بدون خلاصۀ ویرایش
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[امام مهدی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div> | <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[امام مهدی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div> | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
برخی تصور می‌کنند که [[اعتقاد به مهدی]] [[منتظر]] {{ع}} ویژه [[شیعیان]] است در حالی که اصل این [[عقیده]] از نظر [[اهل سنت]]، با [[شیعه]] همسان بوده و بین این دو [[فرقه]] از حیث بشارت‌های [[پیامبر]] {{صل}} راجع به [[ظهور]] آن حضرت و [[مأموریت]] جهانی وی و درباره شخصیت برجسته و [[نفوس]] آن بزرگوار و حتی [[نشانه‌های ظهور]] و ویژگی‌های [[انقلاب]] او، تفاوتی وجود ندارد. تنها تفاوتی که وجود دارد این است که اغلب [[دانشمندان]] [[اهل سنت]] می‌گویند: حضرت هنوز متولد نشده و غایب نیست، بلکه به زودی متولد خواهد شد و به آنچه [[پیامبر]] {{صل}} [[بشارت]] داده جامه عمل می‌پوشاند و عدّه کمی از آنان در مورد ولادت و [[غیبت]] او، با [[شیعه]] هم‌عقیده‌اند<ref>عصر ظهور، علی کورانی، ص ۳۹۱.</ref>. آنچه از مجموع منابع تاریخی و حدیثی [[اهل سنت]] استفاده می‌شود این است که مسأله [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} [[مورد اتفاق]] و [[اجماع]] [[مسلمین]] است. مؤلف کتاب "الإمام المهدی" استاد [[علی محمد علی دخیل]]، اسامی ٢٠٥ نفر از بزرگان [[اهل سنت]] را در کتاب خود آورده، به این ترتیب که تعداد سی نفر از آنها مستقلا درباره [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} کتاب نوشته‌اند و سی و یک نفر دیگر فصلی را در کتابهای خود به [[روایات]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} اختصاص داده‌اند و ١٤٤ نفرشان به تناسب‌های مختلف، [[روایات]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} را در کتابهای خود آورده‌اند<ref>آخرین امید، داود الهامی، ص ۲۲۳.</ref>. حتی این [[اعتقاد]] در معروف‌ترین و معتبرترین کتب روایی [[اهل سنت]]، یعنی "[[صحاح]] ستّه"<ref>صحاح سته عبارتند از: صحیح بخاری، صحیح مسلم، سنن ابن داود، سنن ترمذی، سنن نسایی و سنن ابن ماجه.</ref> آمده است. | |||
این [[محدثان]] نامی [[اهل سنت]]، [[روایات]] مربوط به [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} را از: [[عمر بن خطاب]]، [[عبدالله بن مسعود]]، [[عبدالله بن عباس]]، ثوبان، [[جابر بن عبدالله انصاری]]، [[جابر بن سمره]]، [[عبدالله بن عمر]]، [[عبدالله بن عمرو بن عاص]]، [[انس بن مالک]]، [[ابو سعید خدری]]، [[ام سلمه]] و غیر این‌ها [[نقل]] کرده‌اند<ref>ظهور حضرت مهدی {{ع}} از دیدگاه اسلام، مذاهب و ملل جهان، هاشمی شهیدی، ص ۷۱.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۱۴۴.</ref> | |||
== [[مهدویت]] در نگاه [[روایات]] و باورهای [[اهل سنت]] == | |||
[[اندیشه]] [[ظهور]] [[امام مهدی|مهدی موعود]]{{ع}} ـ بر خلاف پندار برخی ـ نه فقط ویژه [[شیعه]] نیست؛ بلکه بخش مهمّی از باورهای اسلامی به شمار میآید که بر پایه بشارت‌های [[پیامبر خاتم|پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}}، میان همه گروهها و [[مذاهب اسلامی]] شکل گرفته است. در حوزه [[اعتقادات]] اسلامی، کمتر موضوعی را می‌‌توان یافت که تا این اندازه به آن اهمیت داده شده باشد، از اینرو در اصل [[اعتقاد]] به [[ظهور]] [[امام مهدی|مهدی موعود]]{{ع}}، نوعی [[اتفاق نظر]] و [[وحدت]] [[فکر]]، شکل گرفته است. | |||
===کتابهای | |||
در مراجعه به منابع [[اهل سنت]] به روشنی به دست میآید در بسیاری از آنها ـ با وجود برخی تحریفاتی که به‌ویژه در دهههای اخیر در [[روایات]] مربوط به [[اهل بیت]] [[پیامبر]]{{صل}} در این منابع صورت گرفته است ـ [[احادیث]] مربوط به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، در کانون توجه قرار گرفته است؛ به گونهای که در بیشتر این کتابها، از اوصاف و زندگی [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، [[نشانه‌های ظهور]]، محل [[ظهور]] و [[بیعت]]، شمار [[یاران]] و دیگر موضوعات [[سخن]] به میان آمده است. این بدان گونه است که برخی از کسانی که به نوعی در بحثهای [[مهدویت]] [[تردید]] کرده‌اند، درباره اساس آن، چنین گفتهاند: مشهور میان [[مسلمانان]] در طول [[تاریخ]]، این است که در [[آخر الزمان]]، مردی از [[اهل بیت]]{{عم}} [[ظهور]] کرده، [[عدالت]] را آشکار میکند. [[مسلمانان]] از او [[پیروی]] می‌کنند و او بر کشورهای اسلامی چیره می‌شود. نام او [[امام مهدی|مهدی]] است<ref>ر.ک: عبد الرحمن ابن خلدون، مقدمة العبر، ص ۲۴۵.</ref>. البته عده کمشماری، از پذیرفتن اصل "[[مهدویت]]" سر باز زده، با دلایلی سست و واهی، به [[انکار]] آن پرداخته و آن را فکری [[شیعی]] معرفی کرده‌اند. | |||
== کتابهای اهل سنت درباره امام زمان {{ع}} == | |||
اگرچه [[عقیده]] به وجود [[مهدی موعود]] در بین شیعۀ [[امامیه]]، موج بیشتری دارد و شاید [[روایات]] وارده در این موضوع بالغ بر هزار [[حدیث]] باشد؛ امّا بعضی از پژوهندگان مسائل [[اسلامی]]، تعداد روایاتی را که از طرق [[اهل تسنن]] در این زمینه وارد شده، دویست [[حدیث]] تخمین زدهاند، هرچند خفقان عمومی در دوران [[بنی امیه]] و [[بنی عباس]] و دست‌های [[مقتدر]] و مرموز [[سیاست]] وقت و تعصّبات شدید مذهبی اجازه نمیداد [[اخبار]] مربوط به [[ولایت]] و [[امامت]] مورد [[مذاکره]] و ثبت و ضبط قرار گیرد ولی باز هم کتابهای اصلی [[اهل سنت]] از [[احادیث]] مربوط به [[امام مهدی]]{{ع}} خالی نیست<ref>ر.ک: [[ابراهیم امینی|امینی، ابراهیم]]، [[دادگستر جهان (کتاب)|دادگستر جهان]]، ص۲۶؛ [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی، علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۳۰.</ref> و [[عالمان اهل سنت]] به این مقدار که در کتابهای گوناگون خود، حدیث‌های مربوط به [[امام مهدی]]{{ع}} را بیاورند و سندهای آن حدیث‌ها را ضبط کنند و مسائل و سخنانی در این‌‌باره بنگارند بسنده نکرده‌‌اند، بلکه همانند [[عالمان شیعه]] چند عدد کتاب‌هایی ویژۀ [[حضرت مهدی]]{{ع}} و احوال او تألیف کرده‌اند<ref>ر.ک: [[محترم شکریان|شکریان، محترم]]، [[مهدویت از دیدگاه استاد شهید مرتضی مطهری (مقاله)|مهدویت از دیدگاه استاد شهید مرتضی مطهری]].</ref>. | |||
از باب نمونه می‌‌توان به جملات زیر اشاره کرد: | |||
# [[ابن حجر هیثمی]] [[شافعی]] می‌‌گوید: «[[عمر]] او پس از درگذشت پدرش، پنج سال بود، [[خدا]] در همین سنین به او [[حکمت ربانی]] را عطا کرد او را [[قائم]] [[منتظر]] گویند. خبرهای متوا‌تره رسیده است که [[مهدی]] از این [[امت]] است و [[عیسی]]{{ع}} از [[آسمان]] فرود خواهد آمد و پشت سر [[مهدی]] [[نماز]] خواهد خواند»<ref>الهیثمی الشافعی، ابن حجر، المهدی الموعود، ج ۱، ص ۲۰۰.</ref>. | |||
# عماد الدین [[ابن کثیر دمشقی]] نیز می‌‌گوید: «مقصود از [[پرچم‌های سیاه]] که در روایت‌های [[مهدی]] ذکر شده پرچم‌های سیاهی نیست که [[ابو مسلم]] [[خراسانی]] برافراشت و [[دولت]] [[بنی امیه]] را ساقط کرد بلکه مقصود، پرچم‌های سیاهی است که [[یاران مهدی]] خواهند افراشت»<ref>الهیثمی الشافعی، ابن حجر، المهدی الموعود، ج ۲، ص ۷۲.</ref>. | |||
# و یا [[ابن ابی الحدید]] مدائنی می‌‌گوید: «میان همه فرقه‌های [[مسلمین]] اتفاق قطعی است که [[عمر]] [[دنیا]] و [[احکام]] [[تکالیف]] پایان نمی‌پذیرد مگر [[پس از ظهور]] [[مهدی]]{{ع}}»<ref>ابن ابی الحدید المعتزلی، شرح نهج البلاغة، ج ۲، ص ۵۳۵.</ref>. | |||
=== کتابهای عمومی === | |||
در این منابع [[روایات]] مربوط به [[مهدویت]] و [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} در کنار دیگر [[روایات]] ذکر شده است. برخی از این کتابها عبارت‌اند از: | |||
#'''المصنف'''، اثر [[ابو بکر عبد الرزاق بن همام صنعانی]]، وی در این کتاب فصلی را با عنوان "باب المهدی" سامان داده و در آن بیش از ده [[حدیث]] [[نقل]] کرده است. وی پس از این باب، با عنوان باب "[[اشراط الساعه]]" به برخی موضوعات دیگر اشاره کرده است. این اثر، از نخستین کتابهای [[اهل سنت]] است که [[احادیث]] مربوط به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} را به شکلی منظم، گرد آورده است. | #'''المصنف'''، اثر [[ابو بکر عبد الرزاق بن همام صنعانی]]، وی در این کتاب فصلی را با عنوان "باب المهدی" سامان داده و در آن بیش از ده [[حدیث]] [[نقل]] کرده است. وی پس از این باب، با عنوان باب "[[اشراط الساعه]]" به برخی موضوعات دیگر اشاره کرده است. این اثر، از نخستین کتابهای [[اهل سنت]] است که [[احادیث]] مربوط به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} را به شکلی منظم، گرد آورده است. | ||
#'''کتاب الفتن'''، اثر [[حافظ ابو عبد اللّه نعیم بن حماد المروزی]]؛ وی در این کتاب، [[احادیث]] فراوانی درباره [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، ویژگیها و حوادث عصر او [[روایت]] کرده است. | #'''کتاب الفتن'''، اثر [[حافظ ابو عبد اللّه نعیم بن حماد المروزی]]؛ وی در این کتاب، [[احادیث]] فراوانی درباره [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، ویژگیها و حوادث عصر او [[روایت]] کرده است. | ||
| خط ۳۸: | خط ۵۰: | ||
#'''مسند'''، اثر [[احمد بن حنبل ابو عبد اللّه شیبانی]]؛ وی که از [[پیشوایان]] چهارگانه [[اهل سنت]] است، در کتاب خود [[احادیث]] پرشماری درباره [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} یاد کرده است<ref> این کتاب که از گستردهترین جوامع حدیثی کهن اهل سنّت است، در چاپ جدید، در پنجاه مجلد به چاپ رسیده است</ref>. میان کتابهای نخستین حدیثی، مسند [[احمد]] بیشترین [[حدیث]] را در این موضوع ذکر کرده است. | #'''مسند'''، اثر [[احمد بن حنبل ابو عبد اللّه شیبانی]]؛ وی که از [[پیشوایان]] چهارگانه [[اهل سنت]] است، در کتاب خود [[احادیث]] پرشماری درباره [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} یاد کرده است<ref> این کتاب که از گستردهترین جوامع حدیثی کهن اهل سنّت است، در چاپ جدید، در پنجاه مجلد به چاپ رسیده است</ref>. میان کتابهای نخستین حدیثی، مسند [[احمد]] بیشترین [[حدیث]] را در این موضوع ذکر کرده است. | ||
#'''[[سنن ابن ماجه]]'''، اثر [[محمّد بن یزید ابو عبد اللّه قزوینی]]؛ وی که از حدیثشناسان و [[محدثان]] معروف و زبردست [[اهل سنت]] بوده و سنن وی در زمره [[صحاح]] ششگانه قرار گرفته است، در کتاب الفتن این مجموعه، بخشی را به بیان [[احادیث]] [[مهدی]] با عنوان "باب خروج المهدی" اختصاص داده است. [[نسب]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، شرایط [[پیش از ظهور]]، زمینهسازان [[ظهور]]، [[یاران]] وی، مدت [[حکومت]] او و سرانجام ویژگی‌های اقتصادی و اجتماعی [[حکومت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، از جمله موضوعات این [[روایات]] است. نکته قابل توجه اینکه در شش [[حدیث]] از مجموع هفت [[حدیث]]، به نام [[امام مهدی]]{{ع}} تصریح شده است. | #'''[[سنن ابن ماجه]]'''، اثر [[محمّد بن یزید ابو عبد اللّه قزوینی]]؛ وی که از حدیثشناسان و [[محدثان]] معروف و زبردست [[اهل سنت]] بوده و سنن وی در زمره [[صحاح]] ششگانه قرار گرفته است، در کتاب الفتن این مجموعه، بخشی را به بیان [[احادیث]] [[مهدی]] با عنوان "باب خروج المهدی" اختصاص داده است. [[نسب]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، شرایط [[پیش از ظهور]]، زمینهسازان [[ظهور]]، [[یاران]] وی، مدت [[حکومت]] او و سرانجام ویژگی‌های اقتصادی و اجتماعی [[حکومت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، از جمله موضوعات این [[روایات]] است. نکته قابل توجه اینکه در شش [[حدیث]] از مجموع هفت [[حدیث]]، به نام [[امام مهدی]]{{ع}} تصریح شده است. | ||
#'''سنن ابو [[داود]]'''، اثر [[سلیمان بن اشعث ابو داود سجستانی]]؛ وی در این مجموعه بخشی را با عنوان "کتاب المهدی"<ref> سلیمان ابن الاشعث، سنن ابی داود، ص ۷۱۲</ref> به صورت مستقل ذکر کرده است. برخی موضوعاتی که در [[روایات]] این مجموعه، مورد اشاره قرار گرفته است، | #'''سنن ابو [[داود]]'''، اثر [[سلیمان بن اشعث ابو داود سجستانی]]؛ وی در این مجموعه بخشی را با عنوان "کتاب المهدی"<ref> سلیمان ابن الاشعث، سنن ابی داود، ص ۷۱۲</ref> به صورت مستقل ذکر کرده است. برخی موضوعاتی که در [[روایات]] این مجموعه، مورد اشاره قرار گرفته است، عبارت‌اند از: [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} از [[اهل بیت]] [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} است، ویژگی‌های نسبی وی، ویژگی‌های جسمی او، شرایط [[پیش از ظهور]]، حتمی بودن [[ظهور]]، اوضاع اجتماعی ـ اقتصادی [[عصر ظهور]] و سرانجام [[جهان]] پس از [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}. [[احادیث]] سنن ابو [[داود]] یکی از منابع قابل ملاحظه، درباره "[[مهدویت]]" نزد [[اهل سنت]] است. | ||
#'''الجامع الصحیح'''، از [[صحاح]] ششگانه [[اهل سنت]]، اثر [[محمّد بن عیسی ابو عیسی ترمذی سلمی]]؛ وی در فصل "ما جاء فی المهدی"، سه [[حدیث]] به [[نقل]] از [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} آورده است. در دو [[حدیث]] اول، به نام [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} تصریحی نشده و صرفا مسأله [[منجی]] و حتمی بودن [[حاکمیت]] شخصی از [[اهل بیت]]{{عم}} و همنام [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} بیان شده است. [[ترمذی]] درباره [[حدیث]] اول گفته است: "هذا [[حدیث]] [[حسن]] صحیح" و درباره [[حدیث]] سوم گفته است: "هذا [[حدیث]] [[حسن]]". هرچند در این مجموعه حدیثی، شمار حدیث‌های مربوط به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، بسیار اندک است، با توجه به اسناد خوب آنها، این [[احادیث]] مهم و قابل توجه دارای اطلاعات جامعی درباره [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} | #'''الجامع الصحیح'''، از [[صحاح]] ششگانه [[اهل سنت]]، اثر [[محمّد بن عیسی ابو عیسی ترمذی سلمی]]؛ وی در فصل "ما جاء فی المهدی"، سه [[حدیث]] به [[نقل]] از [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} آورده است. در دو [[حدیث]] اول، به نام [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} تصریحی نشده و صرفا مسأله [[منجی]] و حتمی بودن [[حاکمیت]] شخصی از [[اهل بیت]]{{عم}} و همنام [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} بیان شده است. [[ترمذی]] درباره [[حدیث]] اول گفته است: "هذا [[حدیث]] [[حسن]] صحیح" و درباره [[حدیث]] سوم گفته است: "هذا [[حدیث]] [[حسن]]". هرچند در این مجموعه حدیثی، شمار حدیث‌های مربوط به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، بسیار اندک است، با توجه به اسناد خوب آنها، این [[احادیث]] مهم و قابل توجه دارای اطلاعات جامعی درباره [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} هستند. | ||
#'''المستدرک [[علی]] الصحیحین؛''' اثر [[محمد بن عبد اللّه، ابو عبد اللّه حاکم نیشابوری]]؛ وی [[احادیث]] مربوط به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} را در فصلی ویژه، در کتاب الفتن و الملاحم و در برخی قسمتهای دیگر به صورت پراکنده ذکر کرده است. وی در این [[احادیث]]، به برخی موضوعات مربوط به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} | #'''المستدرک [[علی]] الصحیحین؛''' اثر [[محمد بن عبد اللّه، ابو عبد اللّه حاکم نیشابوری]]؛ وی [[احادیث]] مربوط به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} را در فصلی ویژه، در کتاب الفتن و الملاحم و در برخی قسمتهای دیگر به صورت پراکنده ذکر کرده است. وی در این [[احادیث]]، به برخی موضوعات مربوط به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} ـ اعم از [[نسب]]، ویژگی‌های جسمانی، شرایط [[پیش از ظهور]]، اصل [[ظهور]] و مسائل مختلف دیگر ـ پرداخته است. | ||
#'''کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال'''، اثر [[علاء الدین علی المتقی بن حسام الدین هندی]]؛ این جامع حدیثی، از معروف‌ترین مجموعههای حدیثی موجود [[اهل سنت]] است. نگارنده این اثر | #'''کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال'''، اثر [[علاء الدین علی المتقی بن حسام الدین هندی]]؛ این جامع حدیثی، از معروف‌ترین مجموعههای حدیثی موجود [[اهل سنت]] است. نگارنده این اثر ـ که تألیفی مستقل درباره [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} به نام البرهان فی علامات [[مهدی]] الآخر الزمان دارد ـ در مجموعه حدیثی کنز العمال افزون بر [[روایات]] پراکنده<ref> وی در بخشی با عنوان« جامع الاشراط الکبری» دهها روایت دیگر را در موضوعات مهدویّت ذکر کرده است</ref>، فصلی را با عنوان "خروج المهدی" گشوده و در آن دهها [[حدیث]] را از منابع مختلف [[نقل]] کرده است. در این مجموعه، زوایای گوناگون [[مهدویت]]، از جمله شرایط [[پیش از ظهور]]، [[یاوران]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} در دوران [[حکومت]]، [[رخدادهای عصر ظهور]]، شرایط اقتصادی در آن زمان و ویژگی‌های جسمی آن حضرت، بیان شده است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۹۴ ـ ۱۰۰.</ref>. | ||
===کتابهای ویژه [[حدیثی]] [[مهدویت]]=== | === کتابهای ویژه [[حدیثی]] [[مهدویت]] === | ||
[[دانشمندان]] [[اهل سنت]] ـ همانند [[عالمان]] [[شیعه]] - فقط به [[نقل]] [[روایات]] [[مهدویت]] در کتابهای مختلف بسنده نکرده، کتاب‌هایی چند، ویژه موضوعات مربوط به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} تألیف کرده‌اند. برخی از این آثار بدین قرار است: | |||
#'''اربعون [[حدیث]]'''، اثر [[ابو نعیم اصفهانی]]؛ کتاب اربعون [[حدیث]] اکنون در دسترس نیست؛ ولی محقق [[اربلی]] در کتاب [[کشف]] الغمة فی المعرفة الائمة آن را آورده است<ref> علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، ج ۳، ص ۲۵۵</ref>. | #'''اربعون [[حدیث]]'''، اثر [[ابو نعیم اصفهانی]]؛ کتاب اربعون [[حدیث]] اکنون در دسترس نیست؛ ولی محقق [[اربلی]] در کتاب [[کشف]] الغمة فی المعرفة الائمة آن را آورده است<ref> علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، ج ۳، ص ۲۵۵</ref>. | ||
#'''[[البیان فی اخبار صاحب الزمان]]{{ع}}'''؛ اثر [[ابو عبد اللّه محمّد کنجی شافعی]]؛ او مجموع هفتاد [[حدیث]] را در ۲۵ باب منظم کرده و حتی به بعضی از جزئیات مربوط به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} نیز اشاره کرده است. | #'''[[البیان فی اخبار صاحب الزمان]]{{ع}}'''؛ اثر [[ابو عبد اللّه محمّد کنجی شافعی]]؛ او مجموع هفتاد [[حدیث]] را در ۲۵ باب منظم کرده و حتی به بعضی از جزئیات مربوط به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} نیز اشاره کرده است. | ||
#'''[[عقد الدرر فی اخبار المنتظر]]'''؛ نگارش [[یوسف بن یحیی بن علی بن عبد العزیز مقدسی شافعی]]؛ این کتاب، به لحاظ جامع بودن و گستردگی، در نوع خود کمنظیر و منبع مهمی برای کتابهای پس از آن بوده است. | #'''[[عقد الدرر فی اخبار المنتظر]]'''؛ نگارش [[یوسف بن یحیی بن علی بن عبد العزیز مقدسی شافعی]]؛ این کتاب، به لحاظ جامع بودن و گستردگی، در نوع خود کمنظیر و منبع مهمی برای کتابهای پس از آن بوده است. | ||
#'''[[العرف الوردی فی الاخبار المهدی]]'''، اثر [[جلال الدین عبد الرحمان بن ابی بکر سیوطی]]؛ وی [[احادیث]] مربوط به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} را در این کتاب به شکلی گسترده جمعآوری کرده است. این کتاب ضمن مجموعه رسالههایی به نام الرسائل العشر در مجموعهای بزرگتر با عنوان الحاوی للفتاوی به چاپ رسیده است. وی در ابتدای این رساله مینویسد: این، بخشی است که [[احادیث]] و آثار وارد شده راجع به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} را در آن جمع کردم و چهل حدیثی که [[حافظ ابو نعیم]] آنها را ذکر کرده است، به صورت خلاصه آوردم و آنچه او نیاورده است بر آن افزودم و به صورت "ک" آن را رمزگذاری کردم<ref> | #'''[[العرف الوردی فی الاخبار المهدی]]'''، اثر [[جلال الدین عبد الرحمان بن ابی بکر سیوطی]]؛ وی [[احادیث]] مربوط به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} را در این کتاب به شکلی گسترده جمعآوری کرده است. این کتاب ضمن مجموعه رسالههایی به نام الرسائل العشر در مجموعهای بزرگتر با عنوان الحاوی للفتاوی به چاپ رسیده است. وی در ابتدای این رساله مینویسد: این، بخشی است که [[احادیث]] و آثار وارد شده راجع به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} را در آن جمع کردم و چهل حدیثی که [[حافظ ابو نعیم]] آنها را ذکر کرده است، به صورت خلاصه آوردم و آنچه او نیاورده است بر آن افزودم و به صورت "ک" آن را رمزگذاری کردم<ref>سیوطی، الحاوی للفتاوی، ص ۶۹.</ref>. مجموع احادیثی که در این کتاب جمع آوری شده ـ چه آنچه از ابو نعیم آورده و چه آنچه خودش بر آن افزوده ـ بالغ بر دویست [[حدیث]] است. | ||
#'''[[البرهان فی علامات مهدی آخر الزمان]]'''، اثر [[علاء الدین علی بن حسام]]، الدین مشهور به متقی هندی؛ این کتاب، از کتابهای حدیثی درباره [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} است که بیش از ۲۷۰ [[حدیث]] را در برگرفته است. | #'''[[البرهان فی علامات مهدی آخر الزمان]]'''، اثر [[علاء الدین علی بن حسام]]، الدین مشهور به متقی هندی؛ این کتاب، از کتابهای حدیثی درباره [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} است که بیش از ۲۷۰ [[حدیث]] را در برگرفته است. | ||
نکته قابل توجه درباره [[روایات]] مربوط به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} در منابع [[اهل سنت]]، این است که بزرگان فراوانی از ایشان، از جمله: [[ترمذی]]<ref>سنن ترمذی، ح ۲۲۳۲.</ref>، [[حاکم نیشابوری]]<ref>مستدرک حاکم، ج ۴، ص ۴۲۹ و ۴۶۵ و ۵۵۳ و ۵۵۸.</ref>، [[بیهقی]]<ref>الاعتقاد و الهدایة الی سبیل الرشاد، ص ۱۲۷.</ref>، [[قرطبی مالکی]]<ref>کتاب التذکرة، ص ۷۰۴.</ref>، به صحت آنها تصریح کرده‌اند<ref>ر.ک: سید ثامر هاشم العمیدی، مهدی منتظر علیه السّلام در اندیشه اسلامی، ص۵۴- ۶۰.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۹۴ - ۱۰۰.</ref> | |||
افزون بر [[منابع روایی]]، امروزه دهها کتاب به دست نویسندگان [[اهل سنت]] در موضوع [[مهدویت]] نوشته شده که در دسترس علاقهمندان است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۹۴ ـ ۱۰۰.</ref>. | |||
== نمونه ای از [[احادیث]] [[اهل سنت]] پیرامون [[امام مهدی]]{{ع}} == | |||
برخی از احادیثی که پیرامون [[امام مهدی]]{{ع}} در کتب [[اهل سنت]] آمده عبارت‌اند از: | برخی از احادیثی که پیرامون [[امام مهدی]]{{ع}} در کتب [[اهل سنت]] آمده عبارت‌اند از: | ||