بدون خلاصۀ ویرایش
(←مقدمه) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| پرسش مرتبط = عصمت (پرسش) | | پرسش مرتبط = عصمت (پرسش) | ||
}} | }} | ||
واژه «عصمت» در لغت در دو معنا استعمال شده است؛ نخست منع و امساک است<ref>ابن منظور، زبیدی، جوهری و دیگران این معنا را آورده‌اند. ر.ک: فراهیدی،خلیل بن احمد، العین ج ۱ ص۳۱۴؛ فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، قاموس محیط، ج۴، ص۱۵۱؛ الجوهری، اسماعیل بن حمّاد، الصحاح، ج۵، ص۱۹۸۶، ابن منظور، لسان العرب، ج۱۲، ص۴۰۳ </ref> و دوم، "مَسْک" و "إمساک" به معنای [[حفظ]] و نگهداری<ref>راغب اصفهانی این معنا را برای واژه "عَصَمَ" آورده و می‌گوید: {{عربی|العصم: الإمساک و الإعتصام الإستمساک... (وقوله: "وَلَا تُمْسِکُوا بِعِصَمِ الْکَوَافِرِ" والعصام ما یعصم به ای یشد و عصمة الأنبیاء حفظه إیاهم}}. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات، ص۵۶۹ - ۵۷۰. نمونه‌های [[قرآنی]] این معنا در آیاتی از سوره‌های [[آل عمران]] و [[هود]] آمده است. همان خدای تعالی به گفته فرزند نوح اشاره کرده و می‌‌فرماید: {{متن قرآن|قَالَ سَآوِی إِلَی جَبَلٍ یَعْصِمُنِی مِنَ الْمَاءِ قَالَ لَا عَاصِمَ الْیَوْمَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ إِلَّا مَنْ رَحِمَ}}«او گفت: آنک به کوهی پناه می‌جویم که مرا از آب نگاه میدارد؛ (نوح) گفت: امروز هیچ پناهی از «امر» خداوند نخواهد بود جز (برای) آن کس که (خداوند بر او) بخشایش آورده باشد» سوره هود، آیه ۴۳ | واژه «عصمت» در لغت در دو معنا استعمال شده است؛ نخست منع و امساک است<ref>ابن منظور، زبیدی، جوهری و دیگران این معنا را آورده‌اند. ر.ک: فراهیدی،خلیل بن احمد، العین ج ۱ ص۳۱۴؛ فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، قاموس محیط، ج۴، ص۱۵۱؛ الجوهری، اسماعیل بن حمّاد، الصحاح، ج۵، ص۱۹۸۶، ابن منظور، لسان العرب، ج۱۲، ص۴۰۳ </ref> و دوم، "مَسْک" و "إمساک" به معنای [[حفظ]] و نگهداری<ref>راغب اصفهانی این معنا را برای واژه "عَصَمَ" آورده و می‌گوید: {{عربی|العصم: الإمساک و الإعتصام الإستمساک... (وقوله: "وَلَا تُمْسِکُوا بِعِصَمِ الْکَوَافِرِ" والعصام ما یعصم به ای یشد و عصمة الأنبیاء حفظه إیاهم}}. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات، ص۵۶۹ - ۵۷۰. نمونه‌های [[قرآنی]] این معنا در آیاتی از سوره‌های [[آل عمران]] و [[هود]] آمده است. همان خدای تعالی به گفته فرزند نوح اشاره کرده و می‌‌فرماید: {{متن قرآن|قَالَ سَآوِی إِلَی جَبَلٍ یَعْصِمُنِی مِنَ الْمَاءِ قَالَ لَا عَاصِمَ الْیَوْمَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ إِلَّا مَنْ رَحِمَ}}«او گفت: آنک به کوهی پناه می‌جویم که مرا از آب نگاه میدارد؛ (نوح) گفت: امروز هیچ پناهی از «امر» خداوند نخواهد بود جز (برای) آن کس که (خداوند بر او) بخشایش آورده باشد» سوره هود، آیه ۴۳. در این [[آیه]]، معنای «مسک» به معنای [[پیش‌گیری]] و نگهداری به وضوح [[مشاهده]] می‌‌شود؛ زیرا سخن [[فرزند نوح]] در پس این [[گمان]] است که [[کوه]] می‌‌تواند او را از [[غرق]] شدن حفظ کند؛ از این رو با [[اطمینان]] کوه را وسیله حفظ و نگهداری خود بر می‌‌شمارد.در آیه‌ای دیگر آمده است: {{متن قرآن|وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا}}<ref>«و همگان به ریسمان خداوند بیاویزید و مپرا کنید» سوره آل عمران، آیه ۱۰۳.</ref> | ||
واژه «عصمت»، معنای «گرفتن» و «نگهداری» مناسب‌تر از «مانع شدن» است. به همین جهت برخی لغویون «اعصم» را به معنای «مسک» دانسته و «الإعتصام» را به «الإستمساک» معنا کرده است<ref>ر.ک: المفردات فی غریب القرآن، ص۳۳۶ ـ ۳۳۷. </ref>. تفاوت این دو معنا نیز آشکار است؛ چراکه «مَسْک» یعنی گرفتن و نگهداری ـ أخص از «منع» است. گرفتن و نگهداری شخصی که بالای [[کوه]] است، هنگامی معنا پیدا می‌کند که حرکت او را از سوی پرتگاه باز دارند. اما «منع» هنگامی صادق است که شخص در معرض [[سقوط]] قرار گرفته باشد؛ ولی به جهتی راه او سد گردیده و از سقوط وی جلوگیری شود. با توجه به همین تفاوت معنایی است که می‌‌توان «عصمت» را نیرویی دانست که [[انسان]] را از حرکت به سوی [[خطا]] باز میدارد، نه آنکه فقط به هنگام [[لغزش]] مانع تحقق آن شود. | واژه «عصمت»، معنای «گرفتن» و «نگهداری» مناسب‌تر از «مانع شدن» است. به همین جهت برخی لغویون «اعصم» را به معنای «مسک» دانسته و «الإعتصام» را به «الإستمساک» معنا کرده است<ref>ر.ک: المفردات فی غریب القرآن، ص۳۳۶ ـ ۳۳۷. </ref>. تفاوت این دو معنا نیز آشکار است؛ چراکه «مَسْک» یعنی گرفتن و نگهداری ـ أخص از «منع» است. گرفتن و نگهداری شخصی که بالای [[کوه]] است، هنگامی معنا پیدا می‌کند که حرکت او را از سوی پرتگاه باز دارند. اما «منع» هنگامی صادق است که شخص در معرض [[سقوط]] قرار گرفته باشد؛ ولی به جهتی راه او سد گردیده و از سقوط وی جلوگیری شود. با توجه به همین تفاوت معنایی است که می‌‌توان «عصمت» را نیرویی دانست که [[انسان]] را از حرکت به سوی [[خطا]] باز میدارد، نه آنکه فقط به هنگام [[لغزش]] مانع تحقق آن شود. | ||