واسطه‌های شناخت از دیدگاه علامه طباطبایی (مقاله)
| واسطه‌های شناخت از دیدگاه علامه طباطبایی | |
|---|---|
 | |
| رتبه علمی | علمی پژوهشی |
| زبان | فارسی |
| نویسندگان | فروغ‌السادات رحیم‌پور و سوده یاوری |
| موضوع | رؤیا، رؤیای صادق، منبع علم لدنی امام، وحی، الهام |
| مذهب | شیعه |
| منتشر شده در | فصلنامه خردنامه صدرا |
| محل نشر | تهران، ایران |
| تاریخ نشر | زمستان ۱۳۹۱ |
| شماره | ۷۰ |
| شماره صفحات | از صفحه ۶۷ تا ۸۴ مجله |
| ناشر الکترونیک | پایگاه مجلات تخصصی نور |
واسطه‌های شناخت از دیدگاه علامه طباطبایی عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی به بررسی وسائط شناخت از منظر علامه طباطبایی می‌پردازد. این مقاله ۱۸ صفحه‌ای به قلم فروغ‌السادات رحیم‌پور و سوده یاوری نگاشته شده و در فصلنامه خردنامه صدرا (شماره ۷۰، زمستان ۱۳۹۱) منتشر گشته است.[۱]
چکیده مقاله
- نویسندگان در ابتدای چکیده مقاله خود می‌نویسند: «معرفت‌شناسی یا شناخت‌شناسی، علمی است که درباره معرفت‌های انسان و ارزشیابی انواع آنها و تعیین معیار صدق و کذب آنها بحث می‌کند. اگرچه این مبحث به‌عنوان علمی مستقل و شاخه‌ای از فلسفه سابقه و قدمت زیادی در تاریخ علوم ندارد، اما اندیشمندان هرگز از مسئلۀ شناخت و ارزش و اهمیت آن غافل نبوده‌اند و پرداختن به این موضوع، به دهه‌های اخیر منحصر نمی‌شود. در فلسفه و منطق اسلامی هم مباحث معرفت‌شناسی، در ابعاد گوناگونی به‌طور پراکنده مطرح شده است و بسیاری از آنها صبغۀ وجودشناسانه دارد نه معرفت‌شناسانه. علامه طباطبایی در آثار خود، در برخی موارد به‌طور مستقیم و گاهی در خلال سایر بحث‌های فلسفی و به‌شیوۀ پیشینیان، به مباحث مربوط به معرفت‌شناسی و معرفی واسطه‌های شناخت پرداخته است».
- نویسندگان در ادامه چکیده خود می‌نویسند: «نوشتار پیشرو، وسائط شناخت را از دیدگاه علامه طباطبایی مورد بررسی قرار می‌دهد. او مانند سایر اندیشمندان منسوب به حکمت متعالیه، کوشیده است تا به تبعیت از سنت نبوی و سیره ائمه هدی، درهم‌تنیدگی عرفان و فلسفه و قرآن را در فهم حقیقت لحاظ کند و هر سه ابزار معرفت - یعنی شرع (وحی)، عقل و قلب - را همزمان و هم‌راستا مورد استفاده قرار دهد. از نظر علامه واسطه‌های شناخت عبارتند از: حس، عقل، فطرت و شهود که شهود وحی، الهام و رؤیا را نیز در بر می‌گیرد».[۱]
فهرست مقاله
- چکیده؛
- مقدمه؛
- معرفت‌شناسی از دیدگاه علامه طباطبایی؛
- تعریف شناخت از دیدگاه علامه طباطبایی؛
وسائط شناخت
الف) حس
- ویژگی‌های ادراک حسی؛
- حقیقت ادراک حسی؛
ب) عقل
- تعریف عقل؛
- شیوه‌های تفکر و تعقل؛
- افاضه صور عقلی؛
- مراتب عقل؛
ج) شهود
- قلب، دریافت‌کننده شهود:
- الف) قلب یا فؤاد همان نفس انسانی انسان است؛
- ب) قلب یا فؤاد، همان عقل است؛
- اقسام مشاهده:
- وحی بی‌واسطه؛
- مشاهده حقایق عالم در قیامت؛
- مشاهده از ورای حجاب؛
د) رؤیا
- علت ایجادکننده رؤیا؛
- رؤیای انبیا و معصومین؛
ه) وحی
اقسام وحی و تعریف آن؛ چگونگی القاء وحی؛
و) الهام
- انواع االهام؛
ز) فطرت
- تعریف فطرت؛
- ادراکات فطری انسان در ناحیه عقل عملی؛
- خروج از فطرت؛
- رابطه فطرت و عقل؛
- نیاز فطرت به وحی؛
- ارتباط میان مراحل شناخت؛
- نتیجه‌گیری؛
- پی‌نوشت‌ها.
دربارهٔ پدیدآورندگان
در مورد پدیدآورندگان اطلاعاتی در دست نیست.