دیدگاه دانشمندان اصول دین مکتب امامیه در باره قلمرو علم معصوم چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین جزائری؛

| تصویر = 11905.jpg

::::::«گستره [[علم غیب]] [[ائمه]]{{عم}} بدلیل ناهمسانی ظاهری ادله قرآنی و روایی و نیز وجود مبانی مختلف، دیدگاه‌های ناهمگونی را به خود معطوف داشته و اظهارنظر در مورد آن را بسیار مشکل نموده است؛ تا آنجا که برخی تصریح نموده‌اند که این موضوع از مسائل پیچیده‌ای است که قدم‌ها در آن لغزیده و زبان بزرگان از بیان آن عاجز شده است.<ref>[[یوسف مدنی تبریزی]]، ۱۴۰۳ ق‏، درر الفوائد فی شرح الفرائد، مکتبه بصیرتی‏، ج‏۳، ص ۲۷۲</ref> اما به طور کلی در نگاه ابتدایی، دانشمندان امامیه را در این موضوع می‌توان به سه گروه تقسیم نمود:

::::::گروه اول: صاحبان نظریه علم محدود امام{{ع}}

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. حجت الاسلام و المسلمین  بهدار؛

| تصویر = 11169.jpg

::::::«بسیاری از اندیشمندان و صاحب‌نظران [[امامیه]]، هم از جنبه کمیت و هم کیفیت، آگاهی [[امام]] را گسترده‌تر از آنچه تا کنون تبیین شد، دانسته‌اند. به عقیده این دسته، [[امام]] [[معصوم]] از همه حوادث گذشته، حال و آینده اطلاع دارد و احاطه علمی او به حوادث و مسائل، اعم از امور دینی، و غیر آن بالاتر از آن است که در تصور آید. البته بیشترشان این امر را جزء شروط [[امام]] قلمداد نکردهاند، بلکه این صفت یکی از ویژگی‌های [[امامت]] است.

::::::برخی اندیشمندان و حکمای شیعی و به طور کلی، بیشتر بزرگانی که مشرب فلسفی یا عرفانی داشته‌اند، چنین رویکردی دارند. نظریات آنان درباره انسان کامل، که مصداق اتم آن معصومان هستند، به خوبی روشنگر مقام علمیِ والای ولی خدا و احاطه علمی او به رویدادهای گذشته و آینده است. بنابر این نظر، نه تنها ولی خدا از همه حوادث آگاه است، بلکه با متن واقعیت ارتباط و نوعی اتحاد وجودی داشته، همه کائنات در پیشگاه آنان خاضع و خاشع‌اند؛ چنانکه خداوند می‌فرماید: {{متن قرآن|فَسَجَدَ الْمَلائِكَةُ كُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ }} <ref> آنگاه همه فرشتگان، همگان فروتنی کردند؛ سوره حجر، آیه: ۳۰.</ref> که این سجده مدبرات امور عالم، حاکی از خضوع همه عالم در برابر آنان است، و قرآن کریم دلیل این برتری را آگاهیِ آنان از "اسماء" می‌داند<ref>[[علی شیروانی]]، [[پژوهشی در باب علم امام (کتاب)|پژوهشی در باب علم امام]]، ص ۲۲.</ref>.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۶. آقای عظیمی (پژوهشگر جامعه المصطفی العالمیه)؛

| تصویر = 11742.jpg

::::::«'''[[گستره علم امام]] در روایات''': در این گفتار روایات مربوط به گستره علم امام به اختصار بررسی می‌شود و هدف از آن آشنایی با فضای فکری جامعه شیعه در آن دوره است؛ چرا که این روایات در میان شیعیان آن روز مطرح بوده و به طور طبیعی بازتاب اندیشه آنان است. افزون بر این، ما را با دلایل و مبانی دیدگاه‌هایی که در دوره‌های پسین مطرح شده است، آشنا می‌سازد و نیز در انتخاب دیدگاه درست و صحیح نسبت به [[گستره علم امام|قلمرو علم امام]] کمک می‌کند.

::::::۱. '''[[علم به احکام و شرایع الهی|علم به احکام]]''': [[علم امام]] به احکام و شریعت از مسلمات [[مکتب امامیه]] است. در این مکتب، [[امام]] باید بر تمام اصول و فروع دین اسلام تسلط کامل داشته باشد وگر نه، شایستگی [[امامت]] و رهبری را ندارد. بی‌شک چنین اعتقادی برگرفته از روایات فراوانی است که در مجامع روایی شیعه آمده‌اند و این امر را مورد تأکید قرار داده‌اند. در اینجا چند روایت را به عنوان نمونه ذکر می‌کنیم: