جهاد در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

[[امام خمینی]] از معدود فقیهانی است که در دوران معاصر؛ ذیل بحث [[امر به معروف و نهی از منکر]] کتاب<ref>امام خمینی، تحریر الوسیله، ج۱، ص۴۶۱.</ref> و نیز در انتهای [[رساله عملیه]] [[فارسی]]، [[احترام]] دفاع را مطرح کرده است<ref>امام خمینی، توضیح المسائل، ص۴۵۶.</ref>. افزون بر این مجموعه، پاسخ‌های ایشان به [[استفتائات]] مردمی، در جریان [[جنگ]] تحمیلی [[عراق]] علیه [[ایران]] نیز بسیاری از احکام و مباحث مرتبط با [[جهاد]] و [[دفاع]] را دربر داشت<ref>امام خمینی، استفتائات، ج۱، ص۴۹۲ - ۵۱۹؛ ج۳، ص۴۲ – ۵۷.</ref>. [[جهاد دفاعی]] در دیدگاه [[امام خمینی]] با توجه به وقوع [[جنگ]] تحمیلی، تبلور ویژه‌ای یافت؛ ایشان امر دفاع را مقدّم بر بسیاری از امور مهم دیگر، مانند تحصیل می‌دانست<ref>امام خمینی، استفتائات، ج۱، ص۵۰۰.</ref> و بر اساس دیدگاه [[تکلیف محوری]]، حتی [[شکست]] در این مسیر را [[پیروزی]] [[واقعی]] می‌شمرد<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۰، ص۱۰۶ - ۱۰۷</ref>. از آنجا که این جنگ [[تجاوز]] یک [[کشور]] [[مسلمان]] به [[ایران]] [[اسلامی]] بود، سبب طرح مسائلی جدید در این زمینه شد که مورد نیاز [[رزمندگان]] بود<ref>گلپایگانی، سید محمدرضا، مجمع المسائل، ج۱، ص۵۳۸؛ منتظری، حسینعلی، رساله استفتائات، ج۱، ص۹۴ – ۹۵؛ ج۲، ص۳۲۲؛ همو، دراسات فی ولایة الفقیه، ج۱۰، ص۱۲۱ – ۱۲۵.</ref>.<ref>[[محمد جواد ادرکنی|ادرکنی، محمد جواد]]، [[جهاد و دفاع (مقاله)| مقاله «جهاد و دفاع»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۴ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۴، ص۲۰۶.</ref>

==[[فلسفه جهاد]] و دفاع==

به [[باور]] [[امام خمینی]]، [[جنگ‌های پیامبران]]{{عم}} و [[جنگ‌های امامان|امامان]]{{عم}} تنها برای [[حفظ]] [[مکتب]] و [[انسانیت]] درمی‌گرفته<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۸، ص۳۳۵ – ۳۳۶.</ref> و [[حکمت]] [[تشریع]] چنین احکامی به ناچار و مانند برداشتن غده سرطانی از [[بدن انسان]] بوده است؛ از این رو [[اتهام]] غیر رحمانی بودن اسلام به دلیل وجود چنین [[تشریعی]] ناصواب است<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۸، ص۳۳۱.</ref>. ایشان جنگ‌های عالم را به دو دسته طاغوتی و [[توحیدی]] تقسیم کرده و منشأ [[جنگ]] طاغوتی را [[قدرت‌طلبی]] [[ظالمان]] دانسته که [[هدف]] از آن [[استثمار]] توده‌ها و مانند آن بوده است؛ اما هدف نهایی جنگ‌های [[توحیدی]]، مانند [[جنگ‌های پیامبر]] [[اکرم]]{{صل}}، برپایی [[نظام]] [[عدل]]، [[نجات]] [[مستضعفان]] و [[تربیت]] [[انسان‌ها]] بوده است<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۷، ص۵۳۰ – ۵۳۱؛ ج۱۳، ص۱۷۳.</ref>.<ref>[[محمد جواد ادرکنی|ادرکنی، محمد جواد]]، [[جهاد و دفاع (مقاله)| مقاله «جهاد و دفاع»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۴ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۴، ص۲۰۷.</ref>

==جایگاه و اهمیت [[جهاد]]==

[[اسلام]] جهاد را به عنوان یکی از [[واجبات]] مهم [[دین]] شمرده است<ref>جصاص، احمد بن علی، احکام القرآن، ج۴، ص۳۱۴؛ حقی بروسوی، اسماعیل، تفسیر روح البیان، ج۳، ص۵۳۸؛ خوئی، سید ابوالقاسم، منهاج الصالحین، ج۱، ص۳۶۰.</ref>. برای [[درک]] اهمیت جهاد کافی است که به ابعاد تببین شده جهاد در [[شریعت اسلام]] توجه شود؛ زیرا اسلام گاه با بیاناتی تشویقی و برانگیزاننده<ref>محدث نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، ج۱۱، ص۷.</ref> و گاهی با [[تهدید]] در صورت [[ترک جهاد]]<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۵، ص۴.</ref>، و نیز با بیان آثار [[حقوقی]] جهاد و توابع آن مانند [[لزوم]] [[آمادگی رزمی]] و مهیا نمودن ساز و برگ [[جنگی]]<ref>{{متن قرآن|وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ}} «و آنچه در توان دارید از نیرو و اسبان آماده در برابر آنان فراهم سازید که بدان دشمن خداوند و دشمن خود را به هراس می‌افکنید؛ و نیز جز آنها کسانی دیگر را که شما نمی‌شناسید (اما) خداوند آنان را می‌شناسد؛ و آنچه در راه خداوند ببخشید، به شما تمام باز خواهند داد و بر شما ستم نخواهد رفت» سوره انفال، آیه ۶۰.</ref>، [[حرمت]] [[فرار از جنگ]]<ref>{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا زَحْفًا فَلَا تُوَلُّوهُمُ الْأَدْبَارَ * وَمَنْ يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلَّا مُتَحَرِّفًا لِقِتَالٍ أَوْ مُتَحَيِّزًا إِلَى فِئَةٍ فَقَدْ بَاءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ}} «ای مؤمنان! چون با انبوه کافران رویاروی شدید از آنان واپس مگریزید! * و هر کس در آن روز از آنان واپس گریزد - مگر آنکه برای کارزاری (بهتر) کناره جوید یا جوینده جایی (بهتر) نزد گروهی (خودی) باشد- خشم خداوند را به گردن گرفته و جایگاه (نهایی) او دوزخ است و (این) پایانه، بد است» سوره انفال، آیه ۱۵-۱۶.</ref> و... بر اهمیت [[جهاد]] تأکید کرده است.