خراسانی که قیامش از نشانه‌های غیرحتمی ظهور است کیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ': :::::' به ': '
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-رده:پرسش‌ +رده:پرسش)؛ زیباسازی)
جز (جایگزینی متن - ': :::::' به ': ')
خط ۴۰: خط ۴۰:


«در زبان [[عامه]] و منابع متأخر و آثار جدید، از [[قیام]] فردی به نام [[سید خراسانی]] نام برده می‌شود و از مهم‌ترین [[نشانه‌های ظهور]] به شمار می‌رود. اولًا باید توجه داشت که عنوان [[سید]] برای [[خراسانی]] درست نیست و در دو سه روایتی که درباره این نشانه وجود دارد، حرفی از سیادت وی یا [[علوی]] بودنش نیست:
«در زبان [[عامه]] و منابع متأخر و آثار جدید، از [[قیام]] فردی به نام [[سید خراسانی]] نام برده می‌شود و از مهم‌ترین [[نشانه‌های ظهور]] به شمار می‌رود. اولًا باید توجه داشت که عنوان [[سید]] برای [[خراسانی]] درست نیست و در دو سه روایتی که درباره این نشانه وجود دارد، حرفی از سیادت وی یا [[علوی]] بودنش نیست:
:::::[[حدیث]] نخست، به [[امام صادق]]{{ع}} منسوب است که فرمود: "پیش از این [[امر]]، پنج علامت وجود دارد: ندا، [[سفیانی]]، [[خراسانی]]، [[نفس زکیه]] و [[خسف در بیداء]]"<ref>الغیبة، نعمانی، ص ۳۰۱.</ref>. در [[سند]] این [[روایت]]، [[محمد]] رازی و ابو سمینه وجود دارند که تضعیف شده‌اند<ref>رجال النجاشی، ج ۲، ص ۲۲۶ و ۲۱۶.</ref>. به علاوه، قطعی نیست که مراد از "این [[امر]]"، [[ظهور امام زمان]]{{ع}} باشد؛ بلکه ممکن است مراد ایشان، [[گشایش]] [[شیعیان]] و [[فرج عمومی]] باشد نه خصوص [[فرج]] [[امام عصر]]؛ کما این که در بیان آن بزرگواران، [[فرج]]، به معنای [[گشایش]] [[شیعه]] آمده است.
 
[[حدیث]] نخست، به [[امام صادق]]{{ع}} منسوب است که فرمود: "پیش از این [[امر]]، پنج علامت وجود دارد: ندا، [[سفیانی]]، [[خراسانی]]، [[نفس زکیه]] و [[خسف در بیداء]]"<ref>الغیبة، نعمانی، ص ۳۰۱.</ref>. در [[سند]] این [[روایت]]، [[محمد]] رازی و ابو سمینه وجود دارند که تضعیف شده‌اند<ref>رجال النجاشی، ج ۲، ص ۲۲۶ و ۲۱۶.</ref>. به علاوه، قطعی نیست که مراد از "این [[امر]]"، [[ظهور امام زمان]]{{ع}} باشد؛ بلکه ممکن است مراد ایشان، [[گشایش]] [[شیعیان]] و [[فرج عمومی]] باشد نه خصوص [[فرج]] [[امام عصر]]؛ کما این که در بیان آن بزرگواران، [[فرج]]، به معنای [[گشایش]] [[شیعه]] آمده است.
:::::از مجموع کتب متأخر و معاصری که از [[خراسانی]] یاد کرده‌اند، استفاده می‌شود که مؤلفان آنها چنین عنوان و نشانه‌ای را از برخی [[احادیث]] مربوط به [[خراسان]] یا غیر آن برداشت کرده و آن را رواج داده‌اند وگرنه در [[احادیث]] [[علائم]]، چنین شهرتی وجود ندارد و یکی دو [[روایت]] [[نقل]] شده هم برای استناد به آن کافی نیست. به نظر می‌رسد که [[خراسانی]]، عنوانی است که از [[احادیث]] مربوط به [[خراسان]] و مشرق‌ [[زمین]] و مردی که همراه اهل [[خراسان]] [[قیام]] می‌کند، انتزاع شده و در واقع، متأخران با استفاده از مضمون [[احادیث]]، چنین عنوانی را پدید آورده‌اند. [[شاهد]]، آن که در معجم [[احادیث]] المهدی- که منبعی برای کتب معاصر به شمار می‌رود-، مکرر از [[خراسانی]] نام برده شده؛ اما به احادیثی ارجاع شده که نامی از [[خراسانی]] و حتی مردی از [[خراسان]] در آنها نیست. مثلًا در فهرست این کتاب می‌خوانیم: "روایتی که می‌گوید آمدن [[خراسانی]] و [[شعیب]] ۷۲ ماه [[پیش از ظهور]] [[مهدی]] است ..."<ref>معجم أحادیث المهدی، ج ۲، ص ۵۰۳.</ref>. آن گاه به خبری از [[الفتن‌ (کتاب)|الفتن‌]] [[نعیم بن حماد]]  آدرس می‌دهد که می‌گوید: {{متن حدیث|" تَخْرُجُ رَايَةً سَوْدَاءُ لِبَنِي الْعَبَّاسِ، ثُمَّ تَخْرُجُ مِنَ خُرَاسَانَ أُخْرَى سَوْدَاءَ، قلانسهم سُودُ، وَ ثِيَابِهِمْ بَيْضَ، عَلَى مقدّمتهم رَجُلُ يُقَالُ لَهُ: شُعَيْبُ بْنِ صَالِحٍ... يَكُونُ بَيْنَ خُرُوجُهُ وَ بَيْنَ أَنْ يُسَلِّمَ الْأَمْرِ لِلْمَهْدِيِّ اثْنَانِ وَ سَبْعُونَ شَهْراً "}}<ref>پرچم سیاهی از بنی عباس آشکار می‌شود. سپس پرچم سیاه دیگری از خراسان بیرون می‌آید که صاحبان آن پرچم‌ها کلاه سیاه و لباس سفید بر تن دارند و جلودارشان مردی از بنی تمیم به نام شعیب بن صالح است. قیام او تا واگذاری حکومت به مهدی ۷۲ ماه طول می‌کشد (الفتن، ج ۱، ص ۱۸۸، معجم أحادیث المهدی، ج ۱، ص ۳۹۷).</ref>.
:::::از مجموع کتب متأخر و معاصری که از [[خراسانی]] یاد کرده‌اند، استفاده می‌شود که مؤلفان آنها چنین عنوان و نشانه‌ای را از برخی [[احادیث]] مربوط به [[خراسان]] یا غیر آن برداشت کرده و آن را رواج داده‌اند وگرنه در [[احادیث]] [[علائم]]، چنین شهرتی وجود ندارد و یکی دو [[روایت]] [[نقل]] شده هم برای استناد به آن کافی نیست. به نظر می‌رسد که [[خراسانی]]، عنوانی است که از [[احادیث]] مربوط به [[خراسان]] و مشرق‌ [[زمین]] و مردی که همراه اهل [[خراسان]] [[قیام]] می‌کند، انتزاع شده و در واقع، متأخران با استفاده از مضمون [[احادیث]]، چنین عنوانی را پدید آورده‌اند. [[شاهد]]، آن که در معجم [[احادیث]] المهدی- که منبعی برای کتب معاصر به شمار می‌رود-، مکرر از [[خراسانی]] نام برده شده؛ اما به احادیثی ارجاع شده که نامی از [[خراسانی]] و حتی مردی از [[خراسان]] در آنها نیست. مثلًا در فهرست این کتاب می‌خوانیم: "روایتی که می‌گوید آمدن [[خراسانی]] و [[شعیب]] ۷۲ ماه [[پیش از ظهور]] [[مهدی]] است ..."<ref>معجم أحادیث المهدی، ج ۲، ص ۵۰۳.</ref>. آن گاه به خبری از [[الفتن‌ (کتاب)|الفتن‌]] [[نعیم بن حماد]]  آدرس می‌دهد که می‌گوید: {{متن حدیث|" تَخْرُجُ رَايَةً سَوْدَاءُ لِبَنِي الْعَبَّاسِ، ثُمَّ تَخْرُجُ مِنَ خُرَاسَانَ أُخْرَى سَوْدَاءَ، قلانسهم سُودُ، وَ ثِيَابِهِمْ بَيْضَ، عَلَى مقدّمتهم رَجُلُ يُقَالُ لَهُ: شُعَيْبُ بْنِ صَالِحٍ... يَكُونُ بَيْنَ خُرُوجُهُ وَ بَيْنَ أَنْ يُسَلِّمَ الْأَمْرِ لِلْمَهْدِيِّ اثْنَانِ وَ سَبْعُونَ شَهْراً "}}<ref>پرچم سیاهی از بنی عباس آشکار می‌شود. سپس پرچم سیاه دیگری از خراسان بیرون می‌آید که صاحبان آن پرچم‌ها کلاه سیاه و لباس سفید بر تن دارند و جلودارشان مردی از بنی تمیم به نام شعیب بن صالح است. قیام او تا واگذاری حکومت به مهدی ۷۲ ماه طول می‌کشد (الفتن، ج ۱، ص ۱۸۸، معجم أحادیث المهدی، ج ۱، ص ۳۹۷).</ref>.
:::::مورد دیگری که در معجم از او به [[خراسانی]] تعبیر شده<ref>معجم أحادیث المهدی، ج ۲، ص ۵۰۳: {{متن حدیث|" قَدْ يَكُونُ الْحَارِثِ الْمَذْكُورِ فِي بَعْضِ الرِّوَايَاتِ هُوَ نَفْسِ الْخُرَاسَانِيِّ "}}</ref>، مردی از ماوراء النهر است: {{متن حدیث|" يَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ وَرَاءِ النَّهَرِ يُقَالُ لَهُ الْحَارِثُ‏"}}<ref>سنن ابی داود، ج ۲، ص ۳۱۱، ح ۴۲۹۰، الملاحم ابن منادی، ص ۱۸۵، به نقل از آن، معجم أحادیث المهدی، ج ۱، ص ۳۹۶.</ref>. در مجموع از این کتاب و کتاب [[عصر]] الظهور- که در آن هم نام [[خراسانی]] زیاد آمده است- استفاده می‌شود که نویسنده آن دو، [[صاحب]] [[پرچم‌های سیاه خراسان]] را همان [[خراسانی]] دانسته‌اند حال آن که احادیثی که به آنها [[استدلال]] شده، اولًا به صراحت نامی از [[خراسان]] نبرده و ثانیاً قابل قبول نیست؛ زیرا منبع آن [[الفتن‌ (کتاب)|الفتن‌]] [[نعیم بن حماد]]  است و بسیاری از این [[احادیث]] از [[معصوم]] صادر نشده است<ref>درباره این احادیث: ر.ک: معجم أحادیث المهدی، ج ۲، ص ۵۰۳ و ۵۰۴. مقایسه کنید با ج ۱، ص ۳۷۴ و ۴۰۵. نیز، ر.ک: همان، ج ۱، ص ۴۰۳ و ج ۳، ص ۱۶ و ۲۸ و ۲۷۰ و ۴۷۷، عصر الظهور، ص ۲۳۸ و ۲۴۵ (در همه این موارد، عنوان خراسانی از احادیث انتزاع شده و به عبارتی، برداشت مؤلف است).</ref>»<ref>[[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌|م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۷، ص۴۴۷، ۴۴۸.</ref>.
:::::مورد دیگری که در معجم از او به [[خراسانی]] تعبیر شده<ref>معجم أحادیث المهدی، ج ۲، ص ۵۰۳: {{متن حدیث|" قَدْ يَكُونُ الْحَارِثِ الْمَذْكُورِ فِي بَعْضِ الرِّوَايَاتِ هُوَ نَفْسِ الْخُرَاسَانِيِّ "}}</ref>، مردی از ماوراء النهر است: {{متن حدیث|" يَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ وَرَاءِ النَّهَرِ يُقَالُ لَهُ الْحَارِثُ‏"}}<ref>سنن ابی داود، ج ۲، ص ۳۱۱، ح ۴۲۹۰، الملاحم ابن منادی، ص ۱۸۵، به نقل از آن، معجم أحادیث المهدی، ج ۱، ص ۳۹۶.</ref>. در مجموع از این کتاب و کتاب [[عصر]] الظهور- که در آن هم نام [[خراسانی]] زیاد آمده است- استفاده می‌شود که نویسنده آن دو، [[صاحب]] [[پرچم‌های سیاه خراسان]] را همان [[خراسانی]] دانسته‌اند حال آن که احادیثی که به آنها [[استدلال]] شده، اولًا به صراحت نامی از [[خراسان]] نبرده و ثانیاً قابل قبول نیست؛ زیرا منبع آن [[الفتن‌ (کتاب)|الفتن‌]] [[نعیم بن حماد]]  است و بسیاری از این [[احادیث]] از [[معصوم]] صادر نشده است<ref>درباره این احادیث: ر.ک: معجم أحادیث المهدی، ج ۲، ص ۵۰۳ و ۵۰۴. مقایسه کنید با ج ۱، ص ۳۷۴ و ۴۰۵. نیز، ر.ک: همان، ج ۱، ص ۴۰۳ و ج ۳، ص ۱۶ و ۲۸ و ۲۷۰ و ۴۷۷، عصر الظهور، ص ۲۳۸ و ۲۴۵ (در همه این موارد، عنوان خراسانی از احادیث انتزاع شده و به عبارتی، برداشت مؤلف است).</ref>»<ref>[[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌|م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۷، ص۴۴۷، ۴۴۸.</ref>.
۴۱۵٬۰۷۸

ویرایش