محکم و متشابه در کلام اسلامی

معنای واژه «متشابهات»

این لغت جمع «متشابه» و به معنای همگونی دو یا چند چیز در ذاتیات با کیفیات با یکدیگر است^[۱]. به این ترتیب، اگر متشابه وصف برای قرآن قرار گرفت، به معنای هماهنگی و همگونی آیات قرآن در تأمین هدف واحد و کلمه توحید است؛ مانند: ﴿اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ كِتَابًا مُتَشَابِهًا...﴾^[۲].

اگر متشابه وصف برای آیات قرآن قرار گرفت، مثل آیه مورد بحث، یعنی آیات متشابه، در ارائه معنا به معانی ناصواب شبیه‌اند و لذا فهم صحیح مراد آیه دشوار است و باید به محکمات ارجاع داده شوند^[۳].^[۴]

↑ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۸.
↑ «خداوند است که بهترین گفتار را (به گونه) کتابی (با آیاتی) همانند دوگانه (یعنی مکرّر) فرو فرستاده است» سوره زمر، آیه ۲۳.
↑ مفردات ألفاظ القرآن، ص۴۴۳.
↑ فیاض‌بخش و محسنی، ولایت و امامت از منظر عقل و نقل، ج۵ ص ۲۳۹.

[1] التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۸.

[2] «خداوند است که بهترین گفتار را (به گونه) کتابی (با آیاتی) همانند دوگانه (یعنی مکرّر) فرو فرستاده است» سوره زمر، آیه ۲۳.

[3] مفردات ألفاظ القرآن، ص۴۴۳.

[4] فیاض‌بخش و محسنی، ولایت و امامت از منظر عقل و نقل، ج۵ ص ۲۳۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]