نواب چهارگانه امام مهدی چه کسانی بودند؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۳ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۰:۰۰
، ۲۳ دسامبر ۲۰۲۱ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{پایان جمع شدن}} +}})
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-| پاسخ‌دهنده = [[ +| پاسخ‌دهنده = )) |
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{پایان جمع شدن}} +}})) |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
::::::[[شیخ طوسی]] [[وکلا]] را بدین [[اسامی]] معرفی نموده است: از [[بغداد]]، عمری و پسرش و [[حاجز]] و [[بلالی]] و [[عطار]]، از [[کوفه]]، [[عاصمی]]. از [[اهواز]]، [[محمد بن ابراهیم بن مهزیار]]. از [[قم]]، [[احمد بن اسحاق]]. از [[همدان]]، [[محمد بن صالح]]. از [[ری]]، شامی و [[اسدی]]. از [[آذربایجان]]، [[قاسم بن العلاء]]. از [[نیشابور]]، [[محمد بن شاذان]]<ref>رجال مامقانی ط نجف سال ۱۳۵۲، ج ۱، ص ۲۰۰ و اثبات الهداة، ج ۷، ص ۲۹۴.</ref> | ::::::[[شیخ طوسی]] [[وکلا]] را بدین [[اسامی]] معرفی نموده است: از [[بغداد]]، عمری و پسرش و [[حاجز]] و [[بلالی]] و [[عطار]]، از [[کوفه]]، [[عاصمی]]. از [[اهواز]]، [[محمد بن ابراهیم بن مهزیار]]. از [[قم]]، [[احمد بن اسحاق]]. از [[همدان]]، [[محمد بن صالح]]. از [[ری]]، شامی و [[اسدی]]. از [[آذربایجان]]، [[قاسم بن العلاء]]. از [[نیشابور]]، [[محمد بن شاذان]]<ref>رجال مامقانی ط نجف سال ۱۳۵۲، ج ۱، ص ۲۰۰ و اثبات الهداة، ج ۷، ص ۲۹۴.</ref> | ||
:::::::لیکن [[وکالت]] چهار نفر، در بین [[شیعیان]] معروف است: اول [[عثمان بن سعید]]، دوم [[محمد بن عثمان]]، سوم [[حسین بن روح]]، چهارم [[علی بن محمد سمری]]، هریک از آنها هم در شهرهای مختلف نمایندگانی داشتند<ref>بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۶۲.</ref>»<ref>[[ابراهیم امینی|امینی، ابراهیم]]، [[دادگستر جهان (کتاب)|دادگستر جهان]]، ص ۱۳۶.</ref>. | :::::::لیکن [[وکالت]] چهار نفر، در بین [[شیعیان]] معروف است: اول [[عثمان بن سعید]]، دوم [[محمد بن عثمان]]، سوم [[حسین بن روح]]، چهارم [[علی بن محمد سمری]]، هریک از آنها هم در شهرهای مختلف نمایندگانی داشتند<ref>بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۶۲.</ref>»<ref>[[ابراهیم امینی|امینی، ابراهیم]]، [[دادگستر جهان (کتاب)|دادگستر جهان]]، ص ۱۳۶.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین موسوی‌نسب؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین موسوی‌نسب؛ | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
::::::۳. '''[[نایب سوم]]: [[ابو القاسم حسین بن روح نوبختی]]:''' وی [[داناترین]] فرد عصر خویش بوده است. [[محمد باقر مجلسی|مرحوم مجلسی]] -علیه الرّحمة- می‌فرماید وقتی [[مرض]] [[محمد]] ابن [[عثمان]] شدت یافت گروهی از بزرگان و معروفین [[شیعه]] مانند ابو [[علی]] ابن [[همام]] و ابو [[عبد]] اللّه [[محمّد]] کاتب و ابو [[عبد]] اللّه [[باقطانی]] و ابو السهل [[اسماعیل]] ابن [[علی]] [[نوبختی]] و [[ابو عبد الله]] ابن وجنا خدمتش رسیدند و از جانشینش سؤال کردند، جواب داد [[حسین]] ابن [[روح]] [[جانشین]] من و [[وکیل]] و مورد [[اعتماد]] [[حضرت]] [[امام مهدی|صاحب الامر]] است در [[کارها]] به وی [[رجوع]] کنید، من از جانب [[امام مهدی|امام]] مأمورم که [[حسین بن روح]] را به [[وکالت]] و [[نیابت امام مهدی|نیابت]] [[منصوب]] گردانم<ref>بحار، ج ۵۱، ص ۳۵۵.</ref>. [[حسین بن روح]] در سال ۳۲۶ هجری در ماه [[شعبان]] از دار [[دنیا]] [[رحلت]] نمود<ref>رجال مامقانى، ج ۱، ص ۲۰۰.</ref>. | ::::::۳. '''[[نایب سوم]]: [[ابو القاسم حسین بن روح نوبختی]]:''' وی [[داناترین]] فرد عصر خویش بوده است. [[محمد باقر مجلسی|مرحوم مجلسی]] -علیه الرّحمة- می‌فرماید وقتی [[مرض]] [[محمد]] ابن [[عثمان]] شدت یافت گروهی از بزرگان و معروفین [[شیعه]] مانند ابو [[علی]] ابن [[همام]] و ابو [[عبد]] اللّه [[محمّد]] کاتب و ابو [[عبد]] اللّه [[باقطانی]] و ابو السهل [[اسماعیل]] ابن [[علی]] [[نوبختی]] و [[ابو عبد الله]] ابن وجنا خدمتش رسیدند و از جانشینش سؤال کردند، جواب داد [[حسین]] ابن [[روح]] [[جانشین]] من و [[وکیل]] و مورد [[اعتماد]] [[حضرت]] [[امام مهدی|صاحب الامر]] است در [[کارها]] به وی [[رجوع]] کنید، من از جانب [[امام مهدی|امام]] مأمورم که [[حسین بن روح]] را به [[وکالت]] و [[نیابت امام مهدی|نیابت]] [[منصوب]] گردانم<ref>بحار، ج ۵۱، ص ۳۵۵.</ref>. [[حسین بن روح]] در سال ۳۲۶ هجری در ماه [[شعبان]] از دار [[دنیا]] [[رحلت]] نمود<ref>رجال مامقانى، ج ۱، ص ۲۰۰.</ref>. | ||
::::::۴. '''[[نایب چهارم]]: [[شیخ]] [[ابو الحسن علی بن محمد سمری]]:''' او بعد از درگذشت [[حسین بن روح نوبختی]] به [[دستور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} امر [[نیابت امام مهدی|نیابت]] را عهده‌دار شد. وی از [[تاریخ]] هجدهم [[شعبان]] ۳۲۶ تا پانزدهم [[شعبان]] ۳۲۹ یا به [[نقلی]] تا پانزدهم [[شعبان]] ۳۲۸ [[سازمان وکالت]] و [[سازمان نیابت|نیابت]] را [[رهبری]] نموده است. آخرین [[توقیع]] از [[ناحیه]] مقدّسه شش روز قبل از درگذشت [[علی]] بن [[محمّد]] [[سمری]] صادر شد، در این [[توقیع]]، [[حضرت]]، زمان درگذشت نایبش را یادآور شد و اعلام فرمودند بعد از درگذشت او، [[حضرت]]، سفیری تعیین نخواهند فرمود و دوران [[غیبت صغری]] با درگذشت [[علی بن محمد سمری]] تمام خواهد گشت و [[غیبت کبری]] شروع می‌گردد<ref>صدوق، کمال الدین، ج ۲، ص ۵۱۶؛ مجلسى، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۵۹.</ref>»<ref>[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۲۶۱-۲۶۵.