امام مهدی چه زمانی ظهور می‌کند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

::::::«هر چیز را مدتی است، و [[غیبت]] را هم مدتی است، اما تعیین آن و دانستن آن لازم نیست. اگر معلوم شد که [[غیبت]] او به امر خداست و معلوم شد که در [[غیبت]] [[حکمت]] و مصلحتی است، در مقدار مدت او نیز قطعا [[حکمت]] و [[مصلحت]] خواهد بود و هم‌چنان‌که [[حکمت]] و [[مصلحت]] اقتضای اصل [[غیبت]] و اختفای او کرده، هم‌چنین [[حکمت]] و [[مصلحت]] دیگر نیز اقتضای اخفای مدت او و وقت [[ظهور]] او کرده، چنان‌که مدت [[عمر]] [[دنیا]] و وقت ساعت [[قیامت]] معلوم نیست و دانستن آن هم ضروری نیست و مخفی بودن آن هم بی‌حکمت نیست»<ref>[[محمد جواد خراسانی|خراسانی، محمد جواد]]، [[مهدی منتظر ۱ (کتاب)|مهدی منتظر]]، ص ۸۲.</ref>.

::::::«[[احادیث]] شریف آورده‌اند که آن [[حضرت]] {{ع}} در یکی از سال‌های فرد قمری‌<ref>ارشاد شیخ مفید ۲، ۳۷۹ و به نقل از آن، الفصول المهمة، ۳۰۲ اثبات الهداة ۳، ۵۱۴.</ref> و در [[روز جمعه]] [[ظهور]] می‌فرمایند<ref>اثبات الهداة ۳، ۴۹۶.</ref>، و مطابق با آنچه در سایر [[روایات]] آمده است خروج آن [[حضرت]] در روز شنبه دهم [[محرم]] به وقوع خواهد پیوست‌<ref>شیخ طوسی، تهذیب الاحکام ۴، ۳۰۰ و ۳۳۳، سید ابن طاووس، اقبال الاعمال، ۵۵۸، کمال‌الدین، ۶۵۳، غیبت طوسی، ۲۷۴، مقدسی شافعی، عقد الدرر، ۶۵، متقی هندی، البرهان فی علامات مهدی آخر الزمان، ۱۴۵.</ref>، شاید هم بتوان میان این دو [[تاریخ]] این گونه جمع کرد که [[ظهور]] آن [[حضرت]] در [[روز جمعه]] باشد و در آن روز در [[مسجد الحرام]] [[خطبه]] بخواند و خروجش به سمت [[کوفه]] در روز شنبه باشد»<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۱۴ (کتاب)|پیشوایان هدایت]]، ص ۲۸۴.</ref>.

::::::«هیچ کس نه می‌تواند و نه [[حق]] دارد برای [[ظهور]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}}، زمان تعیین کند؛ چون [[زمان ظهور]] از [[علوم غیبی]] است که فقط در [[اختیار]] [[خداوند متعال]] است. در [[روایات]] می‌خوانیم اگر کسی برای [[ظهور]] زمانی را تعیین کرد او را [[تکذیب]] کنید: {{عربی|" كَذَبَ‏ الْوَقَّاتُونَ‏ ‏‏‏‏"}}<ref>الغیبه، ص۴۲۶.</ref>»<ref>[[محسن قرائتی|قرائتی، محسن]]، [[جهت‌نما (کتاب)|جهت‌نما]]، ص ۴۹.</ref>.

