تفسیر القرآن العظیم - ابن ابی‌ حاتم (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

این [[تفسیر]] برای همه [[سوره‌های قرآن]] جز [[سوره ناس]] به ترتیب [[آیات]]، روایات و آثاری [[تفسیری]] دربر دارد و عدد روایات و آثار آن به ۱۹۵۴۱ رسیده است. محقق در مقدمه‌ای که برای این کتاب نوشته، گفته است: بخش موجود از این تفسیر از [[سوره فاتحه]] تا انتهای [[سوره رعد]]<ref>در تفسیر چاپ شده موجود، تا آیه ۱۱ سوره رعد است (ر.ک: ابن ابی حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ج۷، ص۲۲۳۳).</ref> و از [[سوره مؤمنون]] تا انتهای [[سوره عنکبوت]] است و در گردآوری روایات مفقود از این تفسیر، بر تفسیر القرآن العظیم [[ابن کثیر]] و [[الدر المنثور]] [[سیوطی]] و [[فتح الباری]] و تغلیق التعلیق [[ابن حجر عسقلانی]] و [[فتح القدیر]] [[شوکانی]] [[اعتماد]] کرده‌ام<ref>ر.ک: ابن ابی حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ج۷، ج۱، ص۱۱ و ۱۲ مقدمه محقق.</ref>؛ یعنی در قسمت مفقود، روایاتی را که در [[تفاسیر]] و کتب نامبرده از تفسیر [[ابن ابی حاتم]] نقل شده، جمع‌آوری و برای تکمیل این تفسیر به قسمت موجود آن ضمیمه کرده است<ref>این قسمت در تفسیر چاپ شده موجود از ج۷، ص۲۲۳۴ تا ج۸، ص۲۵۰۷ و از ج۹، ص۳۰۸۶ تا ج۱۰، ص۳۴۷۵ است.</ref>. در قسمت موجود از این تفسیر، همۀ روایات جز تعدادی اندک<ref>مانند روایاتی که در رقم حدیث ۱۸۲۹ و ۶۳۴۴ با تعبیر {{عربی|"قریء علی یونس بن عبد الاعلی"}} نقل شده که مرسل است.</ref> [[مسند]] است و حتی روایاتی را که از ابو العالیه و سدّی و [[مقاتل]] و [[ربیع بن انس]] بدون سند آورده، سند آنها را در مقدمۀ تفسیر ذکر کرده است<ref>ر.ک: ابن ابی حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ج۱، ص۱۴، ص۱۵ (مقدمه مؤلّف).</ref>، ولی در قسمت مفقود، بیشتر روایاتی که جمع‌آوری شده، از [[تفسیر]] درّ المنثور [[سیوطی]] و مرسل و بدون سند است<ref>در این قسمت، آنچه از تفسیر ابن کثیر و تغلیق التعلیق نقل شده، مسند و آنچه از تفسیر الدر المنثور سیوطی و فتح القدیر شوکانی نقل شده، مرسل است و بیشتر روایات این قسمت از الدر المنثور نقل شده است.</ref>.

از ویژگی‌های این [[تفسیر روایی]] این است که مؤلف درصدد بوده تنها روایاتی را که مربوط‍ به تفسیر و بیان معنای [[آیات]] است، گردآورد و [[روایت]] غیرتفسیری را که [[مبیّن]] معنای آیات نباشد، هرچند به نحوی با [[قرآن]] و آیات آن مرتبط‍ باشد، نیاورد<ref>مؤلف آن در مقدمه این تفسیر گفته است: {{عربی|سألنی جماعة من اخوانی اخراج تفسیر القرآن مختصرا... و ان نقصد لاخراج التفسیر مجرّدا دون غیره...}}؛ (ر.ک: ابن ابی حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ج۱، ص۱۴، مقدمه مؤلف).</ref>.