</ref>. | ::::::۴. '''[[نایب چهارم]]: [[شیخ]] [[ابو الحسن علی بن محمد سمری]]:''' او بعد از درگذشت [[حسین بن روح نوبختی]] به [[دستور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} امر [[نیابت امام مهدی|نیابت]] را عهده‌دار شد. وی از [[تاریخ]] هجدهم [[شعبان]] ۳۲۶ تا پانزدهم [[شعبان]] ۳۲۹ یا به [[نقلی]] تا پانزدهم [[شعبان]] ۳۲۸ [[سازمان وکالت]] و [[سازمان نیابت|نیابت]] را [[رهبری]] نموده است. آخرین [[توقیع]] از [[ناحیه]] مقدّسه شش روز قبل از درگذشت [[علی]] بن [[محمّد]] [[سمری]] صادر شد، در این [[توقیع]]، [[حضرت]]، زمان درگذشت نایبش را یادآور شد و اعلام فرمودند بعد از درگذشت او، [[حضرت]]، سفیری تعیین نخواهند فرمود و دوران [[غیبت صغری]] با درگذشت [[علی بن محمد سمری]] تمام خواهد گشت و [[غیبت کبری]] شروع می‌گردد<ref>صدوق، کمال الدین، ج ۲، ص ۵۱۶؛ مجلسى، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۵۹.</ref>»<ref>[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۲۶۱-۲۶۵.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین زهادت؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین زهادت؛ | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
::::::'''۴. [[نایب چهارم]]، [[علی بن محمد سمری|ابوالحسن علی بن محمد سمری]]''': او در [[سازمان وکالت]] [[شیعه]] به حُسن سابقه مشهور بود و گذشته [[نیکو]] و [[امانت‌داری]] او سبب شد [[جایگاه]] والایی در میان [[شیعیان]] و به ویژه وکلای [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} یابد و آن‌گاه که او از سوی [[امام مهدی]]{{ع}} به [[نیابت خاصه]] [[منصوب]] شد، مورد قبول و پذیرش همه قرار گرفت<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۸.</ref>. | ::::::'''۴. [[نایب چهارم]]، [[علی بن محمد سمری|ابوالحسن علی بن محمد سمری]]''': او در [[سازمان وکالت]] [[شیعه]] به حُسن سابقه مشهور بود و گذشته [[نیکو]] و [[امانت‌داری]] او سبب شد [[جایگاه]] والایی در میان [[شیعیان]] و به ویژه وکلای [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} یابد و آن‌گاه که او از سوی [[امام مهدی]]{{ع}} به [[نیابت خاصه]] [[منصوب]] شد، مورد قبول و پذیرش همه قرار گرفت<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۸.</ref>. | ||
::::::[[نایب چهارم]] از خانوده‌ای [[متدین]] و پیرو [[اهل بیت]]{{عم}} بود؛ به گونه‌ای که بسیاری از [[خاندان]] او نیمی از درآمد املاک خود را وقف [[امام عسکری|امام حسن عسکری]]{{ع}} کردند و آن [[اموال]] را به صورت سالانه برای آن [[حضرت]] می‌فرستادند<ref>همان.</ref>. [[علی بن محمد سمری|سمری]] مدت [[نیابت امام مهدی|نیابتش]] کوتاه بود و شرایط زمانش، شرایط خاص [[سیاسی]] بود؛ به همین سبب، فعالیت‌های او به آیندگان نرسیده است. مهم‌ترین حادثه در [[نیابت امام مهدی|نیابت]] او، پایان‌یافتن دوره [[غیبت صغرا]] و [[نیابت خاصه]] است که با صدور توقیعی از سوی [[امام]] انجام گرفت. شش روز قبل از درگذشت [[علی بن محمد سمری]]، توقعی صادر شد که زمان [[مرگ]] وی را [[پیشگویی]] کرد و خبر داد که دیگر نایبی نیست و با [[مرگ]] او دروره [[غیبت کبرا]] آغاز خواهد شد»<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۱۹۴-۱۹۷.</ref>. | ::::::[[نایب چهارم]] از خانوده‌ای [[متدین]] و پیرو [[اهل بیت]]{{عم}} بود؛ به گونه‌ای که بسیاری از [[خاندان]] او نیمی از درآمد املاک خود را وقف [[امام عسکری|امام حسن عسکری]]{{ع}} کردند و آن [[اموال]] را به صورت سالانه برای آن [[حضرت]] می‌فرستادند<ref>همان.</ref>. [[علی بن محمد سمری|سمری]] مدت [[نیابت امام مهدی|نیابتش]] کوتاه بود و شرایط زمانش، شرایط خاص [[سیاسی]] بود؛ به همین سبب، فعالیت‌های او به آیندگان نرسیده است. مهم‌ترین حادثه در [[نیابت امام مهدی|نیابت]] او، پایان‌یافتن دوره [[غیبت صغرا]] و [[نیابت خاصه]] است که با صدور توقیعی از سوی [[امام]] انجام گرفت. شش روز قبل از درگذشت [[علی بن محمد سمری]]، توقعی صادر شد که زمان [[مرگ]] وی را [[پیشگویی]] کرد و خبر داد که دیگر نایبی نیست و با [[مرگ]] او دروره [[غیبت کبرا]] آغاز خواهد شد»<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۱۹۴-۱۹۷.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
::::#'''[[حسین بن روح نوبختی|حسین بن روح]]:''' [[سومین سفیر]] خاصّ از [[سفیران چهارگانه]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، محدّث، [[فقیه]] و [[متکلم]] [[شیعی]] ایرانی، [[حسین بن روح نوبختی]] است. وی در میان [[شیعیان]] [[بغداد]]، از شهرت ویژه‌ای برخوردار بود و یکی از افراد مورد [[اطمینان]] و [[اعتماد]] [[محمد بن عثمان عمری]] به شمار می‌رفت. او در بین سالهای ۳۰۵- ۳۲۶ﻫ. ق به عنوان [[نایب]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}}، واسطه بین [[امام]] و [[شیعیان]] بود. [[حسین بن روح]] اگرچه دارای فضیلت‌های فراوانی بود؛ ولی به صورت عمده شهرت و اعتبار او، به مسأله [[نیابت امام مهدی|نیابتش]] باز می‌گردد. [[محمد بن عثمان]]، او را حلقه اتصال بین خود و وکلای دیگرش در [[بغداد]] قرار داد. وی در دربار [[عباسی]] در زمان حیات [[نایب دوم]]، نفوذ فوق العاده‌ای داشت و از [[ناحیه]] برخی [[مقامات]] دولتی کمکهای [[مالی]] به ایشان می‌رسید <ref>ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۷۲، ح ۳۴۳.</ref>. [[نایب دوم]]، از دو یا سه سال پیش از [[وفات]] خود، با ارجاع برخی از [[شیعیان]] به [[حسین بن روح نوبختی]]- که اموالی از سهم [[امام]] و غیر آن پیش او می‌بردند- زمینه را برای [[نیابت امام مهدی|نیابت وی از طرف امام زمان]]{{ع}} هموار می‌نمود و به کسانی که در این موضوع دچار [[شک]] و [[تردید]] میشدند، تأکید می‌کرد که این [[دستور]]، از طرف [[امام]]{{ع}} صادر شده است<ref>ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۹، ح ۳۳۷ و ح ۳۳۵.