علم امام و عصمت انبیاء و اوصیاء (مقاله)
علم امام(ع) و عصمت انبیاء(ع) و اوصیاء عنوان مقاله‌ای است که به بررسی کیفیت علم امام می‌پردازد. این مقاله توسط سید محمد حسین طباطبایی به زبان فارسی نوشته شده و در کتاب علم امام (مجموعه مقالات) با گردآورى محمد حسن نادم به چاپ رسیده است.[۱]
| علم امام(ع) و عصمت انبیاء(ع) و اوصیاء | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | سید محمد حسین طباطبایی |
| موضوع | علم، علم الامام |
| مذهب | شیعه |
| منتشر شده در | علم امام و در محضر علامه طباطبایی |
| محل نشر | قم، ایران |
| تاریخ نشر | ۱۳۸۸ |
این مقاله در کتاب در محضر علامه طباطبایی با گردآورى محمد حسین رخ‌شاد و در کتاب علم امام (مجموعه مقالات) با گردآورى محمد حسن نادم به چاپ رسیده است.
چکیده مقاله
در این مقاله پرسش‌هایی از محضر ایشان شده و پاسخ‌هایی داده‌اند، آنچه با موضوع این مجموعه ارتباط داشته انتخاب شده است. در بخشی جنبه‌های مختلفی از علم امام محل بحث واقع شده و علامه با اشاره به تفاوت مقام نورانیت و مقام وجود عنصری امام و نیز با پیش کشیدن فرق میان علم به امور ضروری و علم به امور مشروط، به گره گشایی پرداخته است. از نکات شاخص این گفتگو اظهار نظر ایشان درباره علم غیب و جمع بین آیات مربوط به آن، اعتقاد به علم غیب امام و ضروری نبودن آن نزد امامیه، معنای روایت «لَوْ شاؤوا عَلِمُوا»، چگونگی علم امام به امامت خود، موروثی بودن علوم ائمه(ع) از پیغمبر اکرم(ص)، معنای افزایش علوم ائمه در شبهای جمعه، علم ائمه به جزئیات وقایع عالم، عدم تفاوت تعلم امام بعد و قبل از امامت و موضوعات دیگر می‌باشد. در بخش دیگر این مقاله به مقوله عصمت و تعریف آن پرداخته می‌گوید: عصمت نوعی علم است که صاحبش را به طور دائم و برای همیشه در راه بندگی قرار می‌دهد و مانع از صدور معصیت از او می‌شود. در ادامه به توضیح معنای عصمت، عدم تنافی عصمت با اختیار، علت استغفار پیغمبر اکرم(ص)، و عدم منافات قضا شدن نماز با عصمت می‌پردازد»[۲].
فهرست مقاله
- برهان بر علم غیب داشتن امام(ع)؛
- منکر علم غیب امام(ع)؛
- چگونگی علم امام(ع) به امامت خود؛
- موروثی بودن علوم ائمه(ع) از پیغمبر اکرم(ص)؛
- معنای افزایش علوم ائمه(ع) در شبهای جمعه؛
- علم ائمه(ع) به جزئیات وقایع عالم؛
- عدم تفاوت علم امام(ع) بعد و قبل؛
- عرضه اعمال به امام(ع)؛
- زمان عرضه اعمال بر امام(ع)؛
- عدم تنافی علم غیب داشتن معصومین؛
- عصمت چیست؟
- عدم تنافی عصمت با اختیار؛
- علت استغفارپیغمر اکرم(ص)؛
- عدم منافات قضا شدن نماز با عصمت.
دربارهٔ پدیدآورنده
آیت‌الله سید محمد حسین طباطبایی مشهور به علامه طباطبایی (متولد ۱۲۸۲ ش، تبریز و متوفای ١٣۶٠ش)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: سید علی قاضی، مرتضی طالقانی، سید حسین بادکوبه‌ای، سید ابوالقاسم خوانساری، محمد حسین غروی اصفهانی، حسین نائینی و سید محمد حجت کوه‌کمره‌ای به اتمام رساند. اهتمام جدی به تبیین و تدریس تفسیر قرآن کریم و مباحث فلسفی و حکمی و نیز تربیت شاگردان برجسته از جمله فعالیت‌های وی است.[۳] او احیاکنندهٔ دروس تفسیر قرآن و فلسفه و حکمت در حوزه‌های علمیه بوده و آثار تأثیرگذاری در موضوعات مختلف علوم عقلی و نقلی تألیف کرده است. «از نبوت تا امامت»، «بررسی‌های اسلامی»، «در محضر علامه طباطبایی»، «علم الإمام و ن‍ه‍ض‍ة سید ال‍ش‍ه‍دا»، «رسالة النبوة و الإمامة»، «رسالة الولایة»، «سنن النبی»، «علی و فلسفهٔ الهی»، «شیعه در اسلام»، «وح‍ی ی‍ا ش‍ع‍ور م‍رم‍وز»، «رسالة فی علم النبی و الإمام بالغیب»، «بحثی کوتاه درباره علم امام»، «مجموعه رسائل»، «تفسیر المیزان»، «کتاب توحید»، «قرآن در اسلام»، «اصول فلسفه و روش رئالیسم»، «بدایة الحکمة» و «نهایة الحکمة»، برخی از این آثار است.[۳]