اسود بن عبدالاسد بن هلال در قرآن
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اسود بن عبدالاسد بن هلال است. اسود بن عبدالاسد بن هلال از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اسود بن عبدالاسد بن هلال در قرآن - پرسش مرتبط ندارداسود در شأن نزول
- بنا به نقل کلبی آیه ﴿وَاضْرِبْ لَهُمْ مَثَلًا رَجُلَيْنِ جَعَلْنَا لِأَحَدِهِمَا جَنَّتَيْنِ مِنْ أَعْنَابٍ وَحَفَفْنَاهُمَا بِنَخْلٍ وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمَا زَرْعًا﴾[۱]. درباره او و برادرش ابوسلمه نازل شده است،[۲] در حالی که منابع، اطلاعاتی درباره باغ‌های انگورِ اسود ارائه نمی‌دهد. بنابه روایت ابن‌عباس آیه درباره عیینه و سلمان نازل شده و خداوند این دو را به برادرانی از بنی‌اسرائیل تشبیه کرده که یکی از آنها بر اثر ثروت اندوزی، نسبت به خدا کفر ورزید. در برخی منابع نیز مراد از ﴿رَجُلَيْنِ﴾ پیامبر و اهل مکه یا هر مؤمن و کافری دانسته شده [۳] که در این صورت آیه نمادین خواهد بود.
- بنا به نقل ابن‌عباس و ضحاک آیات ﴿فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ فَيَقُولُ هَاؤُمُ اقْرَءُوا كِتَابِيَهْ﴾[۴] و ﴿وَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِشِمَالِهِ فَيَقُولُ يَا لَيْتَنِي لَمْ أُوتَ كِتَابِيَهْ﴾[۵][۶] و ﴿فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ﴾[۷] و ﴿وَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ وَرَاءَ ظَهْرِهِ﴾[۸][۹] که از واگذاری نامه اعمال به مؤمنان و کافران سخن می‌گوید در شأن اسود و ابوسلمه است.
- بنا به روایت مقاتل، آیه ﴿إِنَّا أَنْذَرْنَاكُمْ عَذَابًا قَرِيبًا يَوْمَ يَنْظُرُ الْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ يَدَاهُ وَيَقُولُ الْكَافِرُ يَا لَيْتَنِي كُنْتُ تُرَابًا﴾[۱۰] درباره اسود نازل شده است.[۱۱]
- بنا به روایتی از ابن‌عباس، مراد از انسان در آیات ﴿وَقَالَ الْإِنْسَانُ مَا لَهَا﴾[۱۲] و ﴿وَهُوَ الَّذِي أَحْيَاكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ إِنَّ الْإِنْسَانَ لَكَفُورٌ﴾[۱۳] اسود است [۱۴] که نسبت به نعمت‌های الهی کفران کرد و با مشاهده قیامت نگرانی و تحیّر خود را ابراز خواهد کرد.
- ذیل آیه ﴿قَالَ قَائِلٌ مِنْهُمْ إِنِّي كَانَ لِي قَرِينٌ﴾[۱۵] از اسود سخن به میان آمده و قائل، او شمرده شده است.[۱۶]
- برخی او را از مصادیق ﴿الْمُقْتَسِمِينَ﴾ دانسته‌اند؛ یعنی آنان که مسیر ورودی مکّه را برای جلوگیری از ارتباط دیگران با پیامبر (ص)، بین خود قسمت کرده بودند، که در آیه ﴿كَمَا أَنْزَلْنَا عَلَى الْمُقْتَسِمِينَ﴾[۱۷] خداوند درباره کیفر آنان سخن دارد[۱۸][۱۹]
منابع
پانویس
- ↑ «و برای آنان دو مردی را مثل آور که برای یکی از آن دو، دو باغستان انگور برآوردیم و گرداگرد هر دو (باغستان) خرمابن و در میان آنها کشتزار نهادیم» سوره کهف، آیه ۳۲.
- ↑ تفسیر قرطبی، ج ۱۰، ص ۲۵۹؛ تفسیر سمرقندی، ج ۲، ص ۲۹۸؛ کشف‌الاسرار، ج ۵، ص ۶۸۸.
- ↑ تفسیر قرطبی، ج ۱۰، ص ۲۵۹.
- ↑ «امّا آنکه کارنامه‌اش به دست راست وی داده شود می‌گوید: بگیرید کارنامه مرا بخوانید!» سوره حاقه، آیه ۱۹.
- ↑ «و اما آنکه کارنامه‌اش به دست چپ وی داده شود می‌گوید: کاش کارنامه‌ام به من داده نشده بود» سوره حاقه، آیه ۲۵.
- ↑ تفسیر سمرقندی، ج ۳، ص ۳۹۹؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۸، ص ۱۷۵.
- ↑ «امّا آنکه کارنامه‌اش به دست راست وی داده شود می‌گوید: بگیرید کارنامه مرا بخوانید!» سوره حاقه، آیه ۱۹.
- ