مسجد ضرار
مقدمه
﴿وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَكُفْرًا وَتَفْرِيقًا بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ...﴾[۱].
بعضی از مفسران، مانند علامه طباطبایی و آیت‌الله مکارم شیرازی نوشته‌اند: «طائفه‌ای از منافقان با یک نقشه حساب شده در کنار مسجد قبا در مدینه، مسجد دیگری را ساختند که چهار هدف داشت:
- به مسلمانان ضرر بزنند و اسلام را در هم بکوبند؛
- کفر را ترویج دهند و مردم را به وضع قبل از اسلام برگردانند؛
- میان صفوف مسلمانان ایجاد تفرقه کنند و رونق مسجد قبا را از بین ببرند؛
- آن مسجد پایگاهی برای کسی باشد که از پیش با خدا و رسولش مبارزه کرده بود تا علیه خدا و رسولش کمین گرفته و برنامه‌های خود را عملی سازد»[۲].[۳]
عاقبت مسجد ضرار
نیرنگ‌های منافقان در احداث مسجد ضرار باعث شد «مسجدی که به مرز اسلام و برای ایجاد تفرقه و استفاده دشمن اسلام ساخته شده بود»[۴] با نزول آیه صد و هفتم سوره توبه رو به ویرانی نهد.
رسول خدا(ص) مسلمانان را از نقشه‌های شوم و نیرنگ شیطانی منافقین آگاه ساخت و مسلمانان دریافتند که در پس تملق و سوگندهای دروغین ایشان چه دامی گسترده بود، سپس حضرت رسول(ص) عمار بن یاسر و وحشی را فرستاد تا آن مسجد را تخریب کرده و بسوزانند و از اساس برآورند[۵]، یاقوت حموی در اوایل قرن هفتم هجری نوشته است که مسجد ضرار در برابر مسجد قبا ساخته شد و تا به امروز ویرانه آن باقی است. زائرانی که برای زیارت مسجد قبا به این ناحیه می‌آیند، به مسجد ضرار هم سری زده و با زدن لگد به آن، از آنجا می‌گذرند[۶].[۷].[۸]
موقعیت مسجد ضرار
چنان که پیش از این از زبان یاقوت حموی اشاره شد زائران که به مسجد قبا می‌رفته‌اند از آنجا به مسجد ضرار هم سر می‌زده‌اند. از همین جا مشخص می‌شود که مسجد ضرار در نزدیکی مسجد قبا بوده است. «قبا دهی در دو میلی مدینه است»[۹].[۱۰]. دکتر اصغر قائدان گوید: قبا، قریه‌ای است در دو کیلومتری جنوب مدینه[۱۱]. برخی پژوهشگران نیز منطقه قبا را نوشته‌اند که در فاصله شش کیلومتری جنوب مسجدالنبی(ص) واقع است[۱۲].
از دقت در توضیحات بالا واضح می‌شود که مسجد ضرار در منطقه قبا واقع در جنوبی مسجد النبی(ص) توسط منافقان احداث شده بوده و مسجد قبا و مسجد ضرار نزدیک هم بوده‌اند[۱۳].
منابع
پانویس
- ↑ «و کسانی هستند که مسجدی را برگزیده‌اند برای زیان رساندن (به مردم) و کفر و اختلاف افکندن میان مؤمنان و (ساختن) کمینگاه برای آن کس که از پیش با خداوند و پیامبر وی به جنگ برخاسته بود.».. سوره توبه، آیه ۱۰۷.
- ↑ خلاصه تفاسیر، ص۵۲۲.
- ↑ فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۱۳۳.
- ↑ اطلاعات قرآنی، ص۵۱۰.
- ↑ جاد المولی، قصه‌های قرآن، ص۵۶۶.
- ↑ معجم البلدان، ج۴، ص۳۴۲
- ↑ اطلاعات قرآنی، ص۵۰۹.
- ↑ فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۱۳۴.
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۲۴۶.
- ↑ ر.ک: فرهنگ معین، ج۶، ص۱۴۳۹.
- ↑ ر.ک: تاریخ و آثار مکه، ص۲۵۰.
- ↑ رسول جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۲۴۴.
- ↑ فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۱۳۵.