شئون معصوم و نقش آن در استنباط (پایاننامه) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۲ دسامبر ۲۰۱۷، ساعت ۱۴:۳۴
، ۱۲ دسامبر ۲۰۱۷بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
== چکیده پایاننامه == | == چکیده پایاننامه == | ||
* پژوهشگر این پایاننامه در چکیده خود میگوید: «یکی از مباحث فلسفه فقه که بطور شایسته مورد بررسی قرار نگرفته، شئون معصوم {{عم}} است. شأن به معنای جایگاه وضعی معصوم است که از آن مجموعهای از احکام تکلیفی ناشی میشود. دو هدف در این پژوهش دنبال میشود: هدف اول، استقصای شئون معصوم است. اندیشوران اسلامی یا توجه کافی به بحث شئون نداشتند یا بیشتر به چند شأن ابلاغ وحی، ولایت و قضاوت توجه کردهاند. اما در این تحقیق سعی شده شئون بسیاری مورد بررسی قرار گیرند و بهصورت روشمند ابتدا پیشینه و سپس تعریف، ادله و قلمرو هر شأن بیان شوند. هدف دوم، بررسی نقش شئون در مرحله استنباط و پس از آن است، امری که تاکنون مورد بحث به این روش قرار نگرفته است. شئون معصوم در استنباط حداقل پنچ گونه تأثیر دارد: تأثیر در تعیین موضوع، شناخت سیره نظری و عملی معصوم، استظهار اولی (کشف حکم)، استظهار ثانوی (جمع عرفی) و حل تعارض ادله. شئون معصوم بعد از استنباط حداقل دو نقش دارد: کیفیت اجرای احکام، تزاحم. تأثیر شئون معصوم در تعیین موضوع حداقل چهارگونه است: شناخت موضوع، تغییر و تبدیل موضوع، تعمیم موضوع، کشف مصادیق جدید. تأثیر شئون معصوم در استظهار اولی و کشف حکم حداقل ده گونه است: تمییز احکام شرعی از غیر شرعی، عمومی از اختصاصی، دائمی از موقت، ثابت از متغیر، الزامی از غیرالزامی، مولوی از ارشادی، ولایی از غیر ولایی، عبادی از غیر عبادی، شناخت سنخ احکام، شناخت میزان فتوا به استحباب و عدم کراهت. تأثیر شئون معصوم در استظهار ثانوی حداقل سه گونه است: رتبهبندی احکام، عدم حمل بر نسخ، بیان جواز عمل. نتیجههای که از این پژوهش به دست آمد عبارت است از اینکه: ۱. معصوم تنها یک شأن یا سه شأن (تلقی مشهور) ندارد بلکه معصوم دارای شئون متعددی است. ۲. این شئون میتواند در استنباط نقش داشته باشد؛ پس بر مجتهد لازم است پیش از فتوا، ابتدا مشخص کند نص از چه شأنی صادر شده و با در نظر گرفتن نوع شأن معصوم استنباط نماید. استنباط بر اساس شئون در برخی از موارد متفاوت با استنباط غیر ناظر به شئون است».<ref name=p1></ref> | * پژوهشگر این پایاننامه در چکیده خود میگوید: «یکی از مباحث فلسفه فقه که بطور شایسته مورد بررسی قرار نگرفته، [[شئون معصوم]] {{عم}} است. شأن به معنای جایگاه وضعی معصوم است که از آن مجموعهای از احکام تکلیفی ناشی میشود. دو هدف در این پژوهش دنبال میشود: هدف اول، استقصای [[شئون معصوم]] است. اندیشوران اسلامی یا توجه کافی به بحث شئون نداشتند یا بیشتر به چند شأن ابلاغ وحی، ولایت و قضاوت توجه کردهاند. اما در این تحقیق سعی شده شئون بسیاری مورد بررسی قرار گیرند و بهصورت روشمند ابتدا پیشینه و سپس تعریف، ادله و قلمرو هر شأن بیان شوند. هدف دوم، بررسی نقش شئون در مرحله استنباط و پس از آن است، امری که تاکنون مورد بحث به این روش قرار نگرفته است. [[شئون معصوم]] در استنباط حداقل پنچ گونه تأثیر دارد: تأثیر در تعیین موضوع، شناخت سیره نظری و عملی معصوم، استظهار اولی (کشف حکم)، استظهار ثانوی (جمع عرفی) و حل تعارض ادله. [[شئون معصوم]] بعد از استنباط حداقل دو نقش دارد: کیفیت اجرای احکام، تزاحم. تأثیر [[شئون معصوم]] در تعیین موضوع حداقل چهارگونه است: شناخت موضوع، تغییر و تبدیل موضوع، تعمیم موضوع، کشف مصادیق جدید. تأثیر [[شئون معصوم]] در استظهار اولی و کشف حکم حداقل ده گونه است: تمییز احکام شرعی از غیر شرعی، عمومی از اختصاصی، دائمی از موقت، ثابت از متغیر، الزامی از غیرالزامی، مولوی از ارشادی، ولایی از غیر ولایی، عبادی از غیر عبادی، شناخت سنخ احکام، شناخت میزان فتوا به استحباب و عدم کراهت. تأثیر [[شئون معصوم]] در استظهار ثانوی حداقل سه گونه است: رتبهبندی احکام، عدم حمل بر نسخ، بیان جواز عمل. نتیجههای که از این پژوهش به دست آمد عبارت است از اینکه: ۱. معصوم تنها یک شأن یا سه شأن (تلقی مشهور) ندارد بلکه معصوم دارای شئون متعددی است. ۲. این شئون میتواند در استنباط نقش داشته باشد؛ پس بر مجتهد لازم است پیش از فتوا، ابتدا مشخص کند نص از چه شأنی صادر شده و با در نظر گرفتن نوع شأن معصوم استنباط نماید. استنباط بر اساس شئون در برخی از موارد متفاوت با استنباط غیر ناظر به شئون است».<ref name=p1></ref> | ||
== فهرست پایاننامه == | == فهرست پایاننامه == |