ربذه
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
مقدمه
قریه‌ای است از روستاهای مدینه که از طرف حجاز، سه روز راه تا ذات عرق فاصله دارد.[۱] نام ربذه را برخی برگرفته از کلمه «ربذات» به معنای «پشم روییده شده بر گردن شتر» گفته‌اند.[۲] این در حالی است که ابن کلبی در بیان علت نامیده شدن این دیار به این نام، انتساب این سرزمین به ربذه از دختران یثرب بن قانیة بن مهلیل از فرزندان سام بن نوح نبی(ع) را مطرح کرده است.[۳] ربذه در آثار بعضی از صاحب‌نظران، صحرایی در حومه حجاز معرفی شده که به نجد می‌‌چسبد. برخی نیز آن را در زمره «شرف نجد» شمرده‌اند. در ایام خلافت عمر بن خطاب، این منطقه به محل نگهداری شتران زکات تبدیل شد.[۴] تا این که منزلگاهی در آن برپا شد و سپس، مدتی بعد، تبدیل به شهری کوچک بر سر راه حجاج بصره شد. از ربذه همچنین به عنوان یکی از منازل حجاج بیت الله الحرام بین سَلیله و عمق یاد شده است.[۵] تا این که وقوع سلسله جنگ‌های بین ساکنان ربذه و اهالی ضَریَّه[۶] در سال ۳۱۹ هجری قمری و در پی آن، استمداد اهل ضریه از قرامطه علیه مردم ربذه، موجب کوچ مردم ربذه از این دیار - که یکی از بهترین منازل در مسیر مکه بود - شد و بدین ترتیب، این سرزمین به ویرانه بدل گشت.[۷] اما این قول یاقوت که «ربذه در سال ۳۱۹ هجری ویران شد»، به معنای ناپدید شدن کامل آن از این تاریخ نیست،؛ چراکه بر اساس گزارشات، ربذه تا اواسط قرن گذشته هم، باقی مانده بوده و محلی آباد در مسیر زائران عراق به شمار می‌‌رفته است. مع الوصف، امروزه ربذه، نامی شناخته شده برای مردم منطقه نیست. ربذه، مدفن صحابی بزرگ رسول خدا(ص) ابوذر غفاری است.[۸] علاوه بر این ربذه، برخی منابع از وجود ربذه دیگری در ثغور روم خبر داده‌اند.[۹].[۱۰]
منابع
پانویس
- ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۳، ص۲۴.
- ↑ فیروزآبادی، القاموس المحیط، ج۱، ص۳۵۳. نیز ر. ک. ابن منظور، لسان العرب، ج۳، ص۴۹۱؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۳، ص۲۴.
- ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۳، ص۲۴.
- ↑ بکری، معجم ما استعجم، ج۲، ص۶۳۳.
- ↑ ر. ک. یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۳، ص۲۴-۲۵. اما مؤلف محترم کتاب «معجم المعالم الجغرافیه فی السیرة النبویه» با رد این نظر، ربذه را سرزمینی بین سلیله و ماوان در شمال عمق، - که در مسیر زائران خانه خدا قرار داشته و معروف به درب زبیده بوده، - معرفی کرده است. (عاتق بن غیث البلادی، معجم المعالم الجغرافیه فی السیرة النبویه، ص۱۳۶.)
- ↑ «ضریه» هنوز هم در شرف نجد، نامی شناخته شده است.
- ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۳، ص۲۴.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۵۶؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۱۷۶-۱۷۷.
- ↑ بکری، معجم ما استعجم، ج۲، ص۶۳۷.
- ↑ بلادی، عاتق بن غيث، معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة ص ۱۳۵-۱۳۶.