]] نیز مذموم است، چنان‌که [[قرآن کریم]] [[مسیحیان]] را به سبب [[گرایش]] به [[رهبانیت]] [[نکوهش]] می‌کند و [[رهبانیت]] را نه از جانب [[خدا]] بلکه ساخته و پرداخته [[مسیحیان]] می‌داند: {{متن قرآن|وَرَهْبَانِيَّةً ابْتَدَعُوهَا مَا كَتَبْنَاهَا عَلَيْهِمْ }}<ref> سوره حدید، آیه: ۲۷.</ref><ref>مجمع البیان، ج‌۹، ص‌۳۶۵‌ـ‌۳۶۶؛ نمونه، ج‌۲۳، ص‌۳۸۵.</ref>؛ همچنین [[قرآن]] از [[مؤمنان]] می‌خواهد در زمینه استفاده از نعمت‌های [[حلال]] [[الهی]] جانب [[اعتدال]] را رعایت کنند و بی‌جهت آن را بر خود [[حرام]] نکنند: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تُحَرِّمُواْ طَيِّبَاتِ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكُمْ وَلاَ تَعْتَدُواْ إِنَّ اللَّهَ لاَ يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ }}<ref> ای مؤمنان! چیزهای پاکیزه‌ای را که خداوند برای شما حلال کرده است حرام مشمارید و تجاوز نکنید که خداوند تجاوزکاران را دوست نمی‌دارد؛ سوره مائده، آیه: ۸۷.</ref> بر اساس [[شأن نزول]] این [[آیه]] هنگامی که گروهی از [[صحابه]] [[تصمیم]] گرفتند از [[ترس]] [[قیامت]] لذتهای [[دنیا]] را ترک گویند و تنها به [[عبادت]] بپردازند [[پیامبر‌ اکرم]]{{صل}} آنان را از این کار باز‌داشت و فرمود: من، هم [[تهجد]] می‌کنم و هم می‌خوابم؛ برخی روزها را [[روزه]] می‌دارم و بعضی را [[افطار]] می‌کنم، گوشت و چربی می‌خورم و با [[زنان]] [[خلوت]] می‌کنم، این [[سنّت]] من است و هر که از آن روی برگرداند از من نیست، آنگاه [[صحابه]] را گرد هم آورد و در [[اجتماع]] آنان فرمود: چرا گروهی [[زنان]]، طعامها، بوی خوش، [[خواب]] و سایر لذتهای [[مباح]] را بر خویش [[حرام]] کرده‌اند؟ بدانید که من شما را به [[زندگی]] همانند [[احبار]] و زهدپیشگان [[نصارا]] [[فرمان]] نمی‌دهم، زیرا در [[دین]] من [[پرهیز]] از خوردن گوشت و [[تحریم]] [[زنان]] و صومعه‌نشینی نیست. سیاحت [[امت]] من [[روزه]] و [[رهبانیت]] آنان [[جهاد]] است. خدای را بپرستید، به او [[شرک]] نورزید و [[حج]] و [[عمره]] به‌جا‌آورید و [[نماز]] برپا دارید و [[زکات]] دهید و [[روزه]] [[ماه رمضان]] بدارید. همانا آنان‌که پیش از شما بودند به جهت سختگیری بر خود هلاک شدند. آنان بر خود سخت گرفتند و [[خدا]] بر ایشان سخت گرفت. آن هنگام [[آیه]] فوق نازل شد<ref>مجمع‌البیان، ج‌۳، ص‌۳۶۴؛ الدرالمنثور، ج‌۳، ص‌۱۳۹‌ـ‌۱۴۶.</ref>.