آیه اهل ذکر
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسشهای عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل آیه اهل ذکر (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
قرآن كریم میفرماید: اگر نمیدانید، از آگاهان و اهل ذكر بپرسید: ﴿فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ﴾[۱] رجوع به آگاهان و دانایان در هرمسألهای، امری عقلانی و طبیعی است و رجوع جاهل به عالم مبنای ارتباطات بشری است.[۲]
مقدمه
- علامه طباطبایی میگوید: آیه اشاره به یك اصل عمومی عقلایی است كه جاهل به اهل خبره مراجعه میكند.[۳] در امور دین و پیمودن راه سعادت و كسب معارف الهی و یافتن راه خدا و تفسیر كلام اللّه و دست یافتن به عقاید حقّه، باید به اهل بیت(ع) رجوع كرد كه آگاهترین و دینشناسترین مردمند. امام علی(ع) فرمود: نحن أهل الذّكر[۴] اهل ذكر ماییم. امام باقر(ع) نیز در ذیل این آیۀ كریمه فرمود: "هم الأئمّة من عترة رسول اللّه"[۵]، امامان از عترت پیامبر خدا(ص) اهل ذكرند. اگر ذكر را به معنای قرآن بدانیم، باز اهل بیت قرآن شناسترین افرادند و آیات كلام اللّه در این خاندان نازل شده است. در روایات بسیاری توصیه شده در امور دین، به اهل بیت(ع) مراجعه كنید و دین خود را از آنان بیاموزید و از این خاندان با عناوینی همچون: خازنان علم الهی، وارثان علوم پیامبران، داناترین مردم، راسخان در علم، معدن و سرچشمۀ علوم و دانا به هرچه كه بوده و خواهد بود و. . . یاد شده است.[۶] این آیه، مرجعیت دینی اهل بیت را تبیین میكند و معیاری برای نقد افكار و اندیشههاست، چون آنان آموزگاران دین و آگاهان به شریعت الهیاند و از سوی خداوند حجت قرار داده شدهاند. بنابراین، آیه میتواند مورد استناد دربارۀ امامت و رهبری هم باشد، چون اهل بیت، به عنوان آگاهترین انسانهایی كه وارث علم و حكمت پیامبر(ص) و دانا به قرآن و شریعتاند، باید در مصدر حكومت و ولایت قرار گیرند و جلوی بدعتها و انحرافات را بگیرند و كلامشان فصل خصومت كند.[۷]
آیۀ اهل الذکر و مرجعیت علمی اهل بیت
- مرجعیت علمی و دینی بعد از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) از مسائلی است که در بين فرق اسلامی همواره مورد اختلاف بوده است. پيروان مکتب اهل بيت معتقدند ائمه(ع) با توجه به دارا بودن مقام عصمت و علم لدنی که در جای خود با براهين عقلی و نقلی اثبات شده است( تنها مرجع علمی بعد از پيامبر اعظم(ص) هستند که برای فهم درست کتاب و سنت باید به ایشان مراجعه کرد و برای اثبات ادعای خود علاوه بر دلایل عقلی به آیات و روایاتی استدلال می کنند که یکی از این آیات، آیۀ 43 سورۀ نحل است.[۸]
- آیات متعددی بر مرجعیت علمی اهل بیت(ع) دلالت می کنند برخی از آیات به طور روشن و با دلالت مطابقی و برخی دیگر با دلالت التزامی چنين دلالتی دارند. از جمله آیاتی که به صراحت مرجعيت علمی اهل بیت(ع) را بیان کرده آیۀ 43 سورۀ نحل است که در سورۀ انبیاء آیۀ 7 هم آمده است: «وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ إِلاَّ رِجالاً نُوحي إِلَيْهِمْ فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ».[۹]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ نحل، آیه ۴۳
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص:۳۲.
- ↑ المیزان، ج ۱۲ ص ۲۷۵
- ↑ مناقب، ج ۳ ص ۹۸
- ↑ اهل البیت فی الكتاب و السنّه، ص ۱۵۴
- ↑ اهل البیت فی الكتاب و السنّه، ص ۱۷۵
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص:۳۲.
- ↑ عبدالمحمدی، حسین، بررسی تطبیقی دلالت آیه فاسئلوا أهل الذکر بر مرجعیت علمی اهل بیت.
- ↑ عبدالمحمدی، حسین، بررسی تطبیقی دلالت آیه فاسئلوا أهل الذکر بر مرجعیت علمی اهل بیت.