</ref>. او در [[انتصاب]] [[حسین بن روح]] به [[جانشینی]] خود، تأکید فراوانی می‌کرد. گاهی به صورت انفرادی و گاهی در میان عموم [[شیعیان]] [[مخلص]] و وکلای خویش، این مطلب را تذکر می‌داد. این تأکید بدان علّت بود که از طرف [[ائمه]]{{عم}}:، نصّی دالّ بر [[وثاقت]]، [[امانت]] و [[نیابت حسین بن روح]] صادر نشده بود. از طرفی در میان وکلای [[بغداد]]، کسانی بودند که در ظاهر ارتباط [[محمد بن عثمان]] با آنان بیشتر بود؛ از این‌رو عوام و [[خواص]] [[شیعیان]]، تصور نمی‌کردند [[حسین بن روح]] به [[جانشینی]] [[انتخاب]] گردد. بدین جهت [[نایب دوم]] از هر فرصتی برای [[تبیین]] [[نیابت امام مهدی|نیابت ایشان از طرف امام زمان]]{{ع}}، برای رفع [[شک]] و [[تردید]] از آنان استفاده می‌کرد<ref>ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۹، ح ۳۳۶.</ref>. پس از [[وفات]] [[ابو جعفر عمری]] و [[وصیت]] او در [[نصب]] [[حسین بن روح]] به عنوان [[نایب سوم]] [[امام غایب]]، [[ابو القاسم حسین بن روح]] به "دار النیابة" در [[بغداد]] آمد و بزرگان [[شیعه]] به گرد او جمع شدند. [[حسین بن روح]] با [[همکاری]] وکلای [[بغداد]] و دیگر مناطق، کار خویش را در [[جایگاه]] [[نیابت امام زمان]]{{ع}} شروع نمود و توانست با روش و شیوه‌ای اندیشمندانه و منطقی، در بین [[دوست]] و [[دشمن]] از پذیرش بالایی برخوردار باشد. [[روایات]] حاکی از آن است که [[موقعیت]] [[حسین بن روح]] به عنوان سفیر [[امام دوازدهم]]- برعکس سفیر اوّل و دوم- در بین [[پیروان]] [[اهل بیت]]{{عم}} [[آشکار]] بود. به همین [[دلیل]] برخی از عوام [[امامیه]]، بر آن شدند تا وکلای نواحی خود را نادیده گرفته، به طور مستقیم با خود او در تماس باشند؛ ولی رفته رفته با انجام تغییراتی در دستگاه حاکمه و برکنار شدن برخی حامیان او، وضع دگرگون شد؛ به گونه‌ای که بخشی از اواخر عمرش را در زندان به سر برد. از جمله حوادث مهم دوران [[نیابت حسین بن روح]]، جدا شدن [[ابو جعفر محمّد بن علی شلمغانی]] "معروف به [[ابن ابی عزاقر]]" از [[آیین شیعی]] و [[تکفیر]] او به دست آن [[نائب خاص]] است<ref>ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۸۹، ح ۳۵۵.</ref>. [[حسین بن روح]] در سال ۳۲۶ از [[دنیا]] رفت. اگرچه در سال [[وفات]] او اختلافی نیست، ولی در محل [[دفن]] ایشان [[اختلاف]] وجود دارد. [[قبر]] ایشان در [[بغداد]] است؛ ولی مشخص نیست در قسمت غربی آن است یا قسمت شرقی. | ::::#'''[[حسین بن روح نوبختی|حسین بن روح]]:''' [[سومین سفیر]] خاصّ از [[سفیران چهارگانه]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، محدّث، [[فقیه]] و [[متکلم]] [[شیعی]] ایرانی، [[حسین بن روح نوبختی]] است. وی در میان [[شیعیان]] [[بغداد]]، از شهرت ویژه‌ای برخوردار بود و یکی از افراد مورد [[اطمینان]] و [[اعتماد]] [[محمد بن عثمان عمری]] به شمار می‌رفت. او در بین سالهای ۳۰۵- ۳۲۶ﻫ. ق به عنوان [[نایب]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}}، واسطه بین [[امام]] و [[شیعیان]] بود. [[حسین بن روح]] اگرچه دارای فضیلت‌های فراوانی بود؛ ولی به صورت عمده شهرت و اعتبار او، به مسأله [[نیابت امام مهدی|نیابتش]] باز می‌گردد. [[محمد بن عثمان]]، او را حلقه اتصال بین خود و وکلای دیگرش در [[بغداد]] قرار داد. وی در دربار [[عباسی]] در زمان حیات [[نایب دوم]]، نفوذ فوق العاده‌ای داشت و از [[ناحیه]] برخی [[مقامات]] دولتی کمکهای [[مالی]] به ایشان می‌رسید <ref>ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۷۲، ح ۳۴۳.</ref>. [[نایب دوم]]، از دو یا سه سال پیش از [[وفات]] خود، با ارجاع برخی از [[شیعیان]] به [[حسین بن روح نوبختی]]- که اموالی از سهم [[امام]] و غیر آن پیش او می‌بردند- زمینه را برای [[نیابت امام مهدی|نیابت وی از طرف امام زمان]]{{ع}} هموار می‌نمود و به کسانی که در این موضوع دچار [[شک]] و [[تردید]] میشدند، تأکید می‌کرد که این [[دستور]]، از طرف [[امام]]{{ع}} صادر شده است<ref>ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۹، ح ۳۳۷ و ح ۳۳۵.</ref>. او در [[انتصاب]] [[حسین بن روح]] به [[جانشینی]] خود، تأکید فراوانی می‌کرد. گاهی به صورت انفرادی و گاهی در میان عموم [[شیعیان]] [[مخلص]] و وکلای خویش، این مطلب را تذکر می‌داد. این تأکید بدان علّت بود که از طرف [[ائمه]]{{عم}}:، نصّی دالّ بر [[وثاقت]]، [[امانت]] و [[نیابت حسین بن روح]] صادر نشده بود. از طرفی در میان وکلای [[بغداد]]، کسانی بودند که در ظاهر ارتباط [[محمد بن عثمان]] با آنان بیشتر بود؛ از این‌رو عوام و [[خواص]] [[شیعیان]]، تصور نمی‌کردند [[حسین بن روح]] به [[جانشینی]] [[انتخاب]] گردد. بدین جهت [[نایب دوم]] از هر فرصتی برای [[تبیین]] [[نیابت امام مهدی|نیابت ایشان از طرف امام زمان]]{{ع}}، برای رفع [[شک]] و [[تردید]] از آنان استفاده می‌کرد<ref>ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۹، ح ۳۳۶.