←شرح حال راوی
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
ابراهیم بن زیاد ابوایوب خزاز، همان ابراهیم بن عثمان (بن عیسی) است که در کتب رجالی قدما یاد شده و زیاد جد وی است، به دلیل [[روایت]] شیخ طوسی در [[تهذیب الأحکام]] که در سندش آمده است: ابراهیم بن عثمان بن زیاد<ref>{{عربی|عَنْهُ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُثْمَانَ بْنِ زِيَادٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ:...}}؛ (تهذیب الأحکام، ج۷، ص۱۷۹، ح۷۸۷).</ref> در نتیجه عنوان ابراهیم بن زیاد بر پایه نسبت به جد است و نام کامل [[راوی]] ابراهیم بن عثمان (عیسی)<ref>شیخ طوسی: {{عربی|إبراهیم بن عیسی، کوفی خراز، و یقال ابن عثمان}}. ([[رجال]] الطوسی، ص۱۶۷، ش۱۹۳۵). | ابراهیم بن زیاد ابوایوب خزاز، همان ابراهیم بن عثمان (بن عیسی) است که در کتب رجالی قدما یاد شده و زیاد جد وی است، به دلیل [[روایت]] شیخ طوسی در [[تهذیب الأحکام]] که در سندش آمده است: ابراهیم بن عثمان بن زیاد<ref>{{عربی|عَنْهُ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُثْمَانَ بْنِ زِيَادٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ:...}}؛ (تهذیب الأحکام، ج۷، ص۱۷۹، ح۷۸۷).</ref> در نتیجه عنوان ابراهیم بن زیاد بر پایه نسبت به جد است و نام کامل [[راوی]] ابراهیم بن عثمان (عیسی)<ref>شیخ طوسی: {{عربی|إبراهیم بن عیسی، کوفی خراز، و یقال ابن عثمان}}. ([[رجال]] الطوسی، ص۱۶۷، ش۱۹۳۵). | ||
[[نجاشی]]: {{عربی|إبراهیم بن عیسی أبوأیوب الخراز و قیل إبراهیم بن عثمان}}؛ (رجال النجاشی، ص۲۰، ش۲۵). | [[نجاشی]]: {{عربی|إبراهیم بن عیسی أبوأیوب الخراز و قیل إبراهیم بن عثمان}}؛ (رجال النجاشی، ص۲۰، ش۲۵). | ||
از آنجا که نجاشی اضبط از دیگر [[رجالیان]] شمرده می‌شود و هنگام تألیف کتاب رجال به آثار رجالی شیخ طوسی دسترسی داشته و بعضی از مطالب رجال نجاشی ناظر به دیدگاه شیخ طوسی و در پی تصحیح آن است، می‌‌توان گفت که عنوان [[ابراهیم بن عیسی]] ترجیح دارد، هرچند در [[اسناد روایات]] هر دو عنوان یافت می‌شود.</ref> بن زیاد، | از آنجا که نجاشی اضبط از دیگر [[رجالیان]] شمرده می‌شود و هنگام تألیف کتاب رجال به آثار رجالی شیخ طوسی دسترسی داشته و بعضی از مطالب رجال نجاشی ناظر به دیدگاه شیخ طوسی و در پی تصحیح آن است، می‌‌توان گفت که عنوان [[ابراهیم بن عیسی]] ترجیح دارد، هرچند در [[اسناد روایات]] هر دو عنوان یافت می‌شود.</ref> بن زیاد، ابوایوب کوفی خزاز<ref>{{عربی|بالخاء المعجمة؛ والراء بعدها؛ والزای بعد الألف وقیل قبلها أیضا}}؛ (خلاصة الأقوال (رجال العلامة الحلی)، ص۵، ش۱۳).</ref> است. | ||
[[ابن داود]]: {{عربی|إبراهیم بن زیاد أبوأیوب الخراز، و قیل: بن عیسی و قیل: بن عثمان}}<ref>الرجال (ابن داود)، ص۱۴، ش۱۹.</ref>. | [[ابن داود]]: {{عربی|إبراهیم بن زیاد أبوأیوب الخراز، و قیل: بن عیسی و قیل: بن عثمان}}<ref>الرجال (ابن داود)، ص۱۴، ش۱۹.</ref>. | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
نوه شهید ثانی (شیخ [[محمد بن حسن بن زین الدین]]) ذیل سندی که نام «ابراهیم خزاز» در آن آمده: {{عربی|و ابراهیم الخزاز فیه؛ أبوأیوب إبراهیم بن عیسی أو ابن عثمان}}<ref>استقصاء الإعتبار، ج۵، ص۳۵۴.</ref>. | نوه شهید ثانی (شیخ [[محمد بن حسن بن زین الدین]]) ذیل سندی که نام «ابراهیم خزاز» در آن آمده: {{عربی|و ابراهیم الخزاز فیه؛ أبوأیوب إبراهیم بن عیسی أو ابن عثمان}}<ref>استقصاء الإعتبار، ج۵، ص۳۵۴.</ref>. | ||
[[آیت الله خویی]] نیز به [[اتحاد]] [[معتقد]] شده و در ترجمه ابراهیم بن زیاد، ابوایوب خزاز می‌نویسد: {{عربی|أقول: یأتی عن الشیخ عد إبراهیم بن عیسی الذی یقال له إبراهیم بن عثمان | [[آیت الله خویی]] نیز به [[اتحاد]] [[معتقد]] شده و در ترجمه ابراهیم بن زیاد، ابوایوب خزاز می‌نویسد: {{عربی|أقول: یأتی عن الشیخ عد إبراهیم بن عیسی الذی یقال له إبراهیم بن عثمان فی أصحاب الصادق{{ع}} و ظاهر ذلک تغایر إبراهیم بن زیاد مع إبراهیم بن عیسی، ولکن الظاهر اتحادهما، و ذلک لأن زیادا هو والد عثمان، و جد إبراهیم، کما یأتی فی إبراهیم بن عثمان، فنسبة إبراهیم إلی زیاد من النسبة إلی الجد. والله العالم}}<ref>معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۲۰۳، ش۱۵۶.</ref>. | ||
بر این اساس، [[راوی]] یادشده با عناوین مختلفی مانند ابوایوب<ref>{{عربی|أحمد بن إدریس، عن محمد بن عبدالجبار، عن صفوان بن یحیی، عن أبی أیوب، عن محمد بن مسلم، عن أبی عبدالله{{ع}} قال...}}؛ (الکافی، ج۱، ص۹۱، ح۱)</ref>، ابراهیم خزاز<ref>{{عربی|الحسین بن سعید، عن إبراهیم الخزاز، عن عبد الحمید بن عواض، عن أبی عبدالله{{ع}} قال...}}؛ (تهذیب الأحکام، ج۲، ص۹۲ - ۹۳، ح۳۴۵).</ref>، ابراهیم بن زیاد<ref>مانند سند مورد بحث.</ref>، ابوایوب خزاز<ref>{{متن حدیث|عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ أَبِي أَيُّوبَ الْخَزَّازِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} يَقُولُ...}}؛ (الکافی، ج۱، ص۳۳۸، ح۱۰)</ref>، ابراهیم خزاز ابوایوب<ref>{{متن حدیث|عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ يُونُسَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ الْخَزَّازِ أَبِي أَيُّوبَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ:...}}؛ (الکافی، ج۳، ص۴۱۲، ح۳).</ref>، ابراهیم بن عثمان بن زیاد<ref>{{متن حدیث|عَنْهُ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُثْمَانَ بْنِ زِيَادٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ:...}}؛ (تھذیب الأحکام، ج۷، ص۱۷۹، ح۷۸۷)</ref>، ابوایوب ابراهیم بن عثمان<ref>{{متن حدیث|الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ أَبِي أَيُّوبَ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ:...}}؛ (تهذیب الأحکام، ج۳، ص۲۹۳ - ۲۹۴، ح۸۸۸).</ref>، ابوایوب ابراهیم بن عیسی<ref>{{متن حدیث|الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنْ فَضَالَةَ عَنْ حُسَيْنٍ عَنْ أَبِي أَيُّوبَ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عِيسَى عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} وَ...}}؛ (تهذیب الأحکام، ج۳، ص۱۶، ح۵۶).</ref>، ابوایوب ابراهیم بن زیاد خراز<ref>{{متن حدیث|صفوان بن یحیی، عن أبی أیوب ابراهیم بن زیاد الخراز، عن أبی حمزة الثمالی، عن أبی خالد الکابلی قال: دخلت علی مولای علی بن الحسین{{ع}} و فی یده صحیفة...}}؛ (اثبات الهداه، ج۲، ص۲۳۴، ح۸۱۱).</ref>، ابوایوب ابراهیم بن عثمان خزاز<ref>{{متن حدیث|... الْحَسَنُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ قَالَ حَدَّثَنِي أَبُو أَيُّوبَ إِبْرَاهِيمُ بْنُ عُثْمَانَ الْخَزَّازُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ{{ع}} قَالَ...}}؛ (کامل الزیارات، ص۱۲۱، ح۱)</ref> و ابوایوب ابراهیم بن عیسی خزاز<ref>{{عربی|... عن أحمد بن أبی عبدالله البرقی، عن الحسن بن علی بن فضال، عن أبی أیوب إبراهیم بن عیسی الخزاز، عن محمد بن مسلم، عن أبی جعفر الباقر{{ع}} قال...}}؛ (المزار الکبیر، ص۳۴۰).</ref> در [[اسناد روایات]] یاد شده و [[حدیث]] نقل کرده و از اسناد روایات برداشت می‌شود که اشتهار [[راوی]] به [[کنیه]] بوده است؛ از این رو نام ابوایوب - ابوایوب خزاز فراوان در اسناد روایات دیده می‌شود، چندان که این دو عنوان در اسنادِ بیش از ۶۰ [[روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]] آمده‌اند<ref>ر.ک: تفسیر کنز الدقائق، ج۲، ص۱۷۱، ۲۳۶، ۳۰۱، ۳۳۷، ۳۵۷، ۴۲۹ و ۴۵۴؛ ج۳، ص۳۴۸؛ و....</ref>. | بر این اساس، [[راوی]] یادشده با عناوین مختلفی مانند ابوایوب<ref>{{عربی|أحمد بن إدریس، عن محمد بن عبدالجبار، عن صفوان بن یحیی، عن أبی أیوب، عن محمد بن مسلم، عن أبی عبدالله{{ع}} قال...}}؛ (الکافی، ج۱، ص۹۱، ح۱)</ref>، ابراهیم خزاز<ref>{{عربی|الحسین بن سعید، عن إبراهیم الخزاز، عن عبد الحمید بن عواض، عن أبی عبدالله{{ع}} قال...}}؛ (تهذیب الأحکام، ج۲، ص۹۲ - ۹۳، ح۳۴۵).</ref>، ابراهیم بن زیاد<ref>مانند سند مورد بحث.</ref>، ابوایوب خزاز<ref>{{متن حدیث|عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ أَبِي أَيُّوبَ الْخَزَّازِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} يَقُولُ...}}؛ (الکافی، ج۱، ص۳۳۸، ح۱۰)</ref>، ابراهیم خزاز ابوایوب<ref>{{متن حدیث|عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ يُونُسَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ الْخَزَّازِ أَبِي أَيُّوبَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ:...}}؛ (الکافی، ج۳، ص۴۱۲، ح۳).</ref>، ابراهیم بن عثمان بن زیاد<ref>{{متن حدیث|عَنْهُ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُثْمَانَ بْنِ زِيَادٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ:...}}؛ (تھذیب الأحکام، ج۷، ص۱۷۹، ح۷۸۷)</ref>، ابوایوب ابراهیم بن عثمان<ref>{{متن حدیث|الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ أَبِي أَيُّوبَ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ:...}}؛ (تهذیب الأحکام، ج۳، ص۲۹۳ - ۲۹۴، ح۸۸۸).</ref>، ابوایوب ابراهیم بن عیسی<ref>{{متن حدیث|الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنْ فَضَالَةَ عَنْ حُسَيْنٍ عَنْ أَبِي أَيُّوبَ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عِيسَى عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} وَ...}}؛ (تهذیب الأحکام، ج۳، ص۱۶، ح۵۶).</ref>، ابوایوب ابراهیم بن زیاد خراز<ref>{{متن حدیث|صفوان بن یحیی، عن أبی أیوب ابراهیم بن زیاد الخراز، عن أبی حمزة الثمالی، عن أبی خالد الکابلی قال: دخلت علی مولای علی بن الحسین{{ع}} و فی یده صحیفة...}}؛ (اثبات الهداه، ج۲، ص۲۳۴، ح۸۱۱).</ref>، ابوایوب ابراهیم بن عثمان خزاز<ref>{{متن حدیث|... الْحَسَنُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ قَالَ حَدَّثَنِي أَبُو أَيُّوبَ إِبْرَاهِيمُ بْنُ عُثْمَانَ الْخَزَّازُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ{{ع}} قَالَ...}}؛ (کامل الزیارات، ص۱۲۱، ح۱)</ref> و ابوایوب ابراهیم بن عیسی خزاز<ref>{{عربی|... عن أحمد بن أبی عبدالله البرقی، عن الحسن بن علی بن فضال، عن أبی أیوب إبراهیم بن عیسی الخزاز، عن محمد بن مسلم، عن أبی جعفر الباقر{{ع}} قال...}}؛ (المزار الکبیر، ص۳۴۰).</ref> در [[اسناد روایات]] یاد شده و [[حدیث]] نقل کرده و از اسناد روایات برداشت می‌شود که اشتهار [[راوی]] به [[کنیه]] بوده است؛ از این رو نام ابوایوب - ابوایوب خزاز فراوان در اسناد روایات دیده می‌شود، چندان که این دو عنوان در اسنادِ بیش از ۶۰ [[روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]] آمده‌اند<ref>ر.ک: تفسیر کنز الدقائق، ج۲، ص۱۷۱، ۲۳۶، ۳۰۱، ۳۳۷، ۳۵۷، ۴۲۹ و ۴۵۴؛ ج۳، ص۳۴۸؛ و....</ref>. | ||