الیاس در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

}}

نام الیاس دوبار، و بنابر نظر کسانی که "[[الیاسین]]" را تعبیر دیگری از الیاس می‌دانند، سه بار در [[قرآن]] آمده است. {{متن قرآن|وَزَكَرِيَّا وَيَحْيَى وَعِيسَى وَإِلْيَاسَ كُلٌّ مِنَ الصَّالِحِينَ}}<ref>«و زکریا و یحیی و عیسی و الیاس را (نیز)؛ آنان همه از شایستگان بودند» سوره انعام، آیه ۸۵.</ref>،  {{متن قرآن|وَإِنَّ إِلْيَاسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ}}<ref>«و نیز الیاس از پیامبران بود» سوره صافات، آیه ۱۲۳.</ref>، {{متن قرآن|سَلَامٌ عَلَى إِلْ يَاسِينَ}}<ref>«و درود بر ال یاسین» سوره صافات، آیه ۱۳۰.</ref> با توجه به اینکه قرآن به بیان جزئیات رخدادهای [[تاریخی]] نمی‌پردازد، درباره [[زمان]]، مکان، [[نسب]] و برخی دیگر از ویژگی‌های الیاس نمی‌توان از مستند [[قرآنی]] کمک گرفت؛ اما در [[منابع اسلامی]] دیدگاه‌های گوناگونی در این باره وجود دارد. بیشتر [[مفسّران]] <ref>جامع البیان، مج ۵، ج ۷، ص ۳۴۰؛ مجمع‌البیان، ج ۴، ص ۵۱۰.</ref> و مورّخان<ref> عرائس المجالس، ص ۲۲۳؛ الکامل، ج ۱، ص ۱۶۱؛ قصص الأنبیاء، ص ۳۸۵.</ref> او را از [[نوادگان]] [[هارون]] و از [[پیامبران بنی‌اسرائیل]] و نسب او را [[الیاس بن یاسین بن فنحاص بن العیزار بن هارون بن عمران]] دانسته‌اند. عده‌ای از [[مفسران]] هم به [[نقل]] از [[عبدالله بن مسعود]] و [[قتاده]]، او را همان "[[ادریس]]" شمرده‌اند،<ref>التبیان، ج۴، ص ۱۹۴؛ مجمع‌البیان، ج ۸، ص ۷۱۳؛ زادالمسیر، ج ۷، ص ۷۹.</ref> حتی گفته شده که [[ابن‌مسعود]] در قرائتی نادر، [[آیه]]  {{متن قرآن|وَإِنَّ إِلْيَاسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ}}<ref>«و نیز الیاس از پیامبران بود» سوره صافات، آیه ۱۲۳.</ref> را {{عربی|"إنّ ادريس"}} قرائت کرده است؛<ref> الکشاف، ج ۴، ص۶۰؛ مجمع‌البیان، ج۸، ص۷۱۲؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۵، ص ۷۶.</ref> ولی گویا این گفته با [[آیات]] {{متن قرآن| وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ كُلاًّ هَدَيْنَا وَنُوحًا هَدَيْنَا مِن قَبْلُ وَمِن ذُرِّيَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَيْمَانَ وَأَيُّوبَ وَيُوسُفَ وَمُوسَى وَهَارُونَ وَكَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ وَزَكَرِيَّا وَيَحْيَى وَعِيسَى وَإِلْيَاسَ كُلٌّ مِنَ الصَّالِحِينَ}}<ref>«و به او اسحاق و یعقوب را بخشیدیم و همه را راهنمایی کردیم- نوح را پیش‌تر راهنمایی کرده بودیم- و داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون را که از فرزندزادگان وی بودند (نیز راهنمایی کردیم)؛ و این چنین نیکوکاران را پاداش می‌دهیم و زکریا و یحیی و عیسی و الیاس را (نیز)؛ آنان همه از شایستگان بودند» سوره انعام، آیه ۸۴-۸۵.</ref> [[سازگاری]] ندارد، زیرا به [[دلیل]] بازگشت [[ضمیر]] {{متن قرآن|مِن ذُرِّيَّتِهِ}} به "[[ابراهیم]]" یا "[[نوح]]"، [[الیاس]] نواده یکی از این دو [[پیامبر]] به شمار می‌رود، در حالی ‌که بیشتر [[مفسّران]]، [[ادریس]] را از اجداد نوح دانسته‌اند.<ref>جامع‌البیان، مج ۵، ج ۷، ص ۳۴۰؛ تفسیر قرطبی، ج۷، ص۲۴؛ روح‌المعانی، مج ۱۳، ج ۲۳، ص ۲۰۴.</ref> از [[ابن عباس]] [[نقل]] شده که الیاس همان "[[خضر]]"، یعنی معلّم [[موسی]] است <ref> تفسیر قرطبی، ج۷، ص۲۴؛ المیزان، ج ۱۷، ص ۱۵۹؛ نمونه، ج ۱۹، ص ۱۴۴.</ref> و برخی دیگر بر این باورند که الیاس از [[دوستان]] خضر بوده و هر دو زنده‌اند و الیاس [[مأمور]] خشکی‌ها و خضر مأمور جزیره‌ها و دریاهاست یا [[مأموریت]] الیاس را در بیابانها و خضر را در کوه‌ها می‌دانند.<ref>مجمع‌البیان، ج ۸، ص۷۱۳؛ قصص‌الانبیاء، ص۳۸۶؛ روح المعانی، مج ۱۳، ج ۲۳، ص ۲۰۳.</ref> برخی او را "[[یحیی]]"، تعمید دهنده [[عیسی]]،<ref> نمونه، ج ۱۹، ص ۱۴۴.</ref> "[[الیسع]]"<ref>تفسیر قرطبی، ج ۷، ص ۲۴.</ref> و "ذا الکفل"<ref> مجمع‌البیان، ج ۸، ص ۷۱۳؛ روح‌المعانی، مج ۱۳، ج ۲۳، ص ۲۰۳؛ التحقیق، ج ۱، ص ۱۲۷.</ref> نیز دانسته‌اند؛ ولی آن‌گونه که از ظاهر [[آیات قرآن]] برمی‌آید، الیاس به طور جداگانه نام یکی از [[پیامبران]] بوده و با هیچ یک از پیامبران دیگر که نام برخی از آنها در کنار الیاس آمده، [[متحد]] نیست.

#عده‌ای آن را لغتی از الیاس، مانند "میکال" و "[[میکائیل]]" می‌دانند یا اینکه نام او "[[یاسین]]" بوده و "ال" بر آن داخل شده است.<ref> التبیان، ج۸، ص۵۲۳؛ تفسیر قرطبی، ج۱۵، ص ۷۹؛ البیان فی غریب اعراب القرآن، ج ۲، ص ۳۰۸.</ref>  

#برخی دیگر آن را جمع "إلیاسی" به همراه "ی" نسبت و به معنای همه همراهان و [[پیروان]] [[الیاس]] می‌دانند.<ref> التبیان، ج ۸، ص ۵۲۳؛ الکشاف، ج ۴، ص ۶۰.</ref>

== منابع ==