</ref>. پس از [[وفات]] [[ابو جعفر عمری]] و [[وصیت]] او در [[نصب]] [[حسین بن روح]] به عنوان [[نایب سوم]] [[امام غایب]]، [[ابو القاسم حسین بن روح]] به "دار النیابة" در [[بغداد]] آمد و بزرگان [[شیعه]] به گرد او جمع شدند. [[حسین بن روح]] با [[همکاری]] وکلای [[بغداد]] و دیگر مناطق، کار خویش را در [[جایگاه]] [[نیابت امام زمان]]{{ع}} شروع نمود و توانست با روش و شیوه‌ای اندیشمندانه و منطقی، در بین [[دوست]] و [[دشمن]] از پذیرش بالایی برخوردار باشد. [[روایات]] حاکی از آن است که [[موقعیت]] [[حسین بن روح]] به عنوان سفیر [[امام دوازدهم]]- برعکس سفیر اوّل و دوم- در بین [[پیروان]] [[اهل بیت]]{{عم}} [[آشکار]] بود. به همین [[دلیل]] برخی از عوام [[امامیه]]، بر آن شدند تا وکلای نواحی خود را نادیده گرفته، به طور مستقیم با خود او در تماس باشند؛ ولی رفته رفته با انجام تغییراتی در دستگاه حاکمه و برکنار شدن برخی حامیان او، وضع دگرگون شد؛ به گونه‌ای که بخشی از اواخر عمرش را در زندان به سر برد. از جمله حوادث مهم دوران [[نیابت حسین بن روح]]، جدا شدن [[ابو جعفر محمّد بن علی شلمغانی]] "معروف به [[ابن ابی عزاقر]]" از [[آیین شیعی]] و [[تکفیر]] او به دست آن [[نائب خاص]] است<ref>ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۸۹، ح ۳۵۵.</ref>. [[حسین بن روح]] در سال ۳۲۶ از [[دنیا]] رفت. اگرچه در سال [[وفات]] او اختلافی نیست، ولی در محل [[دفن]] ایشان [[اختلاف]] وجود دارد. [[قبر]] ایشان در [[بغداد]] است؛ ولی مشخص نیست در قسمت غربی آن است یا قسمت شرقی. | ||
::::#'''[[علی بن محمد سمری|علی بن محمّد سمری]]:''' [[ابو الحسن]] [[علی]] بن [[محمّد]] [[سمری]]، چهارمین و واپسین سفیر [[امام مهدی|حضرت ولی عصر]]{{ع}} است. وی پس از [[رحلت]] [[حسین بن روح]] به [[مقام]] [[سفارت]] [[منصوب]] شد و مدت سه سال عهده‌دار این [[منصب]] بود. [[سمری]] از خاندانی با [[ایمان]] و [[شیعه]] بوده است که در خدمت‌گزاری به "سازمان [[امامیه]]" از شهرت زیادی برخوردار بودند و همین اصالت [[خانوادگی]] او، باعث شد که در امر [[سفارت]] با [[مخالفت]] چندانی روبه‌رو نگردد<ref>داود الهامی، آخرین امید، ص ۱۰۹.</ref>. [[سمری]] [[فرصت]] زیادی برای فعالیت نداشت؛ به همین [[دلیل]] مثل نوّاب قبلی نتوانست فعالیت‌های گسترده‌ای انجام دهد و تغییرات قابل ملاحظه‌ای در روابط خود و [[وکلا]] به وجود آورد؛ لکن [[اعتقاد]] [[شیعیان]] به جلالت و [[وثاقت]] او، مثل دیگر [[نواب]] بود و وی مورد پذیرش و تسالم عموم [[شیعیان]] قرار گرفت <ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۱۷.</ref>. شش روز پیش از [[رحلت]] او توقیعی از سوی [[امام دوازدهم]] صادر شد که در آن [[امام مهدی|صاحب الامر]]{{ع}}، درگذشت [[نایب چهارم]] را [[پیشگویی]] و زمان [[مرگ]] او را نیز تعیین کرده بود. متن این [[توقیع شریف]]، نمایانگر پایان [[غیبت صغرا]] و انقطاع [[نیابت خاصه]] و آغاز [[غیبت کبرا]] و [[نیابت عامه]] است. این [[توقیع]] در بسیاری از [[کتاب‌های حدیثی]] با [[اختلاف]] اندکی آمده است<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۱۶، ح ۴۴؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۹۵؛ قطب راوندی، الخرائج و الجرائح، ج ۲، ص ۱۱۲۸؛ طبرسی، احتجاج، ج ۲، ص ۴۷۸؛ علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، ج ۲، ص ۵۳۸؛ علی بن عبد الکریم نیلی نجفی، منتخب الانوار المضیئة، ص ۱۳۰.</ref> این حادثه اسف بار در سال ۳۲۹ رخ داد و [[قبر]] او در [[بغداد]] است<ref> ابراهیم امینی، دادگستر جهان، ص ۱۲۳- ۱۲۴.</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۰۳ - ۱۰۹.</ref>. | ::::#'''[[علی بن محمد سمری|علی بن محمّد سمری]]:''' [[ابو الحسن]] [[علی]] بن [[محمّد]] [[سمری]]، چهارمین و واپسین سفیر [[امام مهدی|حضرت ولی عصر]]{{ع}} است. وی پس از [[رحلت]] [[حسین بن روح]] به [[مقام]] [[سفارت]] [[منصوب]] شد و مدت سه سال عهده‌دار این [[منصب]] بود. [[سمری]] از خاندانی با [[ایمان]] و [[شیعه]] بوده است که در خدمت‌گزاری به "سازمان [[امامیه]]" از شهرت زیادی برخوردار بودند و همین اصالت [[خانوادگی]] او، باعث شد که در امر [[سفارت]] با [[مخالفت]] چندانی روبه‌رو نگردد<ref>داود الهامی، آخرین امید، ص ۱۰۹.</ref>. [[سمری]] [[فرصت]] زیادی برای فعالیت نداشت؛ به همین [[دلیل]] مثل نوّاب قبلی نتوانست فعالیت‌های گسترده‌ای انجام دهد و تغییرات قابل ملاحظه‌ای در روابط خود و [[وکلا]] به وجود آورد؛ لکن [[اعتقاد]] [[شیعیان]] به جلالت و [[وثاقت]] او، مثل دیگر [[نواب]] بود و وی مورد پذیرش و تسالم عموم [[شیعیان]] قرار گرفت <ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۱۷.</ref>. شش روز پیش از [[رحلت]] او توقیعی از سوی [[امام دوازدهم]] صادر شد که در آن [[امام مهدی|صاحب الامر]]{{ع}}، درگذشت [[نایب چهارم]] را [[پیشگویی]] و زمان [[مرگ]] او را نیز تعیین کرده بود. متن این [[توقیع شریف]]، نمایانگر پایان [[غیبت صغرا]] و انقطاع [[نیابت خاصه]] و آغاز [[غیبت کبرا]] و [[نیابت عامه]] است. این [[توقیع]] در بسیاری از [[کتاب‌های حدیثی]] با [[اختلاف]] اندکی آمده است<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۱۶، ح ۴۴؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۹۵؛ قطب راوندی، الخرائج و الجرائح، ج ۲، ص ۱۱۲۸؛ طبرسی، احتجاج، ج ۲، ص ۴۷۸؛ علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، ج ۲، ص ۵۳۸؛ علی بن عبد الکریم نیلی نجفی، منتخب الانوار المضیئة، ص ۱۳۰.</ref> این حادثه اسف بار در سال ۳۲۹ رخ داد و [[قبر]] او در [[بغداد]] است<ref> ابراهیم امینی، دادگستر جهان، ص ۱۲۳- ۱۲۴.</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۰۳ - ۱۰۹.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| خط ۸۶: | خط ۸۶: | ||
