توبه
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید. |
- اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل توبه (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
- توبه: بازگشت به سوی خدا[۱].
واژه‌شناسی لغوی
- توبه بر اساس لغت اگر با حرف "اِلی" متعدی شود، به معنای بازگشت بنده از گناه به اطاعت خداوند و چنانچه با حرف "علی" متعدی گردد، به معنای بازگشت خدا به سوی بنده به یکی از این دو صورت است[۲]:
- موفق کردن عبد به توبه؛
- قبول توبه وی[۳].
- توبه در اصطلاح متکلمان، پشیمانی انسان از ارتکاب عمل ناپسند "گناه یا هر فعل مکروه یا مباحی که بهتر از آن را می‌توان انجام داد" به جهت زشتی آن "نه ترس از آبرو یا بیماری و..." و در نتیجه ترک کردن آن کار در حال و نیز عزم قاطع بر عدم بازگشت به آن در آینده است[۴]
- برای تحقق توبه صیغه و عبارت خاصی تشریع نشده است، چنان که این مطلب از اختلاف روایات و نیز سخنان مفسران ذیل آیه ۳۷ سوره بقره به دست می‌آید[۵][۶].
- توبه و واژه‌های أوْبه، انابه، تقوا و استغفار معنایی نزدیک هم دارند و میان آن‌ها تفاوت‌هایی هم هست؛ "اَوْبه" به معنای مطلق بازگشتن به اصل و مرجع است[۷]. "اِنابه"، مرتبه بالاتر از توبه است؛ به این معنا که توبه رجوع از احکام و تبعات طبیعت به سوی احکام روحانیت و فطرت است و انابه، بازگشت از فطرت و روحانیت به سوی خدا و سفر کردن از بیتِ نفْس به سوی سر منزل مقصود است[۸][۹].
- "تقوا" با توبه در اصل ترک و اجتناب مشترک هستند؛ اما تقوا اجتناب از گناهی است که انسان انجام نداده است و تصمیم دارد که هرگز هم آن را انجام ندهد[۱۰].
- "استغفار" هم بنا بر قولی به اصلاح گذشته اختصاص دارد[۱۱] و بنا بر نظریه‌ای مطلق طلب آمرزش است که گاهی با دعا عملی می شود و زمانی با توبه و هنگامی با سایر طاعات[۱۲] و بنابر قول سومی استغفار، طلب از خداوند برای ازاله بدی هاست؛ ولی توبه سعی خود انسان در این مسیر است[۱۳][۱۴].
توبه در قرآن
وجوب توبه
ضرورت پذیرش توبه
ظرف توبه و شرایط پذیرش آن
آثار توبه
توبه انبیا و اوصیا
توبه نصوح
توبه یکی از اسباب رستگاری
منابع
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ احمدپور، مهدی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۹، ص: ۵۰ - ۵۸.
- ↑ احمدپور، مهدی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۹، ص: ۵۰ - ۵۸.
- ↑ لسان العرب، ج ۲، ص ۶۱؛ المنجد، ص ۶۶، «توب»؛ المیزان، ج ۱۸، ص ۳۲۵.
- ↑ کشف المراد، ص ۵۶۶؛ منشور جاوید، ج ۸، ص ۲۱۱.
- ↑ مواهب الرحمن، ج ۲، ص ۲۴۸؛ مجمع البیان، ج ۱، ص ۲۰۰؛جامع البیان، ج ۱، ص ۳۴۸.
- ↑ احمدپور، مهدی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۹، ص: ۵۰ - ۵۸.
- ↑ المصباح، ص ۲۹، «آب»؛ مقاییس اللغه، ج ۱، ص ۱۵۲، «اوب».
- ↑ چهل حدیث، ص ۲۷۲.
- ↑ احمدپور، مهدی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۹، ص: ۵۰ - ۵۸.
- ↑ جامع السعادات، ج ۳، ص ۵۲ - ۵۳.
- ↑ التوبة والانابه، ص ۲۰۷ - ۲۱۰.
- ↑ الفروق اللغویه، ص ۴۸.
- ↑ التفسیر الکبیر، ج ۱۷، ص ۱۸۱.
- ↑ احمدپور، مهدی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۹، ص: ۵۰ - ۵۸.