←علم به غیب و اجتبا
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
*در آیه ۷۸ سوره حج، به رابطه میان نفی حرج و اجتبا اشاره شده است: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَجَاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ هُوَ اجْتَبَاكُمْ وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ }}﴾}}. این آیه را خواه خطاب به همه امّت اسلامی بدانیم ـ همان‌گونه که بیش‌تر مفسّران گفته‌اند‌ـ<ref> تفسیر ابن‌کثیر، ج۳، ص۲۴۶؛ تفسیر قرطبی، ج۱۲، ص۶۷.</ref>. و خواه خطاب به [[اهل بیت]] عصمت و طهارت ـ همان‌طور که مفاد برخی از روایات است و برخی از مفسّران نیز آن را پسندیده‌اند‌ـ<ref>الکافی، ج۱، ص۱۹۷؛ البرهان، ج۳، ص۹۱۰ـ۹۱۱.</ref>. بین نفی حرج و حقیقت اجتبا رابطه علّی و معلولی برقرار است؛ زیرا حرج و هرگونه گرفتاری دست و پاگیری، اضطراب و تشتّت را بر انسان حاکم کرده، اطمینان و تمرکز وی را از بین می‌برد و در نتیجه نخواهد توانست به آسانی به‌سوی ملکوت روی آورد و در جهت آن حرکت کند و به هدف نایل آید؛ برخلاف صورتی که حرج از او نفی، و گرفتاری‌های دست و پاگیر زندگی از مسیر تکاملی وی برداشته شود؛ زیرا در این صورت، تشتّت و تفرّق انسان به تمرکز، و اضطراب او به آرامش مبدّل می‌شود و سیر او را به سمت ملکوت آسان‌می‌کند. | *در آیه ۷۸ سوره حج، به رابطه میان نفی حرج و اجتبا اشاره شده است: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَجَاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ هُوَ اجْتَبَاكُمْ وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ }}﴾}}. این آیه را خواه خطاب به همه امّت اسلامی بدانیم ـ همان‌گونه که بیش‌تر مفسّران گفته‌اند‌ـ<ref> تفسیر ابن‌کثیر، ج۳، ص۲۴۶؛ تفسیر قرطبی، ج۱۲، ص۶۷.</ref>. و خواه خطاب به [[اهل بیت]] عصمت و طهارت ـ همان‌طور که مفاد برخی از روایات است و برخی از مفسّران نیز آن را پسندیده‌اند‌ـ<ref>الکافی، ج۱، ص۱۹۷؛ البرهان، ج۳، ص۹۱۰ـ۹۱۱.</ref>. بین نفی حرج و حقیقت اجتبا رابطه علّی و معلولی برقرار است؛ زیرا حرج و هرگونه گرفتاری دست و پاگیری، اضطراب و تشتّت را بر انسان حاکم کرده، اطمینان و تمرکز وی را از بین می‌برد و در نتیجه نخواهد توانست به آسانی به‌سوی ملکوت روی آورد و در جهت آن حرکت کند و به هدف نایل آید؛ برخلاف صورتی که حرج از او نفی، و گرفتاری‌های دست و پاگیر زندگی از مسیر تکاملی وی برداشته شود؛ زیرا در این صورت، تشتّت و تفرّق انسان به تمرکز، و اضطراب او به آرامش مبدّل می‌شود و سیر او را به سمت ملکوت آسان‌می‌کند. | ||
==علم به غیب و اجتبا== | ==علم به غیب و اجتبا== | ||
{{همچنین ببینید|رابطه علم غیب معصوم با اجتباء الهی چیست؟ (پرسش)}} | |||
*سر از راز غیب درآوردن و بر امور غیبی مطّلع شدن، نصیب کسی که در کثرات منغمر است و تفرّق و تعدّد مظاهر گوناگون عالمِ کثرت، او را متفرّق کرده و هر جزئی از اجزایش را به جانبی می‌کشاند، نمی‌شود. اطّلاع بر غیب، تمرکز می‌طلبد و تمرکز، تجمع می‌خواهد؛ ازاین‌رو، خداوند در سوره آل‌عمران آیه۱۷۹ می‌فرماید: این‌گونه نیست که خدا شما را از غیب آگاه سازد؛ بلکه او از میان پیامبران، عدّه‌ای را به مقام اجتبا اختصاص داده؛ آن‌گاه آنان را بر امور غیبی آگاه می‌سازد<ref> المیزان، ج۴، ص۷۹.</ref> {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَجْتَبِي مِن رُّسُلِهِ مَن يَشَاء }}﴾}} و نیز به همین جهت، حق تعالی در آیه۶ سوره یوسف، علم به تأویل احادیث را که خود نوعی از آگاهی بر غیب شمرده می‌شود، پس از اجتبای [[حضرت یوسف]]{{ع}} مطرح می‌کند: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَكَذَلِكَ يَجْتَبِيكَ رَبُّكَ وَيُعَلِّمُكَ مِن تَأْوِيلِ الأَحَادِيثِ }}﴾}} <ref> و بدین گونه پروردگارت تو را برمی‌گزیند و به تو از (دانش) خوابگزاری می‌آموزد؛ سوره یوسف، آیه: ۶.</ref>. | *سر از راز غیب درآوردن و بر امور غیبی مطّلع شدن، نصیب کسی که در کثرات منغمر است و تفرّق و تعدّد مظاهر گوناگون عالمِ کثرت، او را متفرّق کرده و هر جزئی از اجزایش را به جانبی می‌کشاند، نمی‌شود. اطّلاع بر غیب، تمرکز می‌طلبد و تمرکز، تجمع می‌خواهد؛ ازاین‌رو، خداوند در سوره آل‌عمران آیه۱۷۹ می‌فرماید: این‌گونه نیست که خدا شما را از غیب آگاه سازد؛ بلکه او از میان پیامبران، عدّه‌ای را به مقام اجتبا اختصاص داده؛ آن‌گاه آنان را بر امور غیبی آگاه می‌سازد<ref> المیزان، ج۴، ص۷۹.</ref> {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَجْتَبِي مِن رُّسُلِهِ مَن يَشَاء }}﴾}} و نیز به همین جهت، حق تعالی در آیه۶ سوره یوسف، علم به تأویل احادیث را که خود نوعی از آگاهی بر غیب شمرده می‌شود، پس از اجتبای [[حضرت یوسف]]{{ع}} مطرح می‌کند: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَكَذَلِكَ يَجْتَبِيكَ رَبُّكَ وَيُعَلِّمُكَ مِن تَأْوِيلِ الأَحَادِيثِ }}﴾}} <ref> و بدین گونه پروردگارت تو را برمی‌گزیند و به تو از (دانش) خوابگزاری می‌آموزد؛ سوره یوسف، آیه: ۶.</ref>. | ||
==صلاح و اجتبا== | ==صلاح و اجتبا== | ||
*در سوره قلم، آیه ۵۰ خداوند، پس از آن‌که به قصّه [[حضرت یونس]]{{ع}} و گرفتاری و سرگردانی وی اشاره می‌کند، می‌فرماید: اگر نعمتی از پروردگارش به فریادش نرسیده بود، در حالی که نکوهیده بود، به هامون افکنده می‌شد؛ ولی پروردگارش او را به مقام اجتبا اختصاص داد و از صالحانش قرار داد: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| فَاجْتَبَاهُ رَبُّهُ فَجَعَلَهُ مِنَ الصَّالِحِينَ }}﴾}} <ref> اما پروردگارش او را برگزید و او را از شایستگان کرد؛ سوره قلم، آیه: ۵۰.</ref>. در این آیه، تأخّر اجتبا از حالت خاص یونس و تقدّم آن بر {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|فَجَعَلَهُ مِنَ الصَّالِحِينَ }}﴾}} آن هم با فای تفریع مفید این معنا است که اجتبا، یونس را از تفرّق بال و تشتّت و حیرانی رهایی بخشید؛ آن‌گاه وی را لایق درجه صالحان کرد. | *در سوره قلم، آیه ۵۰ خداوند، پس از آن‌که به قصّه [[حضرت یونس]]{{ع}} و گرفتاری و سرگردانی وی اشاره می‌کند، می‌فرماید: اگر نعمتی از پروردگارش به فریادش نرسیده بود، در حالی که نکوهیده بود، به هامون افکنده می‌شد؛ ولی پروردگارش او را به مقام اجتبا اختصاص داد و از صالحانش قرار داد: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| فَاجْتَبَاهُ رَبُّهُ فَجَعَلَهُ مِنَ الصَّالِحِينَ }}﴾}} <ref> اما پروردگارش او را برگزید و او را از شایستگان کرد؛ سوره قلم، آیه: ۵۰.</ref>. در این آیه، تأخّر اجتبا از حالت خاص یونس و تقدّم آن بر {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|فَجَعَلَهُ مِنَ الصَّالِحِينَ }}﴾}} آن هم با فای تفریع مفید این معنا است که اجتبا، یونس را از تفرّق بال و تشتّت و حیرانی رهایی بخشید؛ آن‌گاه وی را لایق درجه صالحان کرد. | ||