::::#[[حسین بن روح نوبختی]]: وی در روزگار خویش به [[عقل]] و [[درایت]] اشتهار داشت. [[حسین بن روح]] از [[نزدیکان]] و رازداران [[محمد بن عثمان]] بود که به [[فرمان]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} بعد از [[وفات]] [[محمّد]]، [[نیابت امام مهدی|نیابت امام]] را به عهده داشت. وقتی [[بیماری]] [[محمد بن عثمان]] شدّت یافت، گروهی از بزرگان و معروفان [[شیعه]]، خدمتش رسیده از [[جانشین]] خود سؤال نمودند، جواب داد: [[حسین بن روح]] [[جانشین]] من و [[وکیل]] مورد [[اعتماد]] [[حضرت]] [[امام مهدی|صاحب الامر]]{{ع}} است و در [[کارها]] به وی [[رجوع]] کنید، من از جانب [[امام]] مأمورم که [[حسین بن روح]] را به [[نیابت امام مهدی|نیابت]] [[منصوب]] گردانم<ref> بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۱، ص ۳۵۵.</ref> وی در ماه [[شعبان]] سال ۳۲۶ هجری قمری از [[دنیا]] رفت. | ::::#[[حسین بن روح نوبختی]]: وی در روزگار خویش به [[عقل]] و [[درایت]] اشتهار داشت. [[حسین بن روح]] از [[نزدیکان]] و رازداران [[محمد بن عثمان]] بود که به [[فرمان]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} بعد از [[وفات]] [[محمّد]]، [[نیابت امام مهدی|نیابت امام]] را به عهده داشت. وقتی [[بیماری]] [[محمد بن عثمان]] شدّت یافت، گروهی از بزرگان و معروفان [[شیعه]]، خدمتش رسیده از [[جانشین]] خود سؤال نمودند، جواب داد: [[حسین بن روح]] [[جانشین]] من و [[وکیل]] مورد [[اعتماد]] [[حضرت]] [[امام مهدی|صاحب الامر]]{{ع}} است و در [[کارها]] به وی [[رجوع]] کنید، من از جانب [[امام]] مأمورم که [[حسین بن روح]] را به [[نیابت امام مهدی|نیابت]] [[منصوب]] گردانم<ref> بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۱، ص ۳۵۵.</ref> وی در ماه [[شعبان]] سال ۳۲۶ هجری قمری از [[دنیا]] رفت. | ||
::::#[[علی بن محمد سمری]]: چهارمین و [[آخرین نایب]] و سفیر [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} [[علی سمری]] یا سیمری است، که [[امام]] به خود او نوشته و [[دستور]] داده بود که تو، [[آخرین نایب]] مخصوص من هستی، دیگر نباید کسی را به جای خود معرّفی کنی. [[احمد بن ابراهیم]] گوید: روزی [[علی بن محمد سمری]] بدون مقدّمه فرمود: [[خدا]] [[علی بن بابویه قمی]] را [[رحمت]] کند. حاضرین [[تاریخ]] این [[کلام]] را یادداشت نمودند. بعدا خبر رسید که [[علی بن بابویه]]، در همان روز از [[دنیا]] رفته است. خود [[سمری]] نیز، در سال ۳۲۹ [[وفات]] نمود<ref> بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۱، ص ۳۶۰.</ref>. این بود توضیح مختصری پیرامون [[نایبان]] خاصّ [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} در زمان [[غیبت صغری]]، و امّا بعد از [[مرگ]] [[آخرین سفیر]]، باب [[نیابت خصوصی]] بسته شد، و [[غیبت کبری]] آغاز گردید»<ref>[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۹۶.</ref>. | ::::#[[علی بن محمد سمری]]: چهارمین و [[آخرین نایب]] و سفیر [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} [[علی سمری]] یا سیمری است، که [[امام]] به خود او نوشته و [[دستور]] داده بود که تو، [[آخرین نایب]] مخصوص من هستی، دیگر نباید کسی را به جای خود معرّفی کنی. [[احمد بن ابراهیم]] گوید: روزی [[علی بن محمد سمری]] بدون مقدّمه فرمود: [[خدا]] [[علی بن بابویه قمی]] را [[رحمت]] کند. حاضرین [[تاریخ]] این [[کلام]] را یادداشت نمودند. بعدا خبر رسید که [[علی بن بابویه]]، در همان روز از [[دنیا]] رفته است. خود [[سمری]] نیز، در سال ۳۲۹ [[وفات]] نمود<ref> بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۱، ص ۳۶۰.</ref>. این بود توضیح مختصری پیرامون [[نایبان]] خاصّ [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} در زمان [[غیبت صغری]]، و امّا بعد از [[مرگ]] [[آخرین سفیر]]، باب [[نیابت خصوصی]] بسته شد، و [[غیبت کبری]] آغاز گردید»<ref>[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۹۶.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۶. حجت الاسلام و المسلمین حسنی؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۶. حجت الاسلام و المسلمین حسنی؛ | ||
| خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
:::::#[[علی بن محمد سمری]]. | :::::#[[علی بن محمد سمری]]. | ||
::::::آنها در سخت‌ترین شرایط با [[تحمل]] تمامی [[سختی‌ها]] و مشکلات این [[منصب]] مهم، [[زندگی]] خود را وقف [[اسلام]] نمودند و بار تمام مشکلات ناشی از داشتن این [[مقام]] را به دوش کشیدند و آن محدود به مسائل [[سیاسی]] نبود بلکه شامل مسائل [[مبارزه]] با [[نفس]] و [[غرور]] و [[طمع]] حاصل از داشتن این [[منصب]] را نیز در برمی‌گرفت و آنها به [[بهترین]] شکل ممکن نقش سپرده‌شده به آنان را ایفا نمودند. مشکلات این دوره پر فراز و نشیب [[تاریخی]]، [[فرصت]] کمی برای [[نقل]] حوادث مهم آن به جا گذاشت که به رغم آن مشکلات، ما سعی در بیان سیر [[تاریخی]] آن داریم»<ref>[[سید نذیر حسنی|حسنی، سید نذیر]]، [[مصلح کل ۱ (کتاب)|مصلح کل]]، ص۱۳۲.</ref>. | ::::::آنها در سخت‌ترین شرایط با [[تحمل]] تمامی [[سختی‌ها]] و مشکلات این [[منصب]] مهم، [[زندگی]] خود را وقف [[اسلام]] نمودند و بار تمام مشکلات ناشی از داشتن این [[مقام]] را به دوش کشیدند و آن محدود به مسائل [[سیاسی]] نبود بلکه شامل مسائل [[مبارزه]] با [[نفس]] و [[غرور]] و [[طمع]] حاصل از داشتن این [[منصب]] را نیز در برمی‌گرفت و آنها به [[بهترین]] شکل ممکن نقش سپرده‌شده به آنان را ایفا نمودند. مشکلات این دوره پر فراز و نشیب [[تاریخی]]، [[فرصت]] کمی برای [[نقل]] حوادث مهم آن به جا گذاشت که به رغم آن مشکلات، ما سعی در بیان سیر [[تاریخی]] آن داریم»<ref>[[سید نذیر حسنی|حسنی، سید نذیر]]، [[مصلح کل ۱ (کتاب)|مصلح کل]]، ص۱۳۲.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۷. حجت الاسلام و المسلمین رحیمی؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۷. حجت الاسلام و المسلمین رحیمی؛ | ||
| خط ۱۱۱: | خط ۱۱۱: | ||
#[[علی بن محمد سمری]]؛ ۳ سال [[نیابت امام مهدی|نیابت آن حضرت]] را بر عهده داشت. | #[[علی بن محمد سمری]]؛ ۳ سال [[نیابت امام مهدی|نیابت آن حضرت]] را بر عهده داشت. | ||
::::::این چهار [[نائب]] ۶۹ سال [[نیابت خاصه]] از سوی آن [[حضرت]] داشتند و [[غیبت کبری]] با فوت آخرین [[نائب خاص]]، از سال ۳۲۹ ه.ق آغاز شد»<ref>[[عباس رحیمی|رحیمی، عباس]]، [[امید فردا (کتاب)|امید فردا]]، ص۲۰.</ref>. | ::::::این چهار [[نائب]] ۶۹ سال [[نیابت خاصه]] از سوی آن [[حضرت]] داشتند و [[غیبت کبری]] با فوت آخرین [[نائب خاص]]، از سال ۳۲۹ ه.ق آغاز شد»<ref>[[عباس رحیمی|رحیمی، عباس]]، [[امید فردا (کتاب)|امید فردا]]، ص۲۰.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۸. حجت الاسلام و المسلمین رضوی؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۸. حجت الاسلام و المسلمین رضوی؛ | ||
| خط ۱۲۹: | خط ۱۲۹: | ||
:::::#'''[[حسین بن روح نوبختی]]:''' [[شیخ]] [[ابو القاسم حسین بن روح]] (متوفای هجدهم [[شعبان]] سیصد و بیست و شش ه ق) بعد از [[ابو سهل اسماعیل بن عسلی]]، مشهورترین افراد [[خاندان نوبختی]] است. عمده اشتهار او، به واسطه [[مقام]] [[دینی]] بزرگی است که در میان [[شیعه امامیه]] دارد. [[سومین نایب خاص]] [[امام مهدی|حضرت حجت]]{{ع}} است. این بزرگوار، از سال سیصد و پنج ه ق تا [[شعبان]] سیصد و بیست و شش ه ق [[نیابت خاص]] داشته است. وی، حتی در ایام [[امامت]] [[امام عسکری|امام یازدهم]]{{ع}} از [[صحابه]] خاص به شمار رفته است<ref>نواب اربعه، ص ۱۲۱- ۱۲۲.</ref>. | :::::#'''[[حسین بن روح نوبختی]]:''' [[شیخ]] [[ابو القاسم حسین بن روح]] (متوفای هجدهم [[شعبان]] سیصد و بیست و شش ه ق) بعد از [[ابو سهل اسماعیل بن عسلی]]، مشهورترین افراد [[خاندان نوبختی]] است. عمده اشتهار او، به واسطه [[مقام]] [[دینی]] بزرگی است که در میان [[شیعه امامیه]] دارد. [[سومین نایب خاص]] [[امام مهدی|حضرت حجت]]{{ع}} است. این بزرگوار، از سال سیصد و پنج ه ق تا [[شعبان]] سیصد و بیست و شش ه ق [[نیابت خاص]] داشته است. وی، حتی در ایام [[امامت]] [[امام عسکری|امام یازدهم]]{{ع}} از [[صحابه]] خاص به شمار رفته است<ref>نواب اربعه، ص ۱۲۱- ۱۲۲.</ref>. | ||
:::::#'''[[علی بن محمد سمری]]:''' [[علی بن محمد سمری]] [[قائم]] [[مقام]] [[حسین بن روح]] شد. سه سال، امر [[نیابت امام مهدی|نیابت]] با او بود. او، در [[نیمه شعبان]] سیصد و بیست و نه ه ق به [[رحمت]] [[حق]] واصل شد. [[وفات]] او، آغاز [[غیبت کبرا]] بود. [[شیخ صدوق]] و [[شیخ طوسی]] [[روایت]] کرده‌اند از [[حسن بن احمد]] که گفت: در سالی که جناب [[سمری]] [[وفات]] کرد، ما، در [[بغداد]] بودیم. چند روز قبل از وفاتش، به [[خدمت]] او رفتیم. فرمانی از [[حضرت]] [[امام مهدی|صاحب الامر]]{{ع}} بیرون آورد که مضمونش این است: بسم [[الله]] [[الرحمان]] [[الرحیم]]. ای [[علی بن محمد سمری]]! [[خدا]] [[عظیم]] گرداند اجر [[برادران]] تو را در [[مصیبت]] تو. تا شش روز دیگر از [[دنیا]] مفارقت خواهی کرد. پس کارهای خود را جمع کن و [[وصی]] و [[قائم]] [[مقام]] از برای خود قرار مده که [[غیبت کبری|غیبت تامه]]، واقع شده است<ref>نواب اربعه، ص ۱۳۴.</ref>»<ref>[[رسول رضوی|رضوی، رسول]]، [[امام مهدی (کتاب)|امام مهدی]]، ص ۸۳-۸۶.</ref>. | :::::#'''[[علی بن محمد سمری]]:''' [[علی بن محمد سمری]] [[قائم]] [[مقام]] [[حسین بن روح]] شد. سه سال، امر [[نیابت امام مهدی|نیابت]] با او بود. او، در [[نیمه شعبان]] سیصد و بیست و نه ه ق به [[رحمت]] [[حق]] واصل شد. [[وفات]] او، آغاز [[غیبت کبرا]] بود. [[شیخ صدوق]] و [[شیخ طوسی]] [[روایت]] کرده‌اند از [[حسن بن احمد]] که گفت: در سالی که جناب [[سمری]] [[وفات]] کرد، ما، در [[بغداد]] بودیم. چند روز قبل از وفاتش، به [[خدمت]] او رفتیم. فرمانی از [[حضرت]] [[امام مهدی|صاحب الامر]]{{ع}} بیرون آورد که مضمونش این است: بسم [[الله]] [[الرحمان]] [[الرحیم]]. ای [[علی بن محمد سمری]]! [[خدا]] [[عظیم]] گرداند اجر [[برادران]] تو را در [[مصیبت]] تو. تا شش روز دیگر از [[دنیا]] مفارقت خواهی کرد. پس کارهای خود را جمع کن و [[وصی]] و [[قائم]] [[مقام]] از برای خود قرار مده که [[غیبت کبری|غیبت تامه]]، واقع شده است<ref>نواب اربعه، ص ۱۳۴.</ref>»<ref>[[رسول رضوی|رضوی، رسول]]، [[امام مهدی (کتاب)|امام مهدی]]، ص ۸۳-۸۶.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| خط ۱۴۱: | خط ۱۴۱: | ||
:::::#[[حسین بن روح نوبختی]]. | :::::#[[حسین بن روح نوبختی]]. | ||
:::::#[[علی بن محمد سمری]]»<ref>[[ابوالفضل هدایتی فخرداود|هدایتی فخرداود، ابوالفضل]]، [[مهدویت در منظر امام خمینی (کتاب)|مهدویت در منظر امام خمینی]]، ص۵۶.</ref>. | :::::#[[علی بن محمد سمری]]»<ref>[[ابوالفضل هدایتی فخرداود|هدایتی فخرداود، ابوالفضل]]، [[مهدویت در منظر امام خمینی (کتاب)|مهدویت در منظر امام خمینی]]، ص۵۶.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| خط ۱۵۳: | خط ۱۵۳: | ||
:::::*[[نایب چهارم]]، [[علی بن محمد سمری]] بود. او نیز با معرفی [[نایب سوم]]، [[نیابت امام مهدی|نیابت]] را عهده‌دار شد که این معرفی نیز به [[فرمان]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} بود.<ref>بحار الانوار، ج۵۱، ص۳۶۲.</ref> | :::::*[[نایب چهارم]]، [[علی بن محمد سمری]] بود. او نیز با معرفی [[نایب سوم]]، [[نیابت امام مهدی|نیابت]] را عهده‌دار شد که این معرفی نیز به [[فرمان]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} بود.<ref>بحار الانوار، ج۵۱، ص۳۶۲.</ref> | ||
:::::*و البته قرائن و [[نشانه‌ها]] و [[کرامت]] های فراوانی وجود داشت که [[شیعیان]] به وسیله آن ها [[یقین]] می‌کردند این فرد [[نایب]] واقعی [[امام]] است و راست می‌گوید.<ref> برای اطلاعات بیشتر، ر.ک: سازمان وکالت، دکتر جباری.</ref>»<ref>[[آفتاب مهر ج۱ (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج۱، ص ۹۸ - ۹۹.</ref>. | :::::*و البته قرائن و [[نشانه‌ها]] و [[کرامت]] های فراوانی وجود داشت که [[شیعیان]] به وسیله آن ها [[یقین]] می‌کردند این فرد [[نایب]] واقعی [[امام]] است و راست می‌گوید.<ref> برای اطلاعات بیشتر، ر.ک: سازمان وکالت، دکتر جباری.</ref>»<ref>[[آفتاب مهر ج۱ (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج۱، ص ۹۸ - ۹۹.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| خط ۱۶۵: | خط ۱۶۵: | ||
:::::#[[ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی]]؛ | :::::#[[ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی]]؛ | ||
:::::#[[ابو الحسن علی بن محمد سمری]]»<ref>[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۸۵.</ref>. | :::::#[[ابو الحسن علی بن محمد سمری]]»<ref>[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۸۵.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| خط ۱۷۸: | خط ۱۷۸: | ||
:::::*[[نایب]] سوّم؛ '''[[ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی]]:''' او از [[طایفه]] بنی نوبخت [[قم]] است که در زمان نخستین [[نائب]] [[امام]] به [[بغداد]] [[مهاجرت]] کرد.<ref> تاریخ سیاسی [[غیبت]] امام دوازدهم{{ع}}، ص۱۹۲.</ref> [[حسین بن روح]] پیش از درگذشت [[نایب]] دوّم از [[ناحیه مقدسه]] به [[نیابت امام مهدی|نیابت]] [[منصوب]] شد و توسط [[نایب دوم]] به [[خواص]] [[شیعیان]] و [[وکیلان]] [[حضرت مهدی]]{{ع}} معرفی شد. و پس از درگذشت [[محمد بن عثمان]] در سال ۳۰۵ ق [[نیابت امام مهدی|نیابت]] را به عهده گرفت. درباره شخصیت او بعضی نوشته‌اند که از [[اصحاب]] [[امام عسکری]]{{ع}} بوده<ref> مناقب آل ابی طالب، ج ۴، ص ۴۲۳.</ref> و در میان [[شیعیان]] [[بغداد]] [[موقعیت]] [[اجتماعی]] خوبی داشته است؛ به ویژه که وی در زمان سفیر دوّم، یکی از [[کارگزاران]] او بوده و در سالهای آخر سفارتش، به عنوان سر [[وکیل]] و واسطه بین او و دیگر [[وکیلان]] و ناظر بر [[اموال]] [[محمد بن عثمان]] [[منصوب]] شده است.<ref> [[غیبت]] طوسی، ص ۳۷۱ و ۳۷۲.</ref> [[ام کلثوم]] دختر [[محمد بن عثمان]] می‌گوید: [[حسین بن روح]] سالهای طولانی [[وکیل]] [[محمد بن عثمان]] و ناظر بر املاک او بود و [[اسرار]] او را به سران [[شیعه]] می‌رساند و از [[نزدیکان]] خاص وی بود... بدین سبب [[حسین بن روح]] در [[قلوب]] [[شیعیان]]، [[جایگاه]] والایی یافت... و [[فضل]] و امانتش همه جا منتشر شده بود... و من یک نفر [[شیعه]] نمی‌شناسم که درباره [[وکالت]] او [[شک]] داشته باشد.<ref> تاریخ عصر [[غیبت]]، ص ۲۹۶.</ref> [[شیخ صدوق]] از [[محمد بن علی اسود]] [[روایت]] می‌کند که گفت: من اموالی از موقوفات را که در [[اختیار]] داشتم پیش [[محمد بن عثمان]] می‌بردم. در روزهای آخر عمرش، وقتی برای تحویل [[اموال]] نزد او رفتم، [[دستور]] داد تا آنها را به [[حسین بن روح]] تحویل دهم:.. سپس فرمود: آنچه به دست [[حسین بن روح]] می‌رسد، مانند این است که به دست من می‌رسد.<ref> کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۴۵، ح ۲۹.</ref> در زمان [[سفارت]] سفیر سوّم تا حدودی [[شیعیان]] [[آزادی]] داشتند و [[حسین بن روح]] نیز در بین [[مقامات]] [[حکومتی]]، [[موقعیت]] ویژه‌ای داشت؛ بنابراین [[نایب سوم]] به [[دلیل]] این [[جایگاه]] به دستگیری از [[شیعیان]] می‌پرداخت و حتی گاهی به سفارش او مشکل بعضی از [[علویان]] به وسیله [[وزیر]] [[عباسی]] حل می‌شد.<ref> تاریخ عصر [[غیبت]]، ص ۲۹۶.</ref> سرانجام، [[نایب سوم]] پس از ۲۱ سال [[نیابت امام مهدی|نیابت]] در [[شعبان]] ۳۲۶ ق درگذشت. | :::::*[[نایب]] سوّم؛ '''[[ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی]]:''' او از [[طایفه]] بنی نوبخت [[قم]] است که در زمان نخستین [[نائب]] [[امام]] به [[بغداد]] [[مهاجرت]] کرد.<ref> تاریخ سیاسی [[غیبت]] امام دوازدهم{{ع}}، ص۱۹۲.</ref> [[حسین بن روح]] پیش از درگذشت [[نایب]] دوّم از [[ناحیه مقدسه]] به [[نیابت امام مهدی|نیابت]] [[منصوب]] شد و توسط [[نایب دوم]] به [[خواص]] [[شیعیان]] و [[وکیلان]] [[حضرت مهدی]]{{ع}} معرفی شد. و پس از درگذشت [[محمد بن عثمان]] در سال ۳۰۵ ق [[نیابت امام مهدی|نیابت]] را به عهده گرفت. درباره شخصیت او بعضی نوشته‌اند که از [[اصحاب]] [[امام عسکری]]{{ع}} بوده<ref> مناقب آل ابی طالب، ج ۴، ص ۴۲۳.</ref> و در میان [[شیعیان]] [[بغداد]] [[موقعیت]] [[اجتماعی]] خوبی داشته است؛ به ویژه که وی در زمان سفیر دوّم، یکی از [[کارگزاران]] او بوده و در سالهای آخر سفارتش، به عنوان سر [[وکیل]] و واسطه بین او و دیگر [[وکیلان]] و ناظر بر [[اموال]] [[محمد بن عثمان]] [[منصوب]] شده است.<ref> [[غیبت]] طوسی، ص ۳۷۱ و ۳۷۲.</ref> [[ام کلثوم]] دختر [[محمد بن عثمان]] می‌گوید: [[حسین بن روح]] سالهای طولانی [[وکیل]] [[محمد بن عثمان]] و ناظر بر املاک او بود و [[اسرار]] او را به سران [[شیعه]] می‌رساند و از [[نزدیکان]] خاص وی بود... بدین سبب [[حسین بن روح]] در [[قلوب]] [[شیعیان]]، [[جایگاه]] والایی یافت... و [[فضل]] و امانتش همه جا منتشر شده بود... و من یک نفر [[شیعه]] نمی‌شناسم که درباره [[وکالت]] او [[شک]] داشته باشد.<ref> تاریخ عصر [[غیبت]]، ص ۲۹۶.</ref> [[شیخ صدوق]] از [[محمد بن علی اسود]] [[روایت]] می‌کند که گفت: من اموالی از موقوفات را که در [[اختیار]] داشتم پیش [[محمد بن عثمان]] می‌بردم. در روزهای آخر عمرش، وقتی برای تحویل [[اموال]] نزد او رفتم، [[دستور]] داد تا آنها را به [[حسین بن روح]] تحویل دهم:.. سپس فرمود: آنچه به دست [[حسین بن روح]] می‌رسد، مانند این است که به دست من می‌رسد.<ref> کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۴۵، ح ۲۹.</ref> در زمان [[سفارت]] سفیر سوّم تا حدودی [[شیعیان]] [[آزادی]] داشتند و [[حسین بن روح]] نیز در بین [[مقامات]] [[حکومتی]]، [[موقعیت]] ویژه‌ای داشت؛ بنابراین [[نایب سوم]] به [[دلیل]] این [[جایگاه]] به دستگیری از [[شیعیان]] می‌پرداخت و حتی گاهی به سفارش او مشکل بعضی از [[علویان]] به وسیله [[وزیر]] [[عباسی]] حل می‌شد.<ref> تاریخ عصر [[غیبت]]، ص ۲۹۶.</ref> سرانجام، [[نایب سوم]] پس از ۲۱ سال [[نیابت امام مهدی|نیابت]] در [[شعبان]] ۳۲۶ ق درگذشت. | ||
