اسحاق بن برید فراء در تراجم و رجال
آشنایی اجمالی
اسحاق بن برید الفراء[۱] در سند یک روایت تفسیر کنز الدقائق و به نقل از تأویل الآیات الظاهرة ذکر گردیده است:
«في شرح الآيات الباهرة: قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ الْعَبَّاسِ رَحِمَهُ اللَّهُ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَسَدٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ يَزِيدَ الْفَرَّاءِ عَنْ غَالِبٍ الْهَمْدَانِيِّ عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ السَّبِيعِيِّ قَالَ: خَرَجْتُ حَاجّاً فَلَقِيتُ مُحَمَّدَ بْنُ عَلِيٍّ(ع) فَسَأَلْتُهُ عَنْ هَذِهِ الْآيَةِ ﴿ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا﴾[۲] فَقَالَ مَا يَقُولُ فِيهَا قَوْمُكَ يَا أَبَا إِسْحَاقَ يَعْنِي أَهْلَ الْكُوفَةِ قَالَ قُلْتُ يَقُولُونَ إِنَّهَا لَهُمْ قَالَ فَمَا يُخَوِّفُهُمْ إِذَا كَانُوا مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ قُلْتُ فَمَا تَقُولُ أَنْتَ جُعِلْتُ فِدَاكَ قَالَ هِيَ لَنَا خَاصَّةً يَا أَبَا إِسْحَاقَ أَمَّا السَّابِقُونَ بِالْخَيْرَاتِ فَعَلِيٌّ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ وَ الْإِمَامُ مِنَّا(ع) وَ الْمُقْتَصِدُ فَصَائِمٌ بِالنَّهَارِ وَ قَائِمٌ بِاللَّيْلِ وَ الظَّالِمُ لِنَفْسِهِ فَفِيهِ مَا فِي النَّاسِ وَ هُوَ مَغْفُورٌ لَهُ يَا أَبَا إِسْحَاقَ بِنَا يَفُكُّ اللَّهُ رِقَابَكُمْ وَ يُحِلُّ اللَّهُ وَثَاقَ الذُّلِّ مِنْ أَعْنَاقِكُمْ وَ بِنَا يَغْفِرُ اللَّهُ ذُنُوبَكُمْ وَ بِنَا يَفْتَحُ وَ بِنَا يَخْتِمُ وَ نَحْنُ كَهْفُكُمْ كَكَهْفِ أَصْحَابِ الْكَهْفِ وَ نَحْنُ سَفِينَتُكُمْ كَسَفِينَةِ نُوحٍ وَ نَحْنُ بَابُ حِطَّتِكُمْ كَبَابِ حِطَّةِ بَنِي إِسْرَائِيلَ»[۳].[۴]
شرح حال راوی
در بعضی نسخهها به جای «بن برید» کلمه «بن یزید» و عوضِ «الفراء» کلمه «الغراء» و یا «الفتاء» ثبت شده است[۵].
در کتب رجالی از اسحاق بن یزید یا اسحاق بن برید با وصفهای «الفراء»، «الغراء» و «الفتاء» یادی نشده است و در سند روایت دیگری نیز ذکر نشده؛ ولی عنوان اسحاق بن یزید بیوصف الفراء در اسناد روایات دیده میشود و عنوان ابویعقوب اسحاق بن یزید بن اسماعیل طائی در کتب رجالی شیعه ذکر شده و از اصحاب امام باقر و امام صادق(ع) شمرده شده[۶]؛ لیکن شاهد و قرینهای بر اتحاد راوی مذکور با آنها پیدا نکردیم، بدان جهت از راویان مجهول یا مهمل شمرده میگردد.[۷]
منابع
پانویس
- ↑ بیانگر شغل راوی و به معنای فروشنده پوست و پوستین است. (ر.ک: روضة المتقین، ج۸، ص۴۴۰ و ج۱۴، ص۳۱۷).
- ↑ سپس این کتاب را به کسانی از بندگان خویش که برگزیدهایم به میراث دادیم و برخی از آنان، ستمکاره با خویشند و برخی میانهرو و برخی با اذن خداوند در کارهای نیک پیشتازند؛ این همان بخشش بزرگ است سوره فاطر، آیه ۳۲.
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۰، ص۵۷۰ به نقل از تأویل الآیات الظاهرة، ص۴۷۰.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳، ص ۴۰۶.
- ↑ تأویل الآیات الظاهره، ص۴۷۰؛ سعد السعود، ص۱۰۷، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۵۵۰، ح۸۸۶۱؛ بحار الأنوار، ج۲۳، ص۲۱۸، ح۱۹؛ غایة المرام، ج۴، ص۴۰، ح۱۱.
- ↑ رجال النجاشی، ص۷۲، ش۱۷۲؛ رجال الطوسی، ص۱۲۵، ش۱۲۵۴.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳، ص ۴۰۷.