کوه در معارف دعا و زیارات

مقدمه

برآمدگی‌ها و مرتفعات سطح زمین که از خاک و سنگ فراوان و کانی‌های مختلف تشکیل شده و نسبت به زمین‌های اطراف بسیار بلند باشند، کوه (جَبَل) نامیده می‌شوند. ‌قرآن کریم می‌فرماید: ﴿وَالْجِبَالَ أَوْتَادًا[۱] می‌دانیم که کوه‌ها همچون زرهی پوسته زمین را در برابر فشارهای ناشی از مواد مذاب درونی، و تأثیر جاذبه ماه حفظ می‌کنند و دیوارهای بلندی در برابر طوفان‌های سخت و سنگین محسوب می‌شوند و در مجموع موجب آرامش و سکون زمین و امکان حیات و دوام زندگی می‌گردند.

امام سجاد (ع) در دعای درود بر حاملان عرش و هر ملک مقرب دیگر می‌فرماید: «وَ الْمُوَكَّلِينَ‏ بِالْجِبَالِ‏ فَلَا تَزُولُ‏»[۲]؛ «(درود بر) آنان که موکلان کوه‌هایند تا فرو نریزند». می‌توان گفت که جهان طبیعت به اذن خدا تحت تدبیر ملائکه الهی است از این رو حضرت به ملائکه حافظ و نگهدارنده کوه‌ها درود فرستاده است. هم چنین امام سجاد (ع) در دعای ختم قرآن؛ عظمت قرآن را چنان معرفی فرموده است که کوه‌ها از تحمل آن ناتوانند: «بار خدایا بر محمد و آلش درود بفرست و قرآن را در تاریکی شب‌ها مونس ما کن... و (آن چنان کن) تا عجایب قرآن و مثل‌ها و قصه‌های هشدار دهنده آن... که کوه‌های سخت از تحمل آن ناتوانند - به ما راه یابد».[۳].[۴]

منابع

پانویس

  1. «و کوه‌ها را میخ‌هایی (محکم) نساختیم؟» سوره نبأ، آیه ۷.
  2. دعای ۳.
  3. تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، دارالکتب الاسلامیة، تهران، ۱۳۷۴، چاپ اول؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم؛ فرهنگ فارسی معین، محمد معین، زرین، ۱۳۸۶.
  4. شیرزاد، امیر، مقاله «کوه»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۳۷۹.