ابراهیم بن عقبه: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۲۱: خط ۲۱:
[[مجلسی]] اول در کتاب [[روضة المتقین (کتاب)|روضة المتقین]] [[مرجع]] [[ضمیر]] {{عربی|"کتبت إلیه"}} را به امام هادی{{ع}} برگردانده: {{متن حدیث|مَا رَوَاهُ الشّیخ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُقْبَةَ قَالَ: كَتَبْتُ إِلَيْهِ أي إلى الهادي{{ع}} أَسْأَلُهُ عَنْ رَجُلٍ صَرُورَةٍ لَمْ يَحُجَّ قَطُّ...}}<ref>روضة المتقین، ج۵، ص۵۵.</ref>؛ در حالی که صاحب [[کشف اللثام و الابهام عن قواعد الاحکام (کتاب)|کشف اللثام و الابهام عن قواعد الاحکام]] و [[صاحب جواهر]]، ضمیر را به امام جواد{{ع}} برگرداندند<ref>ر.ک: کشف اللثام، ج۱، ص۲۹۸؛ جواهر الکلام، ج۱۷، ص۳۶۵.</ref>.
[[مجلسی]] اول در کتاب [[روضة المتقین (کتاب)|روضة المتقین]] [[مرجع]] [[ضمیر]] {{عربی|"کتبت إلیه"}} را به امام هادی{{ع}} برگردانده: {{متن حدیث|مَا رَوَاهُ الشّیخ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُقْبَةَ قَالَ: كَتَبْتُ إِلَيْهِ أي إلى الهادي{{ع}} أَسْأَلُهُ عَنْ رَجُلٍ صَرُورَةٍ لَمْ يَحُجَّ قَطُّ...}}<ref>روضة المتقین، ج۵، ص۵۵.</ref>؛ در حالی که صاحب [[کشف اللثام و الابهام عن قواعد الاحکام (کتاب)|کشف اللثام و الابهام عن قواعد الاحکام]] و [[صاحب جواهر]]، ضمیر را به امام جواد{{ع}} برگرداندند<ref>ر.ک: کشف اللثام، ج۱، ص۲۹۸؛ جواهر الکلام، ج۱۷، ص۳۶۵.</ref>.


[[آیت الله بروجردی]] و [[آیت الله خویی]] نیز ابراهیم عقبة را از [[راویان]] امام جواد{{ع}} به شمار آورده‌اند<ref>ر.ک: معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۲۳۶، ش۲۱۵؛ الموسوعة الرجالیه (طبقات رجال الکافی)، ص۳۰.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص۴۱۰-۴۱۲.</ref>
[[آیت الله بروجردی]] و [[آیت الله خویی]] نیز ابراهیم عقبة را از [[راویان]] امام جواد{{ع}} به شمار آورده‌اند<ref>ر.ک: معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۲۳۶، ش۲۱۵؛ الموسوعة الرجالیه (طبقات رجال الکافی)، ص۳۰.</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص۴۱۰-۴۱۲.</ref>


==تحقیق==
==تحقیق==
خط ۳۳: خط ۳۳:
ابراهیم بن عقبه از افراد بسیاری روایت نقل کرده که از [[مشایخ حدیثی]] وی شمرده می‌گردند؛ مانند: [[محمد بن میسر]]، [[اسماعیل بن سهل]] و [[اسماعیل بن عباد]]، [[سیابة بن ایوب]] و [[محمد بن ولید]] و [[علی بن اسباط]]، [[صالح بن علی بن عطیه]]<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۸، ص۵۲؛ ج۱۲، ص۵۷ و ۳۰۰؛ ج۱۳، ص۴۸.</ref>، [[جعفر قلانسی]]<ref>المحاسن، ج۲، ص۴۱۸، ش۱۸۶.</ref>، [[حسن خزاز]]، [[معاویة بن وهب]]، [[حسین بن موسی]]<ref>الکافی، ج۴، ص۵۷۱ - ۵۷۲ (ح۲) و۵۸۲ (۱۱)؛ ج۶، ص۵۰۹، ح۵.</ref>، [[احمد بن عمرو بن مسلم]]<ref>کامل الزیارات، ص۹۳، ح۲.</ref>، [[زکریا]]<ref>الخصال، ج۲، ص۳۹۰، ح۸۲.</ref>، [[محمد بن اسماعیل بن بزیع]]، [[حسن تفلیسی]] و [[عمرو بن عثمان]]<ref>تهذیب الأحکام، ج۱، ص۳۱۴، ح۹۱۲؛ ج۷، ص۲۵۶ - ۲۵۷، ح۱۱۰۹؛ ج۱۰، ص۵۸، ح۲۱۱.</ref>.
ابراهیم بن عقبه از افراد بسیاری روایت نقل کرده که از [[مشایخ حدیثی]] وی شمرده می‌گردند؛ مانند: [[محمد بن میسر]]، [[اسماعیل بن سهل]] و [[اسماعیل بن عباد]]، [[سیابة بن ایوب]] و [[محمد بن ولید]] و [[علی بن اسباط]]، [[صالح بن علی بن عطیه]]<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۸، ص۵۲؛ ج۱۲، ص۵۷ و ۳۰۰؛ ج۱۳، ص۴۸.</ref>، [[جعفر قلانسی]]<ref>المحاسن، ج۲، ص۴۱۸، ش۱۸۶.</ref>، [[حسن خزاز]]، [[معاویة بن وهب]]، [[حسین بن موسی]]<ref>الکافی، ج۴، ص۵۷۱ - ۵۷۲ (ح۲) و۵۸۲ (۱۱)؛ ج۶، ص۵۰۹، ح۵.</ref>، [[احمد بن عمرو بن مسلم]]<ref>کامل الزیارات، ص۹۳، ح۲.</ref>، [[زکریا]]<ref>الخصال، ج۲، ص۳۹۰، ح۸۲.</ref>، [[محمد بن اسماعیل بن بزیع]]، [[حسن تفلیسی]] و [[عمرو بن عثمان]]<ref>تهذیب الأحکام، ج۱، ص۳۱۴، ح۹۱۲؛ ج۷، ص۲۵۶ - ۲۵۷، ح۱۱۰۹؛ ج۱۰، ص۵۸، ح۲۱۱.</ref>.


اشخاص متعددی نیز از وی [[حدیث]] گزارش کرده‌اند که از [[شاگردان]] [[حدیثی]] او به شمار میآیند؛ نظیر [[سهل بن زیاد]]، [[سلمة بن خطاب]]<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱۲، ص۵۷؛ ج۱۳، ص۴۸.</ref>، [[علی بن مهزیار]]، [[علی بن عبدالله بن مروان]]، [[احمد بن محمد بن خالد]]، [[یعقوب بن یزید]]، [[صالح بن ابی حماد]]<ref>الکافی، ج۳، ص۳۹۹، ح۹؛ ج۴، ص۵۸۳، ح۳؛ ج۶، ص۳۴۵ (ح۱)، ۴۷۱ (ح۷) و ۵۰۹ (ح۵).</ref>، [[محمد بن عبدالله]]<ref>الخصال، ج۲، ص۳۹۰، ح۸۲.</ref>، [[محمد بن خالد]]<ref>کمال الدین، ج۲، ص۶۵۵، ح۲۴.</ref>، [[محمد بن عیسی]]، [[معاویة بن حکیم]] و [[محمد بن حسین]]<ref>تهذیب الأحکام، ج۵، ص۴۱۱، ح۱۴۳۰؛ ج۷، ص۲۵۶ - ۲۵۷، ح۱۱۰۹؛ ج۱۰، ص۵۸، ح۲۱۱.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص۴۱۳-۴۱۴.</ref>
اشخاص متعددی نیز از وی [[حدیث]] گزارش کرده‌اند که از [[شاگردان]] [[حدیثی]] او به شمار میآیند؛ نظیر [[سهل بن زیاد]]، [[سلمة بن خطاب]]<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱۲، ص۵۷؛ ج۱۳، ص۴۸.</ref>، [[علی بن مهزیار]]، [[علی بن عبدالله بن مروان]]، [[احمد بن محمد بن خالد]]، [[یعقوب بن یزید]]، [[صالح بن ابی حماد]]<ref>الکافی، ج۳، ص۳۹۹، ح۹؛ ج۴، ص۵۸۳، ح۳؛ ج۶، ص۳۴۵ (ح۱)، ۴۷۱ (ح۷) و ۵۰۹ (ح۵).</ref>، [[محمد بن عبدالله]]<ref>الخصال، ج۲، ص۳۹۰، ح۸۲.</ref>، [[محمد بن خالد]]<ref>کمال الدین، ج۲، ص۶۵۵، ح۲۴.</ref>، [[محمد بن عیسی]]، [[معاویة بن حکیم]] و [[محمد بن حسین]]<ref>تهذیب الأحکام، ج۵، ص۴۱۱، ح۱۴۳۰؛ ج۷، ص۲۵۶ - ۲۵۷، ح۱۱۰۹؛ ج۱۰، ص۵۸، ح۲۱۱.</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص۴۱۳-۴۱۴.</ref>


==جایگاه حدیثی [[راوی]]==
==جایگاه حدیثی [[راوی]]==
در [[کتب رجالی]] قدما، مانند [[رجال کشی]]، [[فهرست نجاشی]]، [[رجال شیخ طوسی]] و[[ فهرست  شیخ طوسی]]، [[جرح]] و تعدیلی درباره ابراهیم بن عقبه انجام نگرفته، از این رو [[شاهد]] اظهار نظرهای متفاوتی در میان متأخران هستیم:
در [[کتب رجالی]] قدما، مانند [[رجال کشی]]، [[فهرست نجاشی]]، [[رجال شیخ طوسی]] و[[فهرست  شیخ طوسی]]، [[جرح]] و تعدیلی درباره ابراهیم بن عقبه انجام نگرفته، از این رو [[شاهد]] اظهار نظرهای متفاوتی در میان متأخران هستیم:
#بعضی از [[فقها]] مانند [[صاحب معالم]] و [[سید عاملی]]، ابراهیم بن عقبه را [[راوی مهمل]] معرفی کرده‌اند<ref>ر.ک: استقصاء الإعتبار، ج۳، ص۴۵۷؛ مناهج الأخیار، ج۱، ص۲۶۷.</ref>.
#بعضی از [[فقها]] مانند [[صاحب معالم]] و [[سید عاملی]]، ابراهیم بن عقبه را [[راوی مهمل]] معرفی کرده‌اند<ref>ر.ک: استقصاء الإعتبار، ج۳، ص۴۵۷؛ مناهج الأخیار، ج۱، ص۲۶۷.</ref>.
#[[علامه مامقانی]] بعد از یادآوری [[روایت]] [[احمد بن محمد بن خالد]]، [[معاویة بن حکیم]]، [[علی بن مهزیار]] و... از ابراهیم بن عقبه: {{عربی|و یستفاد من روایة هؤلاء عنه، کونه محل وثوق، بل یستفاد من کتابة علی بن الریان معه<ref>اشاره دارد به این سند:{{متن حدیث|... عَنْ عَلِيِّ بْنِ الرَّيَّانِ قَالَ: كَتَبَ بَعْضُ أَصْحَابِنَا إِلَيْهِ بِيَدِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُقْبَةَ يَسْأَلُهُ يَعْنِي أَبَا جَعْفَرٍ{{ع}}...}}؛ (الکافی، ج۳، ص۳۳۱، ح۴).</ref> أنه من أصحابنا، و لا یبعد عد الرجل حسناً، والله العالم}}<ref>تنقیح المقال، ج۴، ص۱۹۲ - ۱۹۳، ش۳۹۹.</ref>.
# [[علامه مامقانی]] بعد از یادآوری [[روایت]] [[احمد بن محمد بن خالد]]، [[معاویة بن حکیم]]، [[علی بن مهزیار]] و... از ابراهیم بن عقبه: {{عربی|و یستفاد من روایة هؤلاء عنه، کونه محل وثوق، بل یستفاد من کتابة علی بن الریان معه<ref>اشاره دارد به این سند:{{متن حدیث|... عَنْ عَلِيِّ بْنِ الرَّيَّانِ قَالَ: كَتَبَ بَعْضُ أَصْحَابِنَا إِلَيْهِ بِيَدِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُقْبَةَ يَسْأَلُهُ يَعْنِي أَبَا جَعْفَرٍ{{ع}}...}}؛ (الکافی، ج۳، ص۳۳۱، ح۴).</ref> أنه من أصحابنا، و لا یبعد عد الرجل حسناً، والله العالم}}<ref>تنقیح المقال، ج۴، ص۱۹۲ - ۱۹۳، ش۳۹۹.</ref>.


[[علامه]] [[امین]] نیز با توجه به روایت بعضی اجلاء از ابراهیم بن عقبه و محتوای بعضی [[روایات]] وی: {{عربی|"و یمکن أن یستفاد من مجموع ذلک إمامیته و وثاقته"}}<ref>أعیان الشیعه، ج۲، ص۱۸۳، ش۲۸۶.</ref>.
[[علامه]] [[امین]] نیز با توجه به روایت بعضی اجلاء از ابراهیم بن عقبه و محتوای بعضی [[روایات]] وی: {{عربی|"و یمکن أن یستفاد من مجموع ذلک إمامیته و وثاقته"}}<ref>أعیان الشیعه، ج۲، ص۱۸۳، ش۲۸۶.</ref>.


[[آیت الله خویی]] نیز به جهت وقوع ابراهیم بن عقبه در [[اسناد روایات]] کتاب [[کامل الزیارات]] به [[وثاقت]] وی [[معتقد]] شده است<ref>{{عربی|فإن إبراهیم بن عقبة و إن لم یوثق فی کتب الرجال و لکنه من رجال کامل الزیارات}}؛ (موسوعة الإمام الخوئی، ج۲۷، ص۱۹؛ ج۲۸، ص۱۲۵).</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۴۱۴-۴۱۵.</ref>
[[آیت الله خویی]] نیز به جهت وقوع ابراهیم بن عقبه در [[اسناد روایات]] کتاب [[کامل الزیارات]] به [[وثاقت]] وی [[معتقد]] شده است<ref>{{عربی|فإن إبراهیم بن عقبة و إن لم یوثق فی کتب الرجال و لکنه من رجال کامل الزیارات}}؛ (موسوعة الإمام الخوئی، ج۲۷، ص۱۹؛ ج۲۸، ص۱۲۵).</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۴۱۴-۴۱۵.</ref>


==تحقیق==
==تحقیق==
گرچه [[رجالیان]] از قدما درباره جایگاه [[حدیثی]] ابراهیم بن عقبه نظری نداده و به همین جهت بعضی از [[فقها]] به مُهمل بودن ایشان [[حکم]] کرده‌اند، از دو طریق می‌‌توان [[گرایش]] [[فکری]] و جایگاه حدیثی ایشان را دریافت:
گرچه [[رجالیان]] از قدما درباره جایگاه [[حدیثی]] ابراهیم بن عقبه نظری نداده و به همین جهت بعضی از [[فقها]] به مُهمل بودن ایشان [[حکم]] کرده‌اند، از دو طریق می‌‌توان [[گرایش]] [[فکری]] و جایگاه حدیثی ایشان را دریافت:
#[[راویان]] از ابراهیم بن عقبه و اینکه چه کسانی از وی [[حدیث]] نقل کرده‌اند.
# [[راویان]] از ابراهیم بن عقبه و اینکه چه کسانی از وی [[حدیث]] نقل کرده‌اند.
#بررسی محتوای روایات ایشان.
#بررسی محتوای روایات ایشان.


۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش