جز
جایگزینی متن - 'دوازده' به 'دوازده'
جز (جایگزینی متن - 'رقیب' به 'رقیب') |
جز (جایگزینی متن - 'دوازده' به 'دوازده') |
||
خط ۷: | خط ۷: | ||
امروزه تنها نام و نشانی از فرقههای یادشده در کتب باقی است. امروزه [[شیعیان]] [[زیدی]] حضوری فعال در [[کشور]] [[یمن]] دارند. البته این نکته را نیز بیفزایم که در نوع انتساب آنها به زیدبن [[علی]] سخن فراوان است: آیا یک انتساب [[سیاسی]] است یا انتساب [[عقیدتی]] و [[علمی]] و... <ref>عبدالله بن محمد بن اسماعیل حمیدالدین، الزیدیة، ص۱ و ۲. گفتنی است علی بن عبدالکریم فضیل شرفالدین در کتابی که مورد تأیید جمعی از دانشمندان زیدی در یمن قرار گرفته، تصریح میکند که زیدیه نه در اصول و نه در فروع از زید بن علی تقلید نمیکنند، و اساساً بر طبق یک نظر، کاربرد عنوان «زیدی» از سوی حاکمان اموی بوده و آنها این عنوان را برای هر کسی که علیه آنها قیام میکرد، به کار میبردند. بنابراین نامگذاری زیدیه به این عنوان یک نامگذاری سیاسی است (ر.ک: علی بن عبدالکریم فضیل شرفالدین، الزیدیه نظریة و تطبیق، ص۱۱-۱۳. نیز، ر.ک: مصطفی سلطانی، تاریخ و عقاید زیدیه، ص۲۱۔ ۲۶). گاهی نیز گفته میشود که زیدیه در فروعات فقهی پیرو مذهب حنفی هستند، اما این دیدگاه نیز از سوی زیدیان مورد خدشه قرار گرفته و تأکید کردهاند که در این باره آنها حتی از زید بن علی هم تقلید نمیکنند، بلکه معتقد به وجوب اجتهاد هستند (عبدالله بن محمد بن اسماعیل حمیدالدین، الزیدیة، ص۱۹ و ۲۰).</ref>.<ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[افضلیت امام از منظر عقل و نقل (کتاب)|افضلیت امام از منظر عقل و نقل]]، ص ۳۶.</ref>(...) | امروزه تنها نام و نشانی از فرقههای یادشده در کتب باقی است. امروزه [[شیعیان]] [[زیدی]] حضوری فعال در [[کشور]] [[یمن]] دارند. البته این نکته را نیز بیفزایم که در نوع انتساب آنها به زیدبن [[علی]] سخن فراوان است: آیا یک انتساب [[سیاسی]] است یا انتساب [[عقیدتی]] و [[علمی]] و... <ref>عبدالله بن محمد بن اسماعیل حمیدالدین، الزیدیة، ص۱ و ۲. گفتنی است علی بن عبدالکریم فضیل شرفالدین در کتابی که مورد تأیید جمعی از دانشمندان زیدی در یمن قرار گرفته، تصریح میکند که زیدیه نه در اصول و نه در فروع از زید بن علی تقلید نمیکنند، و اساساً بر طبق یک نظر، کاربرد عنوان «زیدی» از سوی حاکمان اموی بوده و آنها این عنوان را برای هر کسی که علیه آنها قیام میکرد، به کار میبردند. بنابراین نامگذاری زیدیه به این عنوان یک نامگذاری سیاسی است (ر.ک: علی بن عبدالکریم فضیل شرفالدین، الزیدیه نظریة و تطبیق، ص۱۱-۱۳. نیز، ر.ک: مصطفی سلطانی، تاریخ و عقاید زیدیه، ص۲۱۔ ۲۶). گاهی نیز گفته میشود که زیدیه در فروعات فقهی پیرو مذهب حنفی هستند، اما این دیدگاه نیز از سوی زیدیان مورد خدشه قرار گرفته و تأکید کردهاند که در این باره آنها حتی از زید بن علی هم تقلید نمیکنند، بلکه معتقد به وجوب اجتهاد هستند (عبدالله بن محمد بن اسماعیل حمیدالدین، الزیدیة، ص۱۹ و ۲۰).</ref>.<ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[افضلیت امام از منظر عقل و نقل (کتاب)|افضلیت امام از منظر عقل و نقل]]، ص ۳۶.</ref>(...) | ||
[[زیدیه]] از فرقههای نامآشنای [[جهان اسلام]] است که به [[امامت]] زیدبن [[علی]] فرزند [[امام سجاد]]{{ع}} معتقدند. در اغلب کتابهای [[ملل و نحل]]، زیدیه را [[معتقد]] به جواز [[امامت مفضول]] دانستهاند<ref>برای نمونه، ر.ک: ابن حزم اندلسی، الاصول و الفروع، ص۲۳۴.</ref>. اما من [[تصور]] میکنم که [[لزوم]] یا عدم [[لزوم افضلیت امام]] نزد زیدیه از مسائلی است که دستیابی به آن چندان آسان نیست؛ زیرا در آثار برخی [[دانشمندان]] [[زیدی]]، با آنکه در [[مقام]] بیان [[شرایط امام]] بودهاند، از شرط [[افضلیت]] سخنی به میان نیامده است<ref>محمد بن علی بن احمد یمانی، البدر المنیر، ص۱۹۵-۲۰۸. این دانشمند زیدی قرن یازدهم، تمام شرایط و صفات امام از دیدگاه زیدیه را بیان کرده، اما اشارهای به مسئله افضلیت نکرده است. نیز، ر.