تعلیم و تزکیه
تعلیم و تزکیه یکی از اهداف ارسال رسولان الهی و تبلیغ رسالت الهی است.
قرآن
- ﴿رَبَّنَا وَابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولاً مِّنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِكَ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُزَكِّيهِمْ إِنَّكَ أَنتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ﴾[۱].
- ﴿هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الأُمِّيِّينَ رَسُولا مِّنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُوا مِن قَبْلُ لَفِي ضَلالٍ مُّبِينٍ﴾[۲].
- ﴿كَمَا أَرْسَلْنَا فِيكُمْ رَسُولاً مِّنكُمْ يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِنَا وَيُزَكِّيكُمْ وَيُعَلِّمُكُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُعَلِّمُكُم مَّا لَمْ تَكُونُواْ تَعْلَمُونَ﴾[۳].
حدیث
- إرشاد القلوب: در تفسیر سخن خداوند که می‌فرماید: «به راستی ابراهیم، پیشوای مطیع خدا [و] حق‌گرا بود و از مشرکان نبود» نقل شده است که ابراهیم، خیر و نیکی را تعلیم می‌داد[۴].
- سنن ابن ماجه ـ به نقل از عبد اللّه بن عمرو ـ :روزی پیامبر خدا (ص) از یکی از اتاق‌های خود بیرون آمد و وارد مسجد شد. در مسجد، دو حلقه جمعیت دید: یک دسته قرآن می‌خواندند و به مناجات با خدا مشغول بودند و حلقه دوم، مشغول آموختن و آموزش دادن بودند. پیامبر (ص) فرمود: «همگی کار خوبی انجام می‌دهید. این دسته، مشغول تلاوت قرآن و مناجات با خدایند. اگر خداوند بخواهد، به آنان می‌بخشد یا از آنان دریغ می‌کند، و این دسته، می‌آموزند و آموزش می‌دهند و به راستی که من معلّم برانگیخته شدم». آن گاه با آنان (حلقه دوم) نشست[۵].[۶]
منابع
پانویس
- ↑ «پروردگارا! و در میان آنان از خودشان پیامبری را که آیه‌هایت را برای آنها می‌خواند و به آنان کتاب (آسمانی) و فرزانگی می‌آموزد و به آنها پاکیزگی می‌بخشد، برانگیز! بی‌گمان تویی که پیروزمند فرزانه‌ای». سوره بقره، آیه ۱۲۹.
- ↑ «اوست که در میان نانویسندگان (عرب)، پیامبری از خود آنان برانگیخت که بر ایشان آیاتش را می‌خواند و آنها را پاکیزه می‌گرداند و به آنان کتاب (قرآن) و فرزانگی می‌آموزد و به راستی پیش از آن در گمراهی آشکاری بودند». سوره جمعه، آیه ۲.
- ↑ «چنان که از خودتان پیامبری در میان شما فرستادیم که آیه‌های ما را بر شما می‌خواند و (جان) شما را پاکیزه می‌گرداند و به شما کتاب آسمانی و فرزانگی می‌آموزد و آنچه را نمی‌دانستید به شما یاد می‌دهد». سوره بقره، آیه ۱۵۱.
- ↑ "إرشاد القلوب: رُوِیَ فی قَولِهِ تَعالی: ﴿إِنَّ إِبْرَاهِيمَ كَانَ أُمَّةً قَانِتًا لِلَّهِ حَنِيفًا وَلَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكِينَ﴾ أنَّهُ کانَ یُعَلِّمُ الخَیرَ"، إرشاد القلوب، ص ۱۴ و راجع: المستدرک علی الصحیحین: ج ۳، ص ۳۰۵، ح ۴۱۸۸.
- ↑ "سنن ابن ماجة عن عبد اللّه بن عمرو: خَرَجَ رَسولُ اللّهِ (ص) ذاتَ یَومٍ مِن بَعضِ حُجَرِهِ فَدَخَلَ المَسجِدَ فَإِذا هُوَ بِحَلقَتَینِ: إحداهُما یَقرَؤونَ القُرآنَ ویَدعونَ اللّهَ، وَالاُخری یَتَعَلَّمونَ ویُعَلِّمونَ. فَقالَ النَّبِیُّ (ص): کُلٌّ عَلی خَیرٍ؛ هؤُلاءِ یَقرَؤونَ القُرآنَ ویَدعونَ اللّهَ، فَإِن شاءَ أعطاهُم وإن شاءَ مَنَعَهُم، وهؤُلاءِ یَتَعَلَّمونَ ویُعَلِّمونَ، وإنَّما بُعِثتُ مُعَلِّما. فَجَلَسَ مَعَهُم". سنن ابن ماجة: ج ۱، ص ۸۳، ح ۲۲۹، مسند الدارمی: ج ۱، ص ۱۰۵، ح ۳۵۵، مسند الطیالسی: ص ۲۹۸، ح ۲۲۵۱، جامع بیان العلم: ج ۱، ص ۵۰، وکلّها نحوه، کنزالعمّال: ج ۱۰ ص ۱۴۷، ح ۲۸۷۵۱؛ منیة المرید: ص ۱۰۶، نحوه.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث ج۱۵، ص۱۱۴-۱۱۵.