حارث بن عمرو بن ثعلبه سهمی
آشنایی اجمالی
از تیره بنی سهم، از قیس بن عیلان[۱] و کنیه‌اش «ابومسقبه» است که به گفته ابن حجر[۲] ابن ماکولا به «ابوسفینه» تصحیف کرده و مزی[۳] نیز به تبع او کنیه حارث را ابوسفینه آورده است[۴]، اما این مطلب در کتاب ابن ماکولا یافت نشد. ابواحمد عسکری[۵] نسب وی را چنین نقل کرده است: حارث بن عمرو بن ثعلبة بن غنم بن قتیبة بن معن بن مالک بن اعصر باهلی، عسکری در ذکر نسب حارث نام شخصی را که دلالت بر سهمی بودن حارث کند، نیاورده در حالی که او خود در شرح حال و ترجمه حارث بن عمرو گفته است که وی باهلی سهمی است. علاوه بر او، ابن منده، ابونعیم و ابوعمرو نیز وی را باهلی سهمی دانسته‌اند، و ابن ابی عاصم[۶] نیز به هر دو نسبت باهلی و سهمی او تصریح کرده است؛ شاهد قوی‌تر بر اینکه از سوی ابواحمد عترتی اشخاصی از نسب وی افتاده این است که تمامی صحابی رسول خدا که نسب باهلی سهمی دارند به معن بن مالک نسب می‌برند، در حالی که حارث بن عمرو نیز به معن نسب می‌برد، اما سهمی بودن آن در نسبی که ابواحمد عسکری آورده ذکر نشده است و چند نفری از نسب حارث افتاده است[۷]، اما ابن حجر[۸] نسب کامل حارث را چنین آورده است: حارث بن عمرو بن حارث بن ایاس بن عمرو بن سهم بن نضلة بن غنم بن ثعلبة بن معن بن مالک بن اعصر باهلی. بلاذری[۹] و سمعانی[۱۰] گفته‌اند «سهم» نام دو تیره از قبایل عرب است یکی سهم بنی جمح است و اشخاصی مانند عمرو بن عاص از این تیره‌اند دیگری سهم باهله است که حارث بن عمرو از این تیره‌اند.
حارث بن عمرو تنها یک حدیث طولانی از خطبه رسول خدا (ص) در منی یا عرفات نقل کرده که در آن به اهمیت میقات و قربانی‌ها پرداخته است[۱۱] و ظاهراً همین نقل مستند صحابی بودن وی قرار گرفته است. حارث گوید: رسول خدا (ص) را در حجة الوداع دیدم که بر ناقه سوار بود. به آن حضرت عرض کردم: پدر و مادرم فدایت، برای من طلب غفران کن. فرمود: خدای متعال شما را بیامرزاد. من دور زده و دوباره خود را به آن حضرت رساندم و از حضرت خواستم دوباره برای من استغفار کند. دوباره حضرت فرمود: خدا شما را بیامرزاد. در همین حین مردی از حضرت درباره کشتن گوسفند و بچه شتر در ماه رجب پرسید. حضرت ضمن مجاز شمردن قربانی کردن گوسفند یا بچه شتر شرایطی برای قربانی کردن گوسفند ذکر کرد و فرمود: هر کس می‌خواهد قربانی کند و هر کس می‌خواهد قربانی نکند، اما اگر خواست گوسفند قربانی کند، باید دارای شرایطی باشد. سپس فرمود: همانا اموال و خون‌های شما بر همدیگر حرام است مانند حرمت این روز (عرفه) و حرمت این سرزمین (مکه)[۱۲]. ابن سعد[۱۳] وی را در شمار صحابی ساکن بصره آورده و گفته است وی ساکن منطقه طف بصره بود. فرزندش عبدالله از وی روایت دارد[۱۴].[۱۵]
جستارهای وابسته
- بنی سهم (قبیله)
- قیس بن عیلان (قبیله)
- عبدالله بن حارث بن عمرو بن ثعلبه سهمی (فرزند)
منابع
پانویس
- ↑ خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۳۰۷.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۸۱.
- ↑ تهذیب، ج۵، ص۲۶۲.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۸۱.
- ↑ به گفته ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۲۶.
- ↑ الآحاد، ج۲، ص۴۵۶.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۲۶.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۸۱ و با کمی اختلاف بنگرید: خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۹۴.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۷، ص۳۱۲.
- ↑ سمعانی، الأنساب، ج۳، ص۳۴۳.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۵۸؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۲۶.
- ↑ بیهقی، السنن، ج۹، ص۳۱۲؛ نسائی، سنن، ج۳، ص۷۹؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۳، ص۲۶۱.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۴۵.
- ↑ مزی، تهذیب الکمال، ج۵، ص۲۶۲.
- ↑ محمدی، رمضان، مقاله «حارث بن عمرو بن ثعلبه سهمی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۴۸۱-۴۸۲.