ک: علی بن عبدالکریم فضیل شرفالدین، الزیدیة نظریة و تطبیق، ص۱۱۰؛ عبدالله بن محمد بن اسماعیل حمیدالدین، الزیدیة، ص۱۲۹-۱۳۰.</ref>. بعضی دیگر از نویسندگان زیدی هرچند [[امام علی]]{{ع}} را [[افضل]] [[مردم]] بعد از [[رسول خدا]]{{صل}} دانستهاند، از [[لزوم افضلیت]] به عنوان [[شرط امامت]] یاد نکردهاند<ref>الامام مرتضی محمد بن یحیی الهادی، مجموع کتب و رسائل، ص۷۱۰-۷۱۱.</ref>. یکی از آنها دکتر [[مرتضی]] [[زید]] محطوری است. شاید او را بشناسید. محطوری از دانشمندان معروف زیدیه در دوران معاصر است که از حوثیهای [[یمن]] به شمار میرود. او | [[زیدیه]] از فرقههای نامآشنای [[جهان اسلام]] است که به [[امامت]] زیدبن [[علی]] فرزند [[امام سجاد]]{{ع}} معتقدند. در اغلب کتابهای [[ملل و نحل]]، زیدیه را [[معتقد]] به جواز [[امامت مفضول]] دانستهاند<ref>برای نمونه، ر.ک: ابن حزم اندلسی، الاصول و الفروع، ص۲۳۴.</ref>. اما من [[تصور]] میکنم که [[لزوم]] یا عدم [[لزوم افضلیت امام]] نزد زیدیه از مسائلی است که دستیابی به آن چندان آسان نیست؛ زیرا در آثار برخی [[دانشمندان]] [[زیدی]]، با آنکه در [[مقام]] بیان [[شرایط امام]] بودهاند، از شرط [[افضلیت]] سخنی به میان نیامده است<ref>محمد بن علی بن احمد یمانی، البدر المنیر، ص۱۹۵-۲۰۸. این دانشمند زیدی قرن یازدهم، تمام شرایط و صفات امام از دیدگاه زیدیه را بیان کرده، اما اشارهای به مسئله افضلیت نکرده است. نیز، ر.ک: علی بن عبدالکریم فضیل شرفالدین، الزیدیة نظریة و تطبیق، ص۱۱۰؛ عبدالله بن محمد بن اسماعیل حمیدالدین، الزیدیة، ص۱۲۹-۱۳۰.</ref>. بعضی دیگر از نویسندگان زیدی هرچند [[امام علی]]{{ع}} را [[افضل]] [[مردم]] بعد از [[رسول خدا]]{{صل}} دانستهاند، از [[لزوم افضلیت]] به عنوان [[شرط امامت]] یاد نکردهاند<ref>الامام مرتضی محمد بن یحیی الهادی، مجموع کتب و رسائل، ص۷۱۰-۷۱۱.</ref>. یکی از آنها دکتر [[مرتضی]] [[زید]] محطوری است. شاید او را بشناسید. محطوری از دانشمندان معروف زیدیه در دوران معاصر است که از حوثیهای [[یمن]] به شمار میرود. او دوازده شرط را برای [[امام]] بیان میکند، اما سخنی از لزوم افضلیت به میان نمیآورد<ref>چنان که گفته شد در نگاه او امام باید دارای دوازده صفات باشد که به برخی از آنها اشاره میکنیم: مکلف، مذکر، حر، علوی، فاطمی، سلیم الحواس، مجتهد، عادل، حقوق را در جای خود قرار دهد، اغلب دیدگاههای او مطابق با واقع باشد، اهل مشورت باشد و... (ر.ک: محمد نمر مدنی، الفرقة الزیدیة الحوثیین، ص۶۴).</ref>. | ||
شاید همین موارد موجب شده تا برخی نویسندگان معاصر آنگاه که در مقام تدوین دیدگاههای زیدیه بودهاند، اشارهای به نظر آنها در خصوص مسئله افضلیت نکردهاند<ref>مهدی فرمانیان و سیدعلی موسوینژاد، درسنامه تاریخ و عقاید زیدیه، ص۱۸۱-۱۸۸.</ref>. افزون بر آن، این نکته را نیز نباید دور از [[ذهن]] بدانیم که ممکن است تحولی در [[نظریه]] [[دانشمندان]] این [[مذهب]] در این مسئله و دیگر مسائل رخ داده باشد<ref>در این باره ر.ک: اشواق احمد مهدی غلیس، التجدید فی فکر الإمامة عند الزیدیة فی الیمن، ص۷۱ به بعد.</ref>. | شاید همین موارد موجب شده تا برخی نویسندگان معاصر آنگاه که در مقام تدوین دیدگاههای زیدیه بودهاند، اشارهای به نظر آنها در خصوص مسئله افضلیت نکردهاند<ref>مهدی فرمانیان و سیدعلی موسوینژاد، درسنامه تاریخ و عقاید زیدیه، ص۱۸۱-۱۸۸.</ref>. افزون بر آن، این نکته را نیز نباید دور از [[ذهن]] بدانیم که ممکن است تحولی در [[نظریه]] [[دانشمندان]] این [[مذهب]] در این مسئله و دیگر مسائل رخ داده باشد<ref>در این باره ر.ک: اشواق احمد مهدی غلیس، التجدید فی فکر الإمامة عند الزیدیة فی الیمن، ص۷۱ به بعد.</ref>. | ||
با جستوجویی در منابع قدیم و جدید [[زیدیه]] و دیگر دانشمندان، به سه نظریه از زیدیه درباره مسئله [[افضلیت]] [[دست]] یافتم: | با جستوجویی در منابع قدیم و جدید [[زیدیه]] و دیگر دانشمندان، به سه نظریه از زیدیه درباره مسئله [[افضلیت]] [[دست]] یافتم: |