دیوان امام علی
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید. |
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل دیوان امام علی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
دیوان امام علی(ع) نام مجموعۀ شعرهای منتسب به حضرت علی(ع). آن حضرت در فصاحت و بلاغت و فنون سخن، سرآمد همگان بود و بحق، امیر بیان و ادب بود و مجموعۀ کلماتش الگو و شیوۀ بلاغت. شعر نیز یکی از چشمه‌های علوم بلاغت است. حضرت علی(ع) در شعر نیز الگو بود.[۱] هم خودش قریحۀ شعری داشت، هم پدرش ابوطالب سروده‌های فراوانی داشته که مولا دوست داشت آنها تدوین و آموخته شود: کان أمیر المؤمنین یعجبه أن یروی شعر ابی طالب و أن یدوّن و قال: تعلّموه و علّموه أولادکم، فإنّه کان علی دین اللّه و فیه علم کثیر[۲]. علاوه‌برآن، شعرشناس و نقاد شعر هم بود و گاهی در مقام داوری و ارزیابی نسبت به شاعران نظر می‌داد.[۳][۴].
مقدمه
- مجموعۀ اشعار منتسب به آن حضرت در مجموعه‌ای به نام "دیوان الامام علیّ" منتشر شده است.[۵] مجموعه‌های متعددی با همین نام گردآوری شده است. دیوان امام علی(ع)، کتابی است که حاوی ۱۵۰۰ بیت دربارۀ موضوعات اخلاقی و اندرز آمیز است. کسان متعدّدی به گردآوری اشعار آن حضرت پرداخته‌اند. کتاب "انوار العقول فی اشعار وصیّ الرّسول" نیز که گردآوری بیهقی است، به "دیوان امام علی" شهرت دارد. این دیوان به دفعات متعدّد و صورت‌های مختلف و با تفاوت‌هایی در میزان اشعار چاپ شده است. یک مورد هم تدوین قطب الدین محمد کیدری است که با تصحیح و ترجمه و مقدمۀ دکتر ابو القاسم امامی به انجام رسیده است. شیخ آقا بزرگ تهرانی از ۱۷ نفر یاد می‌کند که دیوان اشعار حضرت علی(ع) را گردآوری یا شرح کرده‌اند.[۶] علامه مجلسی نیز از دیوان امام علی یاد کرده و انتساب این اشعار را به حضرت مشهور دانسته و افزوده است که بسیاری از این اشعار، در کتب دیگر هم آمده است.[۷] البته برخی هم در صحّت انتساب اشعار این دیوان به آن حضرت، ابراز تردید کرده‌اند. مرحوم علامه امینی در الغدیر، وقتی از سروده‌های شاعران دربارۀ حادثۀ غدیر و فضایل امیر المؤمنین بحث و یاد می‌کند، به عنوان تبرک از نام مقدّس علی بن ابی طالب(ع) آغاز می‌کند که فصیح‌ترین عرب و داناترین مردم به مفاهیم کلام عرب است و اشعاری هم از او می‌آورد.[۸] در کتاب "معجم اشعار المعصومین"[۹] نیز که مجموعۀ اشعار ائمه معصوم(ع) است که در بحار الأنوار آمده، مفصّل‌ترین بخش آن (حدود ۹۰ صفحه) به اشعار علی بن ابی طالب(ع) اختصاص دارد. سروده‌های آن حضرت، عمدتا روان، دلنشین و سرشار از موعظه است. دیوان امیر المؤمنین، در گذشته میان علاقه‌مندان به اهل بیت(ع) بیشتر مطرح بود و در مکتب‌های درسی طلبگی اشعار آن را حفظ می‌کردند. این دیوان ترجمۀ فارسی دیگری به قلم مصطفی زمانی دارد.(...)[۱۰].
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ در «ترجمة الامام علی بن ابی طالب» (تاریخ دمشق ۳/۲۹۶) آمده است: ابوبکر و عمر شاعر بودند، امّا علی در شعر از آنان برتر بود
- ↑ مستدرک وسائل الشیعه، ج ۲ ص ۶۲۵. اشعار ابو طالب تدوین شده و به نام «دیوان ابی طالب بن عبد المطلب»، با تحقیق شیخ محمّد حسن آل یاسین چاپ شده است، دار مکتبة الهلال
- ↑ نهج البلاغه، صبحی صالح، حکمت ۴۵۵
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص:۲۶۶.
- ↑ با شرح و توضیحات عمر فاروق الطباع.
- ↑ الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج ۹ ص ۱۰۱ از جمله شرحهای تازه چاپ، «شرح دیوان منسوب به امیر المؤمنین» از قاضی کمال الدین میبدی است، نشر میراث مکتوب
- ↑ بحار الأنوار، ج ۱ ص ۴۲
- ↑ الغدیر، ج ۲ ص ۲۵
- ↑ کار مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی (دفتر تبلیغات اسلامی) چاپ اول ۱۳۷۸ قم،۵۲۷ صفحه
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص:۲۶۶.