::::::«تعیین [[تاریخ]] و زمان [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت حجت]]{{ع}} نوعی [[پیش‌گویی]] و [[اخبار]] از آینده است و مراجعه به [[روایات]] [[معصومان]]{{عم}}، یگانه راه [[آگاهی]] از آن به شمار می‌آید. [[احادیث]]، [[تاریخ]] [[ظهور]] آن [[حضرت]] را تعیین نکرده، این کار را [[مکروه]] شمرده و به تخطئه و [[تکذیب]] [[تعیین کنندگان وقت]] پرداخته‌اند. [[شیخ کلینی]] درباره کراهت این امر چنین [[روایت]] کرده است: {{عربی|"عَنِ الْفُضَيْلِ بْنِ يَسَارٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ{{ع}} قَالَ: قُلْتُ لِهَذَا الْأَمْرِ وَقْتٌ فَقَالَ كَذَبَ الْوَقَّاتُونَ كَذَبَ الْوَقَّاتُونَ كَذَبَ الْوَقَّاتُونَ إِنَّ مُوسَى{{ع}} لَمَّا خَرَجَ وَافِداً إِلَى‏ رَبِّهِ وَاعَدَهُمْ ثَلَاثِينَ يَوْماً فَلَمَّا زَادَهُ اللَّهُ عَلَى الثَّلَاثِينَ عَشْراً قَالَ قَوْمُهُ قَدْ أَخْلَفَنَا مُوسَى فَصَنَعُوا مَا صَنَعُوا فَإِذَا حَدَّثْنَاكُمُ الْحَدِيثَ فَجَاءَ عَلَى مَا حَدَّثْنَاكُمْ بِهِ فَقُولُوا صَدَقَ اللَّهُ وَ إِذَا حَدَّثْنَاكُمُ الْحَدِيثَ فَجَاءَ عَلَى خِلَافِ مَا حَدَّثْنَاكُمْ بِهِ فَقُولُوا صَدَقَ اللَّهُ تُؤْجَرُوا مَرَّتَيْن‏"}}<ref>فضيل بن يسار می‌گوید: به امام محمد باقر{{ع}} عرض کردم: برای این امر وقتی است؟ فرمود: تعیین کنندگان وقت دروغ می‌گویند، تعیین کنندگان وقت دروغ می‌گویند، تعیین کنندگان وقت دروغ می‌گویند. چون موسی{{ع}} برای پیغام بردن در طور سینا به پروردگار خود وارد شد، قومش را وعده سی روز داد. وقتی خدا ده روز بر سی روز افزود، قومش گفتند: موسی به وعده‌اش پای بند نماند و کردند آنچه کردند [گوساله پرست شدند]. اگر ما خبری به شما گفتیم و طبق گفته ما واقع شد، بگویید: خدا راست فرموده است و اگر خبری گفتیم و خلاف گفته ما تحقق یافت، بگویید: خدا راست فرمود، تا دو پاداش دریافت کنید؛ کافی، ج ۱، ص ۳۶۸ و محمد بن ابراهيم نعمانی، الغیبه، ص ۲۹۴، ح ۱۳.</ref>»<ref>[[سید محمد جواد فاضلیان|فاضلیان، سید محمد جواد]]؛ [[قیام (مقاله)|قیام]]، ص ۳۰۰.</ref>.

::::::«گرچه اصل [[ظهور]] و نشانه‌های نزدیک شدن آن، از امور مسلم و قطعی است، ولی بنا به مصالحی، [[زمان ظهور]] مشخص نشده است و هیچکس، جز [[خداوند]] از وقت دقیق آن [[آگاه]] نیست. بارها [[اصحاب]] از [[امامان]]{{عم}} در مورد زمان خروج [[قائم]]{{ع}} پرسیدهاند، ولی آنان به صراحت از مشخص کردن آن [[نهی]] کرده‌اند و [[زمان ظهور]] را همچون [[علم]] به [[قیامت]]، منحصر به [[خداوند]] دانسته‌اند<ref>بحار الأنوار، ج ۵۲، ۱۸۲.</ref>: "و اما زمان [[ظهور]] [[مهدی]]{{ع}}، به روشنی و به شرح برای ما مشخص نشده است، بلکه او تا آنگاه که [[خداوند]] اجازه خروج بدهد، از دیدگان ما پنهان است"<ref>{{عربی|" وَ أَمَّا وَقْتُ خُرُوجِهِ {{ع}} فَلَيْسَ بمعلوم لَنَا عَلَى وَجْهُ التَّفْصِيلِ بَلْ هُوَ مُغَيَّبُ عَنَّا إِلَى أَنْ يَأْذَنَ اللَّهُ بِالْفَرْجِ "}}؛کتاب الغیبة، شیخ طوسی، ۴۲۵، مؤسسه معارف اسلامی، قم.</ref>. [[فضیل]] از [[امام باقر]]{{ع}} پرسید که آیا برای [[ظهور]] وقتی معین شده است؟ [[امام]]{{ع}} سه بار فرمود {{عربی|"كَذَبَ الْوَقَّاتُونَ"}}<ref>بحار الأنوار، ج ۵۲، ۱۰۳.</ref>. یا، کمیت از آن [[حضرت]] پرسید که چه وقت [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[ظهور]] می‌کند، [[امام]]{{ع}} فرمود: "از [[پیامبر]]{{صل}} همین مطلب پرسیده شد. [[حضرت]] فرمود: مثل [[ظهور]] [[مهدی]]{{ع}}، همچون برپایی [[قیامت]] است کسی جز [[خدا]] از وقت آن [[آگاه]] نیست [[مهدی]] نمی‌آید مگر ناگهانی"<ref>{{عربی|"لقد سئل رسول الله {{صل}} عن ذلک فقال انما مثله کمثل ساعة لا تأتیکم الا بغتة"}}؛ منتخب الأثر، ۱۲۴، ۲۲۴، ۲۲۶.</ref>. مقتضای این [[احادیث]] و [[احادیث]] دیگر نظیر آنها<ref>منتخب الأثر، ۱۲۴، ۲۲۴، ۲۲۶.</ref> آن است که به هیچروی، نمیتوان وقتی برای [[ظهور]] [[مهدی]]{{ع}} معین کرد. با توجه به این اصل مسلم، [[نشانه‌های ظهور]]، تنها بیانگر نزدیک شدن زمان ظهورند و بیش از آن، دلالتی ندارند. اگر روایتی باشد که [[زمان ظهور]] را مشخص سازد، ناگزیر باید آن را توجیه کرد و یا به کناری نهاد. در برخی [[روایات]]، به گونه سربسته و مجمل، به [[زمان ظهور]] اشاره شده، ولی بر فرض درستی آنها، ناسازگاری با قاعده فوق ندارند، زیرا در [[حقیقت]] آنها نیز وقتی معین نمی‌کنند، بلکه به گونه‌ای [[نشانه‌های ظهور]] را بیان می‌کنند. مثلا در حدیثی آمده: "[[مهدی]]{{ع}} [[قیام]] نمی‌کند، مگر در سال‌های فرد: سال اول، سوم، پنجم، هفتم و یا نهم، و یا روز شنبه دهم [[محرم]]". یا: "در ۲۳ [[رمضان]] منادی ندا می‌دهد و [[مردم]] را به سوی [[مهدی]]{{ع}} فرا می‎خواند"<ref>ارشاد، ج ۲، ۳۷۹.</ref>. در این [[روایات]]، گرچه به گونه‌ای به [[زمان ظهور]] اشاره شده، ولی با این حال، به صورت جزمی و دقیق [[زمان ظهور]] مشخص نشده است. درحقیقت ویژگی‌های آن زمان، بیان شده است نه وقت دقیق [[زمان ظهور]]، بنابراین، [[روایات]]، ناسازگاری با اصل قاعده مشخص نبودن [[زمان ظهور]] ندارد. البته در برخی [[روایات]]، که [[سند]] آنها معتبر نیست، به زمان دقیق [[ظهور]] اشاره شده، ولی [[علما]]، به آن اعتنا نکرده و یا آنها را توجیه کرده‌اند»<ref>[[اسماعیل اسماعیلی|اسماعیلی، اسماعیل]]، [[بررسی نشانه‌های ظهور (مقاله)|بررسی نشانه‌های ظهور]]، [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۲۵۹-۲۶۱.</ref>.

::::::«[[ظهور]] [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} و [[طلوع فجر]] [[آفتاب]] [[امامت]]، وقت و ساعتی دارد که بنابر [[روایات]] [[نقل]] شده همانند ساعت برقراری [[قیامت]] است، یعنی کسی به جز [[خداوند متعال]] از ظاهر شدن این [[آفتاب]] عدل‏گستر اطّلاع ندارد. مهزم [[اسدی]] از [[امام صادق]] {{ع}} پرسید: فدایت شوم، [[ظهور قائم]] [[آل محمد]] {{ع}} و [[تشکیل دولت حق]]، که در انتظارش هستید، طول کشید، پس در چه وقت واقع می‏‌شود؟ [[حضرت]] فرمود: تعیین‏‌کنندگان [[وقت ظهور]] [[دروغ]] می‌‏گویند، تعجیل‌‏کنندگان هلاک می‏‌‏گردند، و تسلیم‌‏شوندگان [[نجات]] می‏‌یابند و به سوی ما بازگشت می‏‌‏کنند.<ref> بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۲، ص ۱۰۳.</ref> و خود [[امام غایب]] {{ع}} می‏‌‏فرماید: و امّا [[ظهور فرج]]، پس بسته به [[اراده]] [[خدای متعال]] است، و کسانی که وقتی برای [[ظهور]] تعیین کنند، [[دروغگو]] هستند.<ref> کمال الدّین و تمام النّعمة، شیخ صدوق، ص ۴۸۴.</ref>

::::::« [[زمان ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} برای هیچ کس، حتی برای آن [[حضرت]] معلوم نیست. گاهی بعضی [[اصحاب]] [[ائمه]] {{عم}} اصرار می‌ورزیدند آنان [[وقت ظهور]] را بیان کنند، اما آنان با صراحت تمام می‌فرمودند: کسی [[وقت ظهور]] را نمی‌داند. هر کس وقتی برای آن معین کند دروغگوست: {{عربی|"كَذَبَ‌ الْوَقَّاتُونَ‌، كَذَبَ‌ الْوَقَّاتُونَ"}}<ref>کافی، ج ۱، ص ۳۶۸.</ref>؛ تعیین‌کنندگان وقتِ [[ظهور]]، دروغگویند»<ref>[[عباس رحیمی|رحیمی، عباس]]، [[امید فردا (کتاب)|امید فردا]]، ص۵۳.</ref>.

::::::«اکثر [[روایات اسلامی]]، چه از طریق [[شیعه]] و چه از طریق [[اهل سنت]] که در مورد [[قیام]] [[حضرت مهدی]]{{ع}} وارد شده است، به این نکته اذعان دارند که هیچ‌کس جز [[خداوند متعال]]، از [[زمان ظهور]] آن [[حضرت]]، [[آگاهی]] ندارد. با این حال، [[علائم]] و نشانه‌هایی برای [[ظهور]] آن [[حضرت]] ذکر شده است که مهم‌ترین آن‌ها، [[فراگیر شدن ظلم]] و [[ستم]]، دوری [[مردم]] از [[دین]]، [[خروج سفیانی]] و ... است<ref>ر.ک: محمد حسین موسوی کاشان، جهان در آینده، ص ۲۴- ۲۵.</ref>. [[فضیل]]، از [[امام باقر]]{{ع}} پرسید: "آیا برای این امر وقتی تعیین می‌شود؟". [[امام]] سه بار فرمود: "تعیین‌ کنندگان وقت، دروغگویند"<ref>{{عربی|" كَذَبَ‏ الْوَقَّاتُون‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ شیخ طوسی، الغیبة، ص ۲۶۱.</ref>. [[مفضل بن عمر]] می‌گوید: به [[امام صادق]]{{ع}} عرض کردم: "آیا برای [[مهدی]] [[منتظر]]{{ع}} وقتی تعیین شده که [[مردم]] آن‌را بدانند؟ [[امام]]{{ع}} فرمود: نه! هرگز! [[خداوند]]، اجازه نمی‌دهد که برای او وقت معینی باشد که [[شیعیان]] از آن [[آگاهی]] داشته باشند. گفتم: ای سرور و مولای من! چرا نمی‌توان از وقت آن مطلع شد؟ فرمود: زیرا، آن همان ساعت است که [[خدای تبارک و تعالی]] می‌فرماید: {{متن قرآن|يَسْأَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْسَاهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ رَبِّي لاَ يُجَلِّيهَا لِوَقْتِهَا إِلاَّ هُوَ ثَقُلَتْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ}}<ref>درباره قیامت از تو سؤال می‌کنند که کی فرا می‌رسد. بگو: "علمش فقط نزد پروردگار من است و هیچکس جز او (نمیتواند وقت آن را آشکار سازد). در آسمان‌ها و زمین، سنگین (و بسیار پر اهمیت) است؛ اعراف: ۱۸۷.</ref> و نیز [[خداوند]] می‌فرماید: {{متن قرآن|يَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِهَا وَالَّذِينَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْهَا وَيَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ أَلا إِنَّ الَّذِينَ يُمَارُونَ فِي السَّاعَةِ لَفِي ضَلالٍ بَعِيدٍ}}<ref>کسانی که به روز رستاخیز ایمان ندارند، درباره آن شتاب می‌کنند، ولی آنان که ایمان آورده‌اند، پیوسته، از آن هراسانند و می‌دانند آن حق است. آگاه باشید! آنان که در روز رستاخیز تردید می‌کنند، در گمراهی عمیقی هستند؛ شوری: ۱۸.</ref>؛ [[مفضل بن عمر]] می‌گوید: پرسیدم: معنای مجادله در مورد ساعه چیست؟. [[امام]] فرمود: کی متولد شده؟ چه کسی او را دیده؟ او کجا است؟ کی ظاهر می‌شود؟ این پرسش‌ها و مجادله‌ها، از شتاب در امر [[خدا]]، [[تردید]] در [[حکم]] [[خدا]]، مداخله در [[قدرت]] [[خدا]]، سرچشمه می‌گیرد. چنین اشخاصی در [[دنیا]]، زیان‌کار هستند و گروه [[کافران]] در [[آخرت]] بازگشت بسیار بدی دارند ...<ref>محمد خاتمی شیرازی، جهان بعد از ظهور یا فروغ بی‌نهایت، ص ۱۹؛ بحار الأنوار، ج ۵۳، ص ۲.</ref>. [[اسحاق بن یعقوب]]، نامه‌ای به توسط [[محمد بن عثمان عمری]] خدمت [[امام مهدی|امام‌ زمان]]{{ع}} فرستاد و سؤالاتی کرد. [[امام]]، در فرازی از پاسخ در مورد وقت [[ظهور]] فرمود: "[[ظهور]] [[فرج]]، به [[فرمان]] [[خدای متعال]] وابسته است و [[تعیین کنندگان وقت]]، [[دروغ]] گویانند"<ref>{{عربی|" وَ أَمَّا ظُهُورُ الْفَرَجِ‏ فَإِنَّهُ‏ إِلَى‏ اللَّهِ‏ تَعَالَى‏ ذِكْرُهُ‏ وَ كَذَبَ‏ الْوَقَّاتُونَ‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ سید حسین حسینی، یاد محبوب، ص ۷۸.</ref>.

::::::« بر اساس سخنان [[پیشوایان]] دینی [[زمان ظهور]] بر [[مردم]] مخفی است. [[امام صادق]]{{ع}} در این باره فرمود: "ما نه در گذشته برای [[ظهور]] وقتی را تعیین کردیم و نه در آینده وقت تعیین می‌کنیم.<ref>غیبت طوسی، ح ۴۱۲، ص ۴۲۶.</ref> بنابراین کسانی که برای [[ظهور]]، زمان مشخصی را تعیین می‌کنند، قابل اعتنا نیستند. این مطلب در [[روایات]] مورد تأکید قرار گرفته است. [[امام باقر]]{{ع}} به یکی از [[اصحاب]] خود که از [[زمان ظهور]] سؤال کرد فرمود: وقت گذاران، [[دروغ]] می‌گویند، وقت گذاران [[دروغ]] می‌گویند، وقت گذاران [[دروغ]] می‌گویند.<ref>غیبت طوسی، ح ۴۱۱، ص ۴۲۵.</ref> از این گونه [[روایات]] به خوبی می‌توان فهمید که همواره کسانی بوده‌اند که با انگیزه‌های [[شیطانی]]، برای [[ظهور]]، زمان تعیین می‌کرده‌اند. چنین افرادی در آینده هم وجود خواهد داشت؛ به همین سبب [[پیشوایان]] [[معصوم]] {{عم}} از [[شیعیان]] خواسته‌اند که در برابر وقت گذاران بی‌تفاوت نباشند؛ بلکه آنها را [[تکذیب]] کنند. [[امام صادق]]{{ع}} در این زمینه به یکی از [[اصحاب]] خود فرمود: "از [[تکذیب]] کردن کسی که برای [[ظهور]] وقت تعیین می‌کند، هیچ پروایی نداشته باش؛ چرا که ما برای کسی [[وقت ظهور]] را تعیین نکرده‌ایم"<ref>غیبت طوسی، ح ۴۱۴، ص ۴۲۶.</ref>. بر اساس [[اراده خداوند]] [[حکیم]] [[زمان ظهور]] بر ما مخفی است و بدون [[تردید]]، این مسأله به سبب حکمت‌هایی است که برخی از آنها را می‌آوریم: