گنج در قرآن
این مدخل زیرشاخهٔ بحث گنج است. گنج از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: گنج در قرآن - گنج در حدیث - گنج در کلام اسلامی - پرسش‌های مرتبطمقدمه
یکی از شیوه‌های مخالفت مشرکان این بوده که درخواست معجزه حسی کرده و از پیامبر نزول گنجی شگفت‌آور نموده‌اند. چنین درخواستی از دو جهت قابل توجه است، یکی به دلیل نوع مطالبات مشرکان و ذهنیت آنان در برابر دعوت به دین و معنویت و اخلاق بوده است، و دیگری شیوه برخورد پیامبر با آنان در نیاوردن معجزات حسی و تأکید بر روش عمومی آن حضرت در بیان معارف بوده است.
- ﴿أَوْ يُلْقَى إِلَيْهِ كَنْزٌ أَوْ تَكُونُ لَهُ جَنَّةٌ يَأْكُلُ مِنْهَا وَقَالَ الظَّالِمُونَ إِنْ تَتَّبِعُونَ إِلَّا رَجُلًا مَسْحُورًا * انْظُرْ كَيْفَ ضَرَبُوا لَكَ الْأَمْثَالَ فَضَلُّوا فَلَا يَسْتَطِيعُونَ سَبِيلًا﴾[۱]
- ﴿فَلَعَلَّكَ تَارِكٌ بَعْضَ مَا يُوحَى إِلَيْكَ وَضَائِقٌ بِهِ صَدْرُكَ أَنْ يَقُولُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْهِ كَنْزٌ أَوْ جَاءَ مَعَهُ مَلَكٌ إِنَّمَا أَنْتَ نَذِيرٌ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ وَكِيلٌ﴾[۲].
- ﴿وَقَالُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّى... * أَوْ يَكُونَ لَكَ بَيْتٌ مِنْ زُخْرُفٍ أَوْ تَرْقَى فِي السَّمَاءِ وَلَنْ نُؤْمِنَ لِرُقِيِّكَ حَتَّى تُنَزِّلَ عَلَيْنَا كِتَابًا نَقْرَؤُهُ قُلْ سُبْحَانَ رَبِّي هَلْ كُنْتُ إِلَّا بَشَرًا رَسُولًا﴾[۳].
نکات
تردیدی نیست که گرانیگاه مخالفت با آوردن معجزه در دسته‌ای از آیات قرآن در برابر درخواست مصرانه آنان (بقره: ۱۱۸؛ اسراء: ۹۰-۹۳؛ انعام: ۸) مشهود است. آنان می‌گفتند: گنجی به طرف او افکنده نشده، یا باغی ندارد که از [بار و بر] آن بخورد؟ هرگز به تو ایمان نخواهیم آورد. مگر برای تو خانه‌ای از طلا[کاری] باشد. آنان همواره با درخواست این امور نشان می‌دادند که به دنبال فهمیدن و اصلاح شدن و هدایت یافتن نبودند؛ زیرا آوردن گنج ماهیت و داشتن شخصی که زرق و برق دنیا باشد، دنیاطلبانه دارد و توقعات آنان روشن بوده است و از این رو، پیامبر به نیاوردن معجزات حسی اصرار دارد. این کار حضرت حتی برخلاف انبیای گذشته نبوده که خواسته‌های آنان جنبه کاربردی داشته و در این باره خداوند به او در مقام امتناع می‌گوید: بگو: “پاک است پروردگار من، آیا [من] جز بشری فرستاده هستم؟”[۴].
منابع
پانویس
- ↑ «یا چرا گنجی به سوی او (از آسمان) نمی‌افکنند یا باغی ندارد که از (بار و بر) آن بخورد؟ و ستم‌پیشگان گفتند: شما جز از مردی جادوشده پیروی نمی‌کنید * بنگر چگونه برای تو مثل‌ها زدند و گمراه شدند و نمی‌توانند راهی بیابند» سوره فرقان، آیه ۸-۹.
- ↑ «و مبادا تو برخی از آنچه را بر تو وحی شده است کنار نهی و دل از آن تنگ داری از آن رو که می‌گویند: “چرا بر او گنجی فرو فرستاده نمی‌شود یا فرشته‌ای همراه وی نمی‌آید؟” تو، تنها بیم‌دهنده‌ای و خداوند بر هر چیزی مراقب است» سوره هود، آیه ۱۲.
- ↑ «و گفتند: هرگز به تو ایمان نخواهیم آورد تا برای ما از زمین چشمه‌ای فرا جوشانی * یا خانه‌ای زرّین داشته باشی یا به آسمان فرا روی و فرا رفتنت را (هم) هرگز باور نخواهیم داشت مگر نوشته‌ای برای ما فرو فرستی که آن را بخوانیم؛ بگو: پاکا که پروردگار من است، مگر من جز بشری پیام آورم؟» سوره اسراء، آیه ۹۰-۹۳.
- ↑ سعیدیان‌فر، محمد جعفر و ایازی، سید محمد علی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم، ج۲، ص ۵۶۷.