ریشه قرآنی انتظار فرج چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

::::::«[[امید]] و آرزوی تحقق این نوید کلی جهانی انسانی، در زبان [[روایات اسلامی]] "[[انتظار فرج]]" خوانده شده و [[عبادت]]، بلکه [[افضل عبادات]] شمرده شده است. اصل "[[انتظار فرج]]" از یک اصل کلی [[اسلامی]] و [[قرآنی]] دیگر [[استنتاج]] می‌شود و آن اصل "[[حرمت یأس از رَوح اللَّه]]" است. [[مردم]] [[مؤمن]] به [[عنایات الهی]]، هرگز و در هیچ شرایطی [[امید]] خویش را از دست نمی‌دهند و [[تسلیم]] [[یأس]] و [[ناامیدی]] و بیهوده‌گرایی نمی‌گردند. چیزی که هست این "[[انتظار فرج]]" و این "[[عدم یأس از روح اللَّه]]" در مورد یک [[عنایت]] عمومی و بشری است نه شخصی یا گروهی، و بعلاوه توأم است با نویدهای خاص و مشخص که به آن قطعیت داده است»<ref>[[مرتضی مطهری|مطهری، مرتضی]]، [[قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ (کتاب)|قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ]]، ص ۱۴.</ref>.

::::::«اصل [[انتظار فرج]]، از یک اصل کلّی [[اسلامی]] و [[آیات]] کریمه [[قرآن مجید]] مایه می‌گیرد، و آن اصل [[حرمت]] [[یأس]] و [[نومیدی]] از [[لطف]] و [[رحمت]] [[خداوند]] است.  

::::::«ارتباط آموزه "[[انتظار فرج]]" با اصل قرآنیِ "[[حرمت یأس از رَوح الله]]"، از بیان [[نورانی]] [[امام علی|امیرالمؤمنین علی]]{{ع}} که می‌فرماید: {{متن حدیث|انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}<ref>ابن شعبه حرّانی، حسن بن علی، تحف العقول، ص۱۰۶؛ ابن بابویه، محمد بن علی، الخصال، ج۲، ص۶۱۶.</ref> قابل [[فهم]] و دریافت است. تقارن و [[هم‌نشینی]] دو تعبیر {{متن حدیث|انْتَظَرُوا الْفَرَجَ}} و {{متن حدیث|وَ لا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ}} در [[کلام]] [[حضرت]]، گویای آن است که مسئله [[انتظار فرج]] با [[پرهیز از یأس]] و [[ناامیدی]] [[امید]]، و نقطه مقابل آن یعنی [[امید به رحمت]] و [[فرج]] [[الهی]] ارتباط دارد‌، به این معنا که [[انتظار حقیقی]] و واقعی بر مبنای [[پرهیز از یأس]]، و [[امید به رحمت]] و [[گشایش]] [[خداوند]] بنا گردیده است و مؤلّفه‌هایی که آموزه [[امید]] را در [[فرهنگ دینی]] و [[قرآنی]] توصیف می‌کنند‌، شرط اساسی در تحقق معنای [[حقیقی]] و صحیحِ [[انتظار فرج]]، خواهد بود. به بیان دیگر، باید دید آموزه [[امید]] با توجه به [[تعالیم دینی]]، دارای چه ویژگی‌ها و آثاری است و چنان‌چه آن ویژگی‌ها و آثار در [[اعمال]] [[منتظران]] قابل مشاهده بود، می‌توان [[انتظار]] آنها را [[انتظار حقیقی]] و مبتنی بر [[آموزه‌های دینی]] دانست.

::::::'''۱. حرکت و [[پویایی]] مهمترین مؤلّفه [[امید]]:''' در [[تعالیم اسلامی‌]]، آموزه "[[امید]]" با حرکت، تلاش و [[پویایی]]، قرین و همنشین است. [[قرآن کریم]] می‌فرماید‌: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُولَئِكَ يَرْجُونَ رَحْمَتَ اللَّهِ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«بی‌گمان کسانی که ایمان آوردند و در راه خداوند هجرت و جهاد کردند، به بخشایش خداوند امید دارند و خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره بقره، آیه ۲۱۸.</ref>.

::::::'''اولاً''': مهم‌ترین پاسخی که به این [[شبهه]] می‌توان داد این است که [[روایات]] محل بحث را می‌توان نظیر آن دسته از روایاتی دانست که [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} را در زمان [[فراگیر شدن ظلم]] و [[ستم]] در [[جهان]]، معرفی نموده‌اند، مانند‌: {{متن حدیث|... يَخْرُجُ فَيَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً}}<ref>نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص۹۳.</ref>. بنابراین، هر پاسخی به آن دسته از [[روایات]] داده شود، می‌تواند در مورد [[روایات]] محل بحث نیز مورد قبول باشد‌. [[روایت]] امتلاء به [[ظهور]] [[علائم]] و [[نشانه‌ها]] از جمله گسترش [[بی‌عدالتی]]، [[گناه]] و [[منکرات]] در [[آخرالزمان]] اشاره دارد و این هرگز به معنای جواز [[ارتکاب ظلم]] و [[گناه]] نمی‌باشد. پس همان‌گونه که این [[روایات]] به معنای جواز [[ارتکاب ظلم]] و [[گناه]] نمی‌باشد، [[روایات]] محل بحث نیز که هنگامه [[ظهور]] را مقارن با [[غلبه]] [[یأس]] و [[ناامیدی]] بر [[انسان‌ها]] دانسته است، دلالت بر مطلوبیّت آن نمی‌کند و هرگز به معنای جواز [[یأس]] و [[ناامیدی]] و در پی آن سکون و [[مسئولیت‌گریزی]] نیست، زیرا همان‌گونه که [[ظلم و ستم]] در [[قرآن کریم]] و [[روایات]] [[اهل‌بیت]]: مورد [[نهی]] قرار گرفته، [[یأس]] و [[ناامیدی]] نیز مورد [[انکار]] [[شرع]] [[مقدس]] است‌. اثر عملیِ این [[احادیث]] برای [[مؤمنان]] این است که اگر زمانی [[زمین]] را پر از [[ظلم و جور]] دیدند و سایه [[ناامیدی]] و [[یأس]] را هم بر سرِ [[انسان‌ها]] گسترده یافتند، خودشان [[مأیوس]] نشوند و در آن شرایط بیش از هر زمانِ دیگری [[انتظار فرج]] مولای خود را داشته باشند.