:::::*[[نایب چهارم]]؛ '''[[ابوالحسن علی بن محمد سمری]]:''' او در [[سازمان وکالت]] [[شیعه]] به حُسن سابقه مشهور بود و گذشته [[نیکو]] و [[امانت‌داری]] او سبب شد [[جایگاه]] والایی در میان [[شیعیان]] و به ویژه وکلای [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} یابد و آن‌گاه که او از سوی [[امام مهدی]]{{ع}} به [[نیابت خاصه]] [[منصوب]] شد، مورد قبول و پذیرش همه قرار گرفت.<ref> کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۸.</ref> [[نایب چهارم]] از خانواده‌ای متدّین و پیرو [[اهل بیت]]{{عم}} بود؛ به گونه‌ای که بسیاری از [[خاندان]] او نیمی از درآمد خود را وقف [[امام عسکری|امام حسن عسکری]]{{ع}} کردند و آن [[اموال]] را به صورت سالانه برای آن [[حضرت]]، می‌فرستادند.<ref> کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۸.</ref> [[سمری]] مدت [[نیابت امام مهدی|نیابتش]] کوتاه بود و شرایط زمانش، شرایط خاص [[سیاسی]] بود؛ به همین سبب، فعالیت‌های او به آیندگان نرسیده است. مهم‌ترین حادثه در [[نیابت امام مهدی|نیابت]] او، پایان یافتن دروه [[غیبت صغرا]] و [[نیابت خاصه]] است که با صدور توقیعی از سوی [[امام]] انجام گرفت. شش روز قبل از درگذشت [[علی بن محمد سمری]]، توقیعی صادر شد که زمان [[مرگ]] وی را [[پیشگویی]] کرد و خبر داد که دیگر نایبی نیست و با [[مرگ]] او دوره [[غیبت کبرا]] آغاز خواهد شد. [[شیخ صدوق]] به [[نقل]] از [[ابو محمد، حسن بن احمد مکتّب]] می‌نویسد: ما در سال [[وفات]] [[ابوالحسن علی بن محمد سمری]] در مدینة [[السلام]] ( [[بغداد]]) بودیم و چند روز قبل از درگذشت او به حضورش رسیدیم. او [[توقیع]] [[حضرت]] را به مان نشان داد و ما از روی آن نوشتیم و از نزدش بیرون شدیم. چون روز [[موعود]] فرا رسید، نزد [[سمری]] رسیدیم و او را در حالت [[احتضار]] مشاهده کردیم. به وی گفتند: پس از تو چه کسی [[نایب]] [[امام مهدی]]{{ع}} است؟ گفت: [[خدا]] را مشیتی است که خود انجام خواهد داد (یعنی دوره [[غیبت صغرا]] به پایان رسیده است و کسی در دوره [[غیبت کبرا]] [[نایب خاص]] [[امام مهدی]]{{ع}} نیست و این خود از [[مشیت]] [[الهی]] است.) این مطلب را گفت و [[جان]] به [[جان]] آفرین [[تسلیم]] کرد"<ref> کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۴، ح ۴۵.</ref>»<ref>[[محمد امین بالادستان|بالادستان، محمد امین]]؛ [[محمد مهدی حائریپور|حائریپور، محمد مهدی]]؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[نگین آفرینش ج۲ (کتاب)|نگین آفرینش]]، ج۲، ص ۷۹ - ۸۴.</ref>. | :::::*[[نایب چهارم]]؛ '''[[ابوالحسن علی بن محمد سمری]]:''' او در [[سازمان وکالت]] [[شیعه]] به حُسن سابقه مشهور بود و گذشته [[نیکو]] و [[امانت‌داری]] او سبب شد [[جایگاه]] والایی در میان [[شیعیان]] و به ویژه وکلای [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} یابد و آن‌گاه که او از سوی [[امام مهدی]]{{ع}} به [[نیابت خاصه]] [[منصوب]] شد، مورد قبول و پذیرش همه قرار گرفت.<ref> کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۸.</ref> [[نایب چهارم]] از خانواده‌ای متدّین و پیرو [[اهل بیت]]{{عم}} بود؛ به گونه‌ای که بسیاری از [[خاندان]] او نیمی از درآمد خود را وقف [[امام عسکری|امام حسن عسکری]]{{ع}} کردند و آن [[اموال]] را به صورت سالانه برای آن [[حضرت]]، می‌فرستادند.<ref> کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۸.</ref> [[سمری]] مدت [[نیابت امام مهدی|نیابتش]] کوتاه بود و شرایط زمانش، شرایط خاص [[سیاسی]] بود؛ به همین سبب، فعالیت‌های او به آیندگان نرسیده است. مهم‌ترین حادثه در [[نیابت امام مهدی|نیابت]] او، پایان یافتن دروه [[غیبت صغرا]] و [[نیابت خاصه]] است که با صدور توقیعی از سوی [[امام]] انجام گرفت. شش روز قبل از درگذشت [[علی بن محمد سمری]]، توقیعی صادر شد که زمان [[مرگ]] وی را [[پیشگویی]] کرد و خبر داد که دیگر نایبی نیست و با [[مرگ]] او دوره [[غیبت کبرا]] آغاز خواهد شد. [[شیخ صدوق]] به [[نقل]] از [[ابو محمد، حسن بن احمد مکتّب]] می‌نویسد: ما در سال [[وفات]] [[ابوالحسن علی بن محمد سمری]] در مدینة [[السلام]] ( [[بغداد]]) بودیم و چند روز قبل از درگذشت او به حضورش رسیدیم. او [[توقیع]] [[حضرت]] را به مان نشان داد و ما از روی آن نوشتیم و از نزدش بیرون شدیم. چون روز [[موعود]] فرا رسید، نزد [[سمری]] رسیدیم و او را در حالت [[احتضار]] مشاهده کردیم. به وی گفتند: پس از تو چه کسی [[نایب]] [[امام مهدی]]{{ع}} است؟ گفت: [[خدا]] را مشیتی است که خود انجام خواهد داد (یعنی دوره [[غیبت صغرا]] به پایان رسیده است و کسی در دوره [[غیبت کبرا]] [[نایب خاص]] [[امام مهدی]]{{ع}} نیست و این خود از [[مشیت]] [[الهی]] است.) این مطلب را گفت و [[جان]] به [[جان]] آفرین [[تسلیم]] کرد"<ref> کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۴، ح ۴۵.</ref>»<ref>[[محمد امین بالادستان|بالادستان، محمد امین]]؛ [[محمد مهدی حائریپور|حائریپور، محمد مهدی]]؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[نگین آفرینش ج۲ (کتاب)|نگین آفرینش]]، ج۲، ص ۷۹ - ۸۴.</ref>. | ||
}} | |||
{{پرسمان نیابت خاصه (سفیران امام مهدی)}} | {{پرسمان نیابت خاصه (سفیران امام مهدی)}} | ||