ابراهیم بن یزید نخعی در تراجم و رجال: تفاوت میان نسخه‌ها

ابراهیم بن یزید نخعی در تراجم و رجال (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۰:۳۸

۱۳ بایت حذف‌شده ، ‏۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲

جز

وظیفهٔ شمارهٔ ۲

دیداریویکی‌متن

HeydariBot

۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش

@@ خط ۴۴: / خط ۴۴: @@
 ==مقدمه==
 ابراهیم نخعی<ref>ر.ک: أ. منابع [[شیعی]]: رجال الطوسی، ص۵۷ (ش ۴۷۷) و ۱۱۰ (ش۱۰۷۳)؛ [[نقد الرجال]]، ج۱، ص۹۷، ش۱۶۵؛ جامع الرواة، ج۱، ص۳۶ و ۳۹؛ إکلیل المنهج، ص۹۴ (ش ۵۵) و۵۶۵ (ش۱۵۳)؛ طرائف المقال، ج۲، ص۵۴، ش۷۰۶۰؛ شعب المقال، ص۱۶۰، ش۸؛ تنقیح المقال، ج۵، ص۱۲۰، ش۶۴۶؛ الکنی و الالقاب، ج۳، ص۲۴۴، أعیان الشیعة، ج۲، ص۲۴۸، ش۴۷۰؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۲۱۹ (ش ۵۳۹) و ۲۲۹ (ش۵۷۴)؛ معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۳۲۵، ش۳۴۴؛ قاموس الرجال، ج۱، ص۳۴۲، ش۲۴۶.
-ب. منابع [[سنی]]: الطبقات الکبری، ج۶، ص۲۷۰؛ تاریخ ابن معین (الدوری) ج۱، ص۳۸۳، ۲۶۰۰؛ طبقات [[خلیفه]]، ص۲۶۵؛ التاریخ الکبیر، ج۱، ص۳۳۳، ش۱۰۵۲؛ معرفة الثقات، ج۱، ص۲۰۹، ش۴۵؛ الجرح والتعدیل، ج۲، ص۱۴۴، ش۴۷۳؛ الثقات ([[ابن حبان]])، ج۴، ص۸؛ مشاهیر [[علماء]] الأمصار، ص۱۶۳، ش۷۴۸؛ التعدیل و التجریح، ج۱، ص۳۳۵، ش۵۷؛ [[تهذیب الکمال]]، ج۲، ص۲۳۳، ش۲۶۵؛ الکاشف، ج۱، ص۲۲۷، ش۲۲۱؛ تذکرة الحفاظ، ج۱، ص۷۳، ش۷۰؛ [[میزان]] الاعتدال، ج۱، ص۷۴، ش۲۵۲؛ [[الوافی]] بالوفیات، ج۶، ص۱۰۸؛ [[تقریب]] التهذیب، ج۱، ص۶۹، ش۲۷۰؛ [[تهذیب]] التهذیب، ج۱، ص۱۵۵، ش۳۲۵؛ طبقات المدلسین، ص۲۸، ش۳۵.</ref> در سند ۱ [[روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]] به نقل از [[تأویل الآیات الظاهرة]] یاد شده: {{متن حدیث|رَوَى الشیخ ابوجعفر الطوسی عن رُوحُ بْنُ رَوَاحٍ عَنْ رِجَالِهِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ النَّخَعِيِّ<ref>در بعضی اسناد «ابراهیم بن النخعی» ثبت شده که مصحف است. (ر.ک: بحارالأنوار، ج۲۳، ص۲۲۱، ح۲۴).</ref> عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ{{ع}} فَقُلْتُ يَا أَبَا الْحَسَنِ أَخْبِرْنِي بِمَا أَوْصَى إِلَيْكَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} قَالَ سَأُخْبِرُكُم {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى لَكُمُ الدِّينَ}}<ref>«و ابراهیم آن را به پسران خود سفارش کرد و یعقوب نیز: که ای فرزندان من! خداوند برای شما این دین را برگزیده است پس، جز در فرمانبرداری (از او) از این جهان نروید» سوره بقره، آیه ۱۳۲.</ref> وَ ارْتَضَاهُ وَ أَتَمَّ عَلَيْكُمْ نِعْمَتَهُ وَ كُنْتُمْ أَحَقَّ بِها وَ أَهْلَها وَ أَنَّ اللَّهَ أَوْحَى إِلَى نَبِيِّهِ أَنْ يُوصِيَ إِلَيَّ فَقَالَ النَّبِيُّ{{صل}} يَا عَلِيُّ احْفَظْ وَصِيَّتِي وَ ارْعَ ذِمَامِي وَ أَوْفِ بِعَهْدِي وَ أَنْجِزْ عِدَاتِي وَ اقْضِ دَيْنِي وَ قَوِّمْهُمَا وَ أَحْيِ سُنَّتِي وَ ادْعُ إِلَى مِلَّتِي لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَى اصْطَفَانِي وَ اخْتَارَنِي فَذَكَرْتُ دَعْوَةَ أَخِي مُوسَى فَقُلْتُ اللَّهُمَّ اجْعَلْ لِي وَزِيراً مِنْ أَهْلِي كَمَا جَعَلْتَ هَارُونَ مِنْ مُوسَى فَأَوْحَى اللَّهُ ُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَيَّ أَنَّ عَلِيّاً وَزِيرُكَ وَ نَاصِرُكَ وَ الْخَلِيفَةُ مِنْ بَعْدِكَ ثُمَّ يَا عَلِيُّ أَنْتَ مِنْ أَئِمَّةِ الْهُدَى وَ أَوْلَادِكَ مِنْكَ فَأَنْتُمْ قَادَةُ الْهُدَى وَ التُّقَى وَ الشَّجَرُ الَّتِي أَنَا أَصْلُهَا وَ أَنْتُمْ فَرْعُهَا فَمَنْ تَمَسَّكَ بِهَا فَقَدْ نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا فَقَدْ هَلَكَ وَ هَوَى...}}<ref>یادآوری: مراد از «ابراهیم النخعی» در سند روایت تهذیب الأحکام (ج۵، ص۲۹۹، ح۱۰۱۳): {{متن حدیث|مُوسَى بْنُ الْقَاسِمِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ النَّخَعِيِ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ...}}. «ابراهیم بن أبی بکر بن سماک» است و نه راوی مورد بحث.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۵۴۲-۵۴۳.</ref>
+ب. منابع [[سنی]]: الطبقات الکبری، ج۶، ص۲۷۰؛ تاریخ ابن معین (الدوری) ج۱، ص۳۸۳، ۲۶۰۰؛ طبقات [[خلیفه]]، ص۲۶۵؛ التاریخ الکبیر، ج۱، ص۳۳۳، ش۱۰۵۲؛ معرفة الثقات، ج۱، ص۲۰۹، ش۴۵؛ الجرح والتعدیل، ج۲، ص۱۴۴، ش۴۷۳؛ الثقات ([[ابن حبان]])، ج۴، ص۸؛ مشاهیر [[علماء]] الأمصار، ص۱۶۳، ش۷۴۸؛ التعدیل و التجریح، ج۱، ص۳۳۵، ش۵۷؛ [[تهذیب الکمال]]، ج۲، ص۲۳۳، ش۲۶۵؛ الکاشف، ج۱، ص۲۲۷، ش۲۲۱؛ تذکرة الحفاظ، ج۱، ص۷۳، ش۷۰؛ [[میزان]] الاعتدال، ج۱، ص۷۴، ش۲۵۲؛ [[الوافی]] بالوفیات، ج۶، ص۱۰۸؛ [[تقریب]] التهذیب، ج۱، ص۶۹، ش۲۷۰؛ [[تهذیب]] التهذیب، ج۱، ص۱۵۵، ش۳۲۵؛ طبقات المدلسین، ص۲۸، ش۳۵.</ref> در سند ۱ [[روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]] به نقل از [[تأویل الآیات الظاهرة]] یاد شده: {{متن حدیث|رَوَى الشیخ ابوجعفر الطوسی عن رُوحُ بْنُ رَوَاحٍ عَنْ رِجَالِهِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ النَّخَعِيِّ<ref>در بعضی اسناد «ابراهیم بن النخعی» ثبت شده که مصحف است. (ر.ک: بحارالأنوار، ج۲۳، ص۲۲۱، ح۲۴).</ref> عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ{{ع}} فَقُلْتُ يَا أَبَا الْحَسَنِ أَخْبِرْنِي بِمَا أَوْصَى إِلَيْكَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} قَالَ سَأُخْبِرُكُم {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى لَكُمُ الدِّينَ}}<ref>«و ابراهیم آن را به پسران خود سفارش کرد و یعقوب نیز: که ای فرزندان من! خداوند برای شما این دین را برگزیده است پس، جز در فرمانبرداری (از او) از این جهان نروید» سوره بقره، آیه ۱۳۲.</ref> وَ ارْتَضَاهُ وَ أَتَمَّ عَلَيْكُمْ نِعْمَتَهُ وَ كُنْتُمْ أَحَقَّ بِها وَ أَهْلَها وَ أَنَّ اللَّهَ أَوْحَى إِلَى نَبِيِّهِ أَنْ يُوصِيَ إِلَيَّ فَقَالَ النَّبِيُّ{{صل}} يَا عَلِيُّ احْفَظْ وَصِيَّتِي وَ ارْعَ ذِمَامِي وَ أَوْفِ بِعَهْدِي وَ أَنْجِزْ عِدَاتِي وَ اقْضِ دَيْنِي وَ قَوِّمْهُمَا وَ أَحْيِ سُنَّتِي وَ ادْعُ إِلَى مِلَّتِي لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَى اصْطَفَانِي وَ اخْتَارَنِي فَذَكَرْتُ دَعْوَةَ أَخِي مُوسَى فَقُلْتُ اللَّهُمَّ اجْعَلْ لِي وَزِيراً مِنْ أَهْلِي كَمَا جَعَلْتَ هَارُونَ مِنْ مُوسَى فَأَوْحَى اللَّهُ ُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَيَّ أَنَّ عَلِيّاً وَزِيرُكَ وَ نَاصِرُكَ وَ الْخَلِيفَةُ مِنْ بَعْدِكَ ثُمَّ يَا عَلِيُّ أَنْتَ مِنْ أَئِمَّةِ الْهُدَى وَ أَوْلَادِكَ مِنْكَ فَأَنْتُمْ قَادَةُ الْهُدَى وَ التُّقَى وَ الشَّجَرُ الَّتِي أَنَا أَصْلُهَا وَ أَنْتُمْ فَرْعُهَا فَمَنْ تَمَسَّكَ بِهَا فَقَدْ نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا فَقَدْ هَلَكَ وَ هَوَى...}}<ref>یادآوری: مراد از «ابراهیم النخعی» در سند روایت تهذیب الأحکام (ج۵، ص۲۹۹، ح۱۰۱۳): {{متن حدیث|مُوسَى بْنُ الْقَاسِمِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ النَّخَعِيِ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ...}}. «ابراهیم بن أبی بکر بن سماک» است و نه راوی مورد بحث.</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۵۴۲-۵۴۳.</ref>
 ==شرح حال [[راوی]]==
@@ خط ۶۳: / خط ۶۳: @@
 [[شعیب بن حجاج]]: [[ابراهیم نخعی]] در حالی که از [[ترس]] حجاج متواری بود، از دنیا رفت و در شب دفن گردید و من به [[نماز]] وی حاضر شدم و شنیدم از [[عامر بن شراحیل شعبی]] که درباره‌اش می‌‌گفت: {{عربی|مات رجل ما ترک بعده مثله لا بالکوفة ولا بالبصرة ولا بمکة ولا بالمدینة ولا بالشام}}<ref>ر.ک: التاریخ الصغیر، ج۱، ص۲۵۶؛ التاریخ الکبیر، ج۱، ص۳۳۴، ش۱۰۵۲.</ref>.
-[[اَبوعون]]: من در [[تشییع جنازه]] [[ابراهیم]] شرکت کردم، در حالی که هفت نفر بیشتر با من نبودند و [[عبدالرحمن بن الأسود]] که پسر دایی ابراهیم بود، بر جنازه‌اش نماز گزارد<ref>{{عربی|و قال أبوعون: کنت فی جنازة إبراهیم فما کان فیه إلا سبعة أنفس، و صلی علیه عبدالرحمن بن الأسود بن یزید و هو ابن خاله}}؛ (المعارف، ص۴۶۴).</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۵۴۳-۵۴۵.</ref>
+[[اَبوعون]]: من در [[تشییع جنازه]] [[ابراهیم]] شرکت کردم، در حالی که هفت نفر بیشتر با من نبودند و [[عبدالرحمن بن الأسود]] که پسر دایی ابراهیم بود، بر جنازه‌اش نماز گزارد<ref>{{عربی|و قال أبوعون: کنت فی جنازة إبراهیم فما کان فیه إلا سبعة أنفس، و صلی علیه عبدالرحمن بن الأسود بن یزید و هو ابن خاله}}؛ (المعارف، ص۴۶۴).</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۵۴۳-۵۴۵.</ref>
 ==طبقه [[راوی]]==
@@ خط ۷۲: / خط ۷۲: @@
 بر پایه اقوال دیگری، وی در سن (۴۸ یا ۴۹ یا ۵۸ سالگی از دنیا رفته<ref>ر.ک: التاریخ الکبیر، ج۱، ص۳۳۴، ش۱۰۵۲؛ التعدیل و التجریح، ج۱، ص۳۳۶، ش۵۷؛ الوافی بالوفیات، ج۶، ص۱۰۸.</ref>، در نتیجه ولادت وی در سال (۳۳ یا ۳۸ یا ۴۷ق) خواهد بود.
-بسیاری از رجالیان اهل سنت تصریح دارند که ابراهیم نخعی در حالی که [[غلام]] و یا صبی بوده، به [[دیدار]] [[عایشه]] [[همسر پیامبر اکرم]]{{صل}} نائل گشته<ref>{{عربی|... فدخل علیها و هو غلام}}؛ (التاریخ الکبیر، ج۱، ص۳۳۴، ش۱۰۵۲)؛ {{عربی|و دخل علی أم المؤمنین عائشة - رضی الله عنها - و هو صبی. (تذکرة الحفاظ، ج۱، ص۷۴، ش۷۰).</ref>؛ ولی برخی دیگر این [[دیدار]] را [[نفی]] کرده و [[راوی]] آن را [[ضعیف]] دانستند<ref>ر.ک: التعدیل و التجریح، ج۱، ص۳۳۷، ش۵۷؛ تهذیب التهذیب، ج۱، ص۱۵۵، ش۳۲۵.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۵۴۶-۵۴۷.</ref>
+بسیاری از رجالیان اهل سنت تصریح دارند که ابراهیم نخعی در حالی که [[غلام]] و یا صبی بوده، به [[دیدار]] [[عایشه]] [[همسر پیامبر اکرم]]{{صل}} نائل گشته<ref>{{عربی|... فدخل علیها و هو غلام}}؛ (التاریخ الکبیر، ج۱، ص۳۳۴، ش۱۰۵۲)؛ {{عربی|و دخل علی أم المؤمنین عائشة - رضی الله عنها - و هو صبی. (تذکرة الحفاظ، ج۱، ص۷۴، ش۷۰).</ref>؛ ولی برخی دیگر این [[دیدار]] را [[نفی]] کرده و [[راوی]] آن را [[ضعیف]] دانستند<ref>ر.ک: التعدیل و التجریح، ج۱، ص۳۳۷، ش۵۷؛ تهذیب التهذیب، ج۱، ص۱۵۵، ش۳۲۵.</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۵۴۶-۵۴۷.</ref>
@@ خط ۸۴: / خط ۸۴: @@
 '''جواب:''' این احتمال منتفی است؛ زیرا عنوان مذکور در رجال شیخ طوسی و تاریخ [[وفات]] او، مطابق با عنوان مذکور در کتب [[اهل سنت]] است.
-به احتمال [[قوی]]، مستند شیخ طوسی در ذکر نام ابراهیم نخعی در اصحاب امام علی{{ع}} روایاتی است که در نقل بی‌واسطه ابراهیم نخعی از آن حضرت [[ظهور]] دارند<ref>{{متن حدیث|و عن إبراهیم النخعی قال: خرج علی (کرم الله وجهه) فجلس فی المسجد و اجتمع أصحابه، فجاء الحسین فوضع یده علی رأسه فقال...}}؛ (ینابیع الموده، ج۳، ص۱۰۱، ح۲)؛ {{متن حدیث|... عن إبراهیم النخعی أن عمر بن الخطاب دعا بامرأة أراد أن یرجمها قد ولدت الستة أشهر من زوجها و أنکر زوجها ذلک وقد حضر علی بن أبی طالب{{ع}} فقال...}}؛ (الإیضاح، ص۱۹۰ - ۱۹۱)؛ عن إبراهیم النخعی قال: مر رسول الله - صلوات الله علیه و آله - بعلی{{ع}} فقال له: لتقاتل الناکثین و القاسطین و المارقین. (شرح الأخبار، ج۱، ص۱۳۳۸ - ۳۳۹، ح۳۰۷).</ref>، در حالی که آن [[روایات]] از مرسلات [[ابراهیم نخعی]] است؛ زیرا وی [[احادیث]] مرسل فراوان نقل کرده است، چنان که خواهد آمد<ref>در بحث جایگاه حدیثی راوی.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۵۴۷-۵۴۸.</ref>
+به احتمال [[قوی]]، مستند شیخ طوسی در ذکر نام ابراهیم نخعی در اصحاب امام علی{{ع}} روایاتی است که در نقل بی‌واسطه ابراهیم نخعی از آن حضرت [[ظهور]] دارند<ref>{{متن حدیث|و عن إبراهیم النخعی قال: خرج علی (کرم الله وجهه) فجلس فی المسجد و اجتمع أصحابه، فجاء الحسین فوضع یده علی رأسه فقال...}}؛ (ینابیع الموده، ج۳، ص۱۰۱، ح۲)؛ {{متن حدیث|... عن إبراهیم النخعی أن عمر بن الخطاب دعا بامرأة أراد أن یرجمها قد ولدت الستة أشهر من زوجها و أنکر زوجها ذلک وقد حضر علی بن أبی طالب{{ع}} فقال...}}؛ (الإیضاح، ص۱۹۰ - ۱۹۱)؛ عن إبراهیم النخعی قال: مر رسول الله - صلوات الله علیه و آله - بعلی{{ع}} فقال له: لتقاتل الناکثین و القاسطین و المارقین. (شرح الأخبار، ج۱، ص۱۳۳۸ - ۳۳۹، ح۳۰۷).</ref>، در حالی که آن [[روایات]] از مرسلات [[ابراهیم نخعی]] است؛ زیرا وی [[احادیث]] مرسل فراوان نقل کرده است، چنان که خواهد آمد<ref>در بحث جایگاه حدیثی راوی.</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۵۴۷-۵۴۸.</ref>
 ==استادان و [[شاگردان راوی]]==
@@ خط ۱۰۲: / خط ۱۰۲: @@
 طلب الحجاج له و اختفاؤه منه و سبه للحجاج و ذمه له بشدة و مجاهرته بذلک و تفضیله الخوارج علیه، فالحجاج لم یکن یطلب غالباً سوی الشیعة کما فعل بسعید بن جبیر و غیره؛ قول سعید بن جبیر المعلوم تشیعه أ تستفتونی و فیکم إبراهیم. و هذه و ان لم ینهض کل واحد منها دلیلاً الا أن مجموعها یمکن أن یستدل به علی ذلک}}<ref>أعیان الشیعه، ج۲، ص۲۵۰، ش۴۷۰.</ref>.
-[[علامه مامقانی]]: {{عربی|بل فی النفس من عد ابن خلکان له من أحد الأئمة المشاهیر شیء؛ فإن فیه و فی توثیق ابن حجر له رائحة کونه عامیاً؛ و إن کان ربما یکشف عد الشیخ - إیاه - من أصحاب أمیر المؤمنین و السجاد{{ع}}، و عدم غمزه فی مذهبه کاشف عن کونه إمامیاً}}<ref>تنقیح المقال، ج۵، ص۱۲۳ - ۱۲۴، ش۶۴۶.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۵۴۹-۵۵۰.</ref>
+[[علامه مامقانی]]: {{عربی|بل فی النفس من عد ابن خلکان له من أحد الأئمة المشاهیر شیء؛ فإن فیه و فی توثیق ابن حجر له رائحة کونه عامیاً؛ و إن کان ربما یکشف عد الشیخ - إیاه - من أصحاب أمیر المؤمنین و السجاد{{ع}}، و عدم غمزه فی مذهبه کاشف عن کونه إمامیاً}}<ref>تنقیح المقال، ج۵، ص۱۲۳ - ۱۲۴، ش۶۴۶.</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۵۴۹-۵۵۰.</ref>
@@ خط ۱۰۹: / خط ۱۰۹: @@
 ===عامی بودن===
 از بعضی روایات و سخنان ایشان فهمیده می‌شود که وی از جهت مذهب و [[گرایش]] [[فکری]]، عامی بوده است:
-#[[انکار]] تقدیم [[اسلام]] علی{{ع}} بر [[ابوبکر]]:{{عربی|... عن عمرو بن مرة عن أبی حمزة عن زید بن أرقم قال أول من أسلم مع رسول الله{{صل}} علی بن أبی طالب فذکرت ذلک للنخعی فأنکره و قال [[أبو بکر]] أول من أسلم مع [[رسول الله]]{{صل}}}}<ref>مسند أحمد، ج۴، ص۳۷۱.</ref>.
+# [[انکار]] تقدیم [[اسلام]] علی{{ع}} بر [[ابوبکر]]:{{عربی|... عن عمرو بن مرة عن أبی حمزة عن زید بن أرقم قال أول من أسلم مع رسول الله{{صل}} علی بن أبی طالب فذکرت ذلک للنخعی فأنکره و قال [[أبو بکر]] أول من أسلم مع [[رسول الله]]{{صل}}}}<ref>مسند أحمد، ج۴، ص۳۷۱.</ref>.
-#[[پاک]] دانستن [[لباس]] حیوانات حرام‌گوشت و استفاده از آنها<ref>{{عربی|... رأیت إبراهیم یلبس قلنسوة ثعالب؛... رأیت علی إبراهیم کمة ثعالب... رأیت علی إبراهیم قلنسوة من طیالسة فی مقدمها جلد ثعلب؛... رأیت علی إبراهیم مبطنة بثعالب؛... رأیت علی إبراهیم قلنسوة مکفوفة بثعالب؛... رأیت علی إبراهیم مستقة فراء و سألته عن الفراء؟ فقال: دباغها طهورها}}؛ (الطبقات الکبری، ج۶، ص۲۸۰ - ۲۸۱).</ref>.
+# [[پاک]] دانستن [[لباس]] حیوانات حرام‌گوشت و استفاده از آنها<ref>{{عربی|... رأیت إبراهیم یلبس قلنسوة ثعالب؛... رأیت علی إبراهیم کمة ثعالب... رأیت علی إبراهیم قلنسوة من طیالسة فی مقدمها جلد ثعلب؛... رأیت علی إبراهیم مبطنة بثعالب؛... رأیت علی إبراهیم قلنسوة مکفوفة بثعالب؛... رأیت علی إبراهیم مستقة فراء و سألته عن الفراء؟ فقال: دباغها طهورها}}؛ (الطبقات الکبری، ج۶، ص۲۸۰ - ۲۸۱).</ref>.
-#[[پیروی]] از [[سیاست]] [[خلفا]]<ref>ر.ک: منع تدوین الحدیث، ص۷ - ۲۸: الحدیث النبوی بین الروایة و الدرایة، ص۱۷-۲۲.</ref> در جلوگیری از [[نوشتن]] [[احادیث نبوی]]{{صل}}<ref>{{عربی|عن أبی معشر عن إبراهیم أنه کان یکره أن یکتب الأحادیث فی الکراریس}}؛ (جامع بیان العلم و فضله، ج۱، ص۶۷؛ نیز ر.ک: تقیید العلم، ص۴۸)؛ {{عربی|شعبة عن منصور عن إبراهیم قال ما کتبت شیئاً قط}}؛. (الطبقات الکبری، ج۶، ص۲۷۰).</ref>.
+# [[پیروی]] از [[سیاست]] [[خلفا]]<ref>ر.ک: منع تدوین الحدیث، ص۷ - ۲۸: الحدیث النبوی بین الروایة و الدرایة، ص۱۷-۲۲.</ref> در جلوگیری از [[نوشتن]] [[احادیث نبوی]]{{صل}}<ref>{{عربی|عن أبی معشر عن إبراهیم أنه کان یکره أن یکتب الأحادیث فی الکراریس}}؛ (جامع بیان العلم و فضله، ج۱، ص۶۷؛ نیز ر.ک: تقیید العلم، ص۴۸)؛ {{عربی|شعبة عن منصور عن إبراهیم قال ما کتبت شیئاً قط}}؛. (الطبقات الکبری، ج۶، ص۲۷۰).</ref>.
 #منع از [[تفضیل]] علی{{ع}} بر [[عثمان]]: {{عربی|ذکر عنده علی{{ع}} و عثمان؛ ففضل رجل علیاً علی عثمان، فقال له: إن کان هذا رأیک فلا تجالسنا}}.
 #{{عربی|لإن أخر من السماء أحب إلی من أن أتناول عثمان بسوء}}<ref>قاموس الرجال، ج۱، ص۳۲۰، ش۲۲۸ به گزارش از حلیة الأولیاء، ج۴، ص۲۱۸.</ref>؛
@@ خط ۱۳۳: / خط ۱۳۳: @@
 از بررسی [[روایات]] ابراهیم نخعی و [[تأمل]] در محتوای آنها فهمیده می‌شود که وی از نظر شخصیتی دارای [[ثبات قدم]] نبوده و در [[مسائل اعتقادی]] و [[سیاسی]]، یک روش نداشته، بلکه با توجه به احوالات [[روزگار]] و دگرگون شدن شرایط، [[تغییر]] موضع می‌داده و اظهار نظرهای متفاوت و متناقض از ایشان صادر میگشته است. بر پایه بعضی گزارش‌ها وی با [[سلاطین]] و [[حاکمان]] [[زمان]] خویش [[ارتباط]] داشته و از آنها جوایز و [[هدایا]] درخواست میکرده است <ref>{{عربی|... حدثنا بن عون قال: کان إبراهیم یأتی السلطان فیسألهم الجوائز}}؛ (الطبقات، ج۶، ص۲۷۷).</ref>.
-بر این اساس، ابراهیم النخعی را باید از چهره‌های مردد [[تاریخ]] به شمار آورد و ریشه آن هم به [[خصوصیات اخلاقی]] و شخصیتی وی بر می‌گردد که با توجه به حوادث و احوالات روزگار، دگرگون می‌گشت<ref>سید مرتضی: {{عربی|... و قالت بنت عبدالله بن مطیع لزوجها یحیی بن طلحة: ما رأیت ألأم من أصحابک، إذا أیسرت لزموک، و إذا أعسرت ترکوک! فقال: هذا من کرمهم؛ یأتوننا فی حال القوة ما علیهم، و یفارقوننا فی حال الضعف منا عنهم. و قیل لإبراهیم النخعی: متی کنت؟ قال: حیث احتیج إلی}}؛ (الأمالی (مرتضی)، ج۱، ص۲۸۷).</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۵۵۰-۵۵۵.</ref>
+بر این اساس، ابراهیم النخعی را باید از چهره‌های مردد [[تاریخ]] به شمار آورد و ریشه آن هم به [[خصوصیات اخلاقی]] و شخصیتی وی بر می‌گردد که با توجه به حوادث و احوالات روزگار، دگرگون می‌گشت<ref>سید مرتضی: {{عربی|... و قالت بنت عبدالله بن مطیع لزوجها یحیی بن طلحة: ما رأیت ألأم من أصحابک، إذا أیسرت لزموک، و إذا أعسرت ترکوک! فقال: هذا من کرمهم؛ یأتوننا فی حال القوة ما علیهم، و یفارقوننا فی حال الضعف منا عنهم. و قیل لإبراهیم النخعی: متی کنت؟ قال: حیث احتیج إلی}}؛ (الأمالی (مرتضی)، ج۱، ص۲۸۷).</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۵۵۰-۵۵۵.</ref>
 ==جایگاه [[حدیثی]] [[راوی]]==
@@ خط ۱۵۲: / خط ۱۵۲: @@
 در میان [[رجالیان]] [[شیعه]]، تنها [[شیخ طوسی]] نام وی را در کتاب [[رجال شیخ طوسی]] خویش در [[اصحاب حضرت علی]] و [[امام سجاد]]{{عم}} ذکر کرده<ref>ر.ک: رجال الطوسی، ص۵۷ (ش ۴۷۷) و۱۱۰ (ش۱۰۷۳).</ref>، ولی هیچ به [[مذهب]] و [[جرح و تعدیل]] وی اشاره‌ای نکرده و [[نجاشی]] نیز در ترجمه [[ابان بن تغلب]]، اشاره کرده که [[ابان]] از وی [[روایت]] کرده است<ref>ر.ک: رجال النجاشی، ص۱۰ - ۱۱، ش۷.</ref>.
-[[علامه مامقانی]]، به استناد ذکر نام [[راوی]] در رجال شیخ طوسی وی را امامی دانسته و با استناد به بعضی [[روایات]]، او را از [[راویان]] [[حسان]] به شمار آورده است<ref>{{عربی|و لم یرد من أصحابنا توثیق الرجل،... و إن کان ربما یکشف عد الشیخ إیاه من أصحاب أمیر المؤمنین و السجاد{{ع}} و عدم غمزه فی مذهبه کاشف عن کونه إمامیاً - کما أوضحناه فی الفائدة السادسة - وانضم إلی ذلک المدائح المذکورة، اندرج الرجل فی الحسان، والله العالم}}؛ (تنقیح المقال، ج۵، ص۱۲۳ - ۱۲۴، ش۶۴۶).</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۵۵۵-۵۵۷.</ref>
+[[علامه مامقانی]]، به استناد ذکر نام [[راوی]] در رجال شیخ طوسی وی را امامی دانسته و با استناد به بعضی [[روایات]]، او را از [[راویان]] [[حسان]] به شمار آورده است<ref>{{عربی|و لم یرد من أصحابنا توثیق الرجل،... و إن کان ربما یکشف عد الشیخ إیاه من أصحاب أمیر المؤمنین و السجاد{{ع}} و عدم غمزه فی مذهبه کاشف عن کونه إمامیاً - کما أوضحناه فی الفائدة السادسة - وانضم إلی ذلک المدائح المذکورة، اندرج الرجل فی الحسان، والله العالم}}؛ (تنقیح المقال، ج۵، ص۱۲۳ - ۱۲۴، ش۶۴۶).</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۵۵۵-۵۵۷.</ref>
 == منابع رجال و تراجم شیعه==
@@ خط ۱۷۹: / خط ۱۷۹: @@
 | متن کتاب =إبراهيم بن يزيد النخعي:<ref>طوسی، محمد بن حسن، الرجال: 57/ 9.</ref>. و في ين: ابن يزيد النخعي الكوفي، يكنّى أبا عمران، مات سنة ستّ و تسعين، مولى، و كان أعور<ref>طوسی، محمد بن حسن، الرجال: 110/ 16.</ref>.
-و في قب: ابن يزيد بن قيس بن الأسود النخعي، أبو عمران‌<ref>في تأريخ ابن خلكان‌[ 1: 25/ 1]: أبو عمّار، إبراهيم بن يزيد بن الأسود بن عمرو بن ربيعة بن حارثة بن سعد بن مالك بن النخع، الفقيه الكوفي النخعي، أحد الأئمّة المشاهير، تابعي، رأى عائشة و دخل عليها، و لم يثبت له منها سماع. توفّي سنة ستّ و قيل: خمس و تسعين للهجرة، و له تسع و أربعون سنة، و قيل: ثمان و خمسون، و الأوّل أصحّ. و لمّا حضرته الوفاة جزع جزعا شديدا، فقيل له في ذلك، فقال: و أي خطر أعظم ممّا أنا فيه؟! إنّما أتوقّع‌[ رسولا] يرد عليّ من ربّي أمّا بالجنّة، و أمّا بالنار، و اللّه لوددت أنّها تلجلج في حلقي إلى يوم القيامة.
+و في قب: ابن يزيد بن قيس بن الأسود النخعي، أبو عمران‌<ref>في تأريخ ابن خلكان‌[1: 25/ 1]: أبو عمّار، إبراهيم بن يزيد بن الأسود بن عمرو بن ربيعة بن حارثة بن سعد بن مالك بن النخع، الفقيه الكوفي النخعي، أحد الأئمّة المشاهير، تابعي، رأى عائشة و دخل عليها، و لم يثبت له منها سماع. توفّي سنة ستّ و قيل: خمس و تسعين للهجرة، و له تسع و أربعون سنة، و قيل: ثمان و خمسون، و الأوّل أصحّ. و لمّا حضرته الوفاة جزع جزعا شديدا، فقيل له في ذلك، فقال: و أي خطر أعظم ممّا أنا فيه؟! إنّما أتوقّع‌[رسولا] يرد عليّ من ربّي أمّا بالجنّة، و أمّا بالنار، و اللّه لوددت أنّها تلجلج في حلقي إلى يوم القيامة.
 النخع- بفتح النون و الخاء المعجمة و بالعين المهملة- و هي قبيلة من مذحج باليمن. منه قدّس سرّه.</ref> الكوفي الفقيه، ثقة إلّا أنّه يرسل كثيرا<ref>[http://lib.eshia.ir/27184/1/395 تقريب التهذيب 1: 60/ 301.]</ref>. <ref>[http://lib.eshia.ir/27184/1/394 استرابادی، محمد، منهج المقال، ج1، ص395 و 395.]</ref>
@@ خط ۱۹۳: / خط ۱۹۳: @@
 | توضیحات تصویر =  نقد الرجال (کتاب)
 | تصویر = 453221.jpg
-| متن کتاب =إبراهيم بن يزيد النخعي<ref>إبراهيم بن يزيد النخعي : الكوفي ، يكنى أبا عمران ، مات سنة ستة وتسعين ، مولى ، وكان أعور ، ين جخ ، ( م ت ).</ref>:
+| متن کتاب =إبراهيم بن يزيد النخعي<ref>إبراهيم بن يزيد النخعي : الكوفي ، يكنى أبا عمران ، مات سنة ستة وتسعين ، مولى ، وكان أعور ، ين جخ ، (م ت).</ref>:
 من أصحاب علي<ref>طوسی، محمد بن حسن، الرجال: ٥٧ / ٩.</ref> وعلي بن الحسين<ref>طوسی، محمد بن حسن، الرجال: ١١٠ / ١٦. </ref> عليهم‌السلام ، رجال الشيخ.<ref>[http://lib.eshia.ir/27185/1/98 تفرشی، مصطفی، نقد الرجال، ج1، 98.]</ref>
 }}
@@ خط ۴۸۲: / خط ۴۸۲: @@
 * [[عبدالرحمن بن صخر]] مشهور به [[ابو هریرة دوسی]]
 * [[عبدالرحمن بن یزید]] مشهور به [[عبدالرحمن بن یزید یمانی]]
-* [[عبدالرحمن بن یزید بن قیس بن عبدالله ]] مشهور به [[عبدالرحمن بن یزید نخعی]]
+* [[عبدالرحمن بن یزید بن قیس بن عبدالله]] مشهور به [[عبدالرحمن بن یزید نخعی]]
 * [[عبدالله بن علقمة بن خالد بن الحارث]] مشهور به [[عبدالله بن ابی اوفی اسلمی]]
 * [[عبدالله بن بریدة بن الحصیب بن عبد الله]] مشهور به [[عبدالله بن بریدة اسلمی]]
@@ خط ۴۹۳: / خط ۴۹۳: @@
 * [[عبدالله بن نضیلة]] مشهور به [[عبید بن نضیلة خزاعی]]
 * [[عبدالله بن عبدالله بن عتبة بن مسعود]] مشهور به [[عبیدالله بن عبدالله هذلی]]
-* [[عبیدة بن عمرو]] مشهور به [[عبیدة بن عمرو سلمانی ]]
+* [[عبیدة بن عمرو]] مشهور به [[عبیدة بن عمرو سلمانی]]
 * [[عدی بن حاتم بن عبدالله بن سعد بن حشرج]] مشهور به [[عدی بن حاتم طائی]]
 * [[عکرمة بن خالد بن عاص بن هشام بن مغیر]] مشهور به [[عکرمة بن خالد مخزومی]]
@@ خط ۶۱۷: / خط ۶۱۷: @@
 * [[عمرو بن مرة بن عبدالله بن طارق بن حار]] مشهور به [[عمرو بن مرة مرادی]]
 * [[فرقد بن یعقوب]] مشهور به [[فرقد بن یعقوب سبخی]]
-* [[فضیل بن عمرو]] مشهور به [[فضیل بن عمرو فقیمی ]]
+* [[فضیل بن عمرو]] مشهور به [[فضیل بن عمرو فقیمی]]
 * [[فضیل بن غزوان بن جریر]] مشهور به [[فضیل بن غزوان ضبی]]
 * [[قتادة بن دعامة بن قتادة بن عزیز بن عمرو]] مشهور به [[قتادة بن دعامة سدوسی]]
@@ خط ۶۳۵: / خط ۶۳۵: @@
 * [[منصور بن المعتمر بن عبدالله بن ربیعة]] مشهور به [[منصور بن معتمر سلمی]]
 * [[منصور بن زاذان]] مشهور به [[منصور بن زاذان واسطی ثقة ثبت]]
-* [[مهدی بن میمون]] مشهور به [[مهدی بن میمون ازدی ]]
+* [[مهدی بن میمون]] مشهور به [[مهدی بن میمون ازدی]]
 * [[میمون]] مشهور به [[میمون اعور]]
-* [[نجیح بن عبدالرحمن]] مشهور به [[نجیح بن عبدالرحمن سندی ]]
+* [[نجیح بن عبدالرحمن]] مشهور به [[نجیح بن عبدالرحمن سندی]]
 * [[نصر بن عمران بن عصام بن واسع]] مشهور به [[نصر بن عمران]]
 * [[واصل بن حیان]] مشهور به [[واصل بن حیان احدب]]