هزینههای عمومی دولت اسلامی چیست؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۴ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۳۴
، ۲۴ دسامبر ۲۰۲۱جایگزینی متن - '\. \:\:\:\:\:\:(.*)\s' به '. $1 '
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-== پاسخ نخست== +== پاسخ نخست ==)) |
جز (جایگزینی متن - '\. \:\:\:\:\:\:(.*)\s' به '. $1 ') |
||
خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
::::::آیتالله '''[[عباس علی عمید زنجانی]]''' و حجت الاسلام '''[[ابراهیم موسیزاده]]''' در کتاب ''«[[بایستههای فقه سیاسی (کتاب)|بایستههای فقه سیاسی]]»'' در اینباره گفتهاند: | ::::::آیتالله '''[[عباس علی عمید زنجانی]]''' و حجت الاسلام '''[[ابراهیم موسیزاده]]''' در کتاب ''«[[بایستههای فقه سیاسی (کتاب)|بایستههای فقه سیاسی]]»'' در اینباره گفتهاند: | ||
::::::«بخشی از [[هزینههای عمومی]] [[دولت]] با [[عناوین]] کلی در [[آیات]] [[زکات]]، [[خمس]]، [[انفال]] بیان شده است که برخی از آنها مانند “فی [[سبیل]] الله” قابل توسعه به هر نوع هزینههای عمومی بر اساس [[مصالح اجتماعی]] و [[منافع ملی]] است. شیوه تقسیم [[درآمدهای عمومی]] در عصر [[نبوی]] بدان سان بوده که به صورت یومیه، هر [[روز]] درآمدها به مصارف خود هزینه میشده است و [[دستور پیامبر]] [[اسلام]]{{صل}} بر کاتب [[دیوان]] آن بود که در هر مورد تا سه روز مرا یاد آوری<ref>ر.ک: محمود المرسی، التنظیم المحاسبی للاموال العامه، ص۱۶۶.</ref>. به این ترتیب [[بیتالمال]] به وجود آمد و محاسبات آن را [[پیامبر اسلام]]{{صل}} شخصاً بر عهده داشت به طوری که یک بار یکی از [[یاران]] خود را [[مأمور]] [[حسابرسی]] نمود، وی در پاسخ گفت این قسمت از [[اموال]] [[مال]] شماست و این قسمت به خود من [[هدیه]] داده شده است و [[پیامبر]]{{صل}} در پاسخ فرمود: چگونه است افرادی را برای کاری میگماریم و سپس میگوید اینها مال شماست و اینها از آن من است؟ آیا او اگر در [[خانه]] [[پدر]] و مادرش مینشست کسی برای او هدیه میآورد و سپس فرمود: هر کس را که به کاری میگماریم و [[حقوق]] و [[پاداش]] کار او را میپردازیم هر [[مالی]] را که از آن خود کند [[غلول]] ([[خیانت]] و [[سرقت]]) است<ref>ر.ک: ابن تیمیه، الحسبه فی الاسلام، ص۱۳، قاهره ۱۹۳۴.</ref>. | ::::::«بخشی از [[هزینههای عمومی]] [[دولت]] با [[عناوین]] کلی در [[آیات]] [[زکات]]، [[خمس]]، [[انفال]] بیان شده است که برخی از آنها مانند “فی [[سبیل]] الله” قابل توسعه به هر نوع هزینههای عمومی بر اساس [[مصالح اجتماعی]] و [[منافع ملی]] است. شیوه تقسیم [[درآمدهای عمومی]] در عصر [[نبوی]] بدان سان بوده که به صورت یومیه، هر [[روز]] درآمدها به مصارف خود هزینه میشده است و [[دستور پیامبر]] [[اسلام]]{{صل}} بر کاتب [[دیوان]] آن بود که در هر مورد تا سه روز مرا یاد آوری<ref>ر.ک: محمود المرسی، التنظیم المحاسبی للاموال العامه، ص۱۶۶.</ref>. به این ترتیب [[بیتالمال]] به وجود آمد و محاسبات آن را [[پیامبر اسلام]]{{صل}} شخصاً بر عهده داشت به طوری که یک بار یکی از [[یاران]] خود را [[مأمور]] [[حسابرسی]] نمود، وی در پاسخ گفت این قسمت از [[اموال]] [[مال]] شماست و این قسمت به خود من [[هدیه]] داده شده است و [[پیامبر]]{{صل}} در پاسخ فرمود: چگونه است افرادی را برای کاری میگماریم و سپس میگوید اینها مال شماست و اینها از آن من است؟ آیا او اگر در [[خانه]] [[پدر]] و مادرش مینشست کسی برای او هدیه میآورد و سپس فرمود: هر کس را که به کاری میگماریم و [[حقوق]] و [[پاداش]] کار او را میپردازیم هر [[مالی]] را که از آن خود کند [[غلول]] ([[خیانت]] و [[سرقت]]) است<ref>ر.ک: ابن تیمیه، الحسبه فی الاسلام، ص۱۳، قاهره ۱۹۳۴.</ref>. | ||
در [[زمان]] [[خلیفه اول]] بیتالمال به اطراف [[مدینه]] انتقال یافت و با آمدن [[ایرانیان]] در دوره [[خلیفه دوم]] واژه دیوان برای اولین بار به معنی محل محاسبات عمومی اختصاص یافت. | |||
با توسعه اسلام و تحولات [[سیاسی]] و [[اقتصادی]]، مسأله هزینههای عمومی گسترش یافته و پیچیدهتر گردید. [[پیشبینی]] {{متن قرآن|وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا}} که حقوق کارمندان و [[کارگزاران]] جمعآوری زکات را تأمین مینمود، زمینه را برای شکلگیری دیوان عمومی و [[نظام مالی]] و [[تشکیلات اداری]] لازم فراهم نمود. | |||
افزوده شدن هزینههای نظامی که در [[آیه]] {{متن قرآن|وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ}}<ref>«و آنچه در توان دارید از نیرو و اسبان آماده در برابر آنان فراهم سازید» سوره انفال، آیه ۶۰.</ref> و [[امنیتی]] که تحت عنوان {{متن قرآن|مُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ}} و سایر موارد [[پیشبینی]] شده بود زمینه را برای [[نظام]] [[مالیه عمومی]] شامل در آمدها و هزینهها و نیز شکلگیری [[دیوان محاسبات]] فراهم آورد<ref>در مورد علل پیدایش دیوان در عصر خلیفه دوم، ر.ک: ماوردی، الاحکام السلطانیه، ص۱۹۹-۲۰۰؛ بلاذری، فتوح البلدان، ج۱، ص۴۵۳؛ طبری، تاریخ طبری، ج۵، ص۲۳.</ref>. | |||
واژه “عطا” در عصر [[خلیفه دوم]] [[مبیّن]] سهم هر کدام از [[مسلمانان]] از [[بیتالمال]] بود. [[عطا]] هر چند به طور برابر بین [[فقیر]] و [[غنی]] تقسیم میشد لکن عطای همگان یکسان نبود و برخی چون مبارزان [[بدر]] از عطای بیشتری برخوردار بودند<ref>ر.ک: ابویوسف، الخراج، ص۴۲ و ۴۶.</ref>. در حالی که در عصر [[نبوی]] همگان به طور یکسان از بیتالمال سهم میگرفتند با آغاز [[خلافت امام علی]]{{ع}} بار دیگر [[مساوات]] در عطا، به ترتیبی که در عصر نبوی متداول بود بازگشت<ref>برای مطالعه بیشتر ر.ک: فقه سیاسی، ج۷، ص۵۶۳-۶۳۰.</ref>»<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی]] و [[ابراهیم موسیزاده|موسیزاده]]، [[بایستههای فقه سیاسی (کتاب)|بایستههای فقه سیاسی]]، ص ۹۵.</ref> | |||
== پرسشهای وابسته == | == پرسشهای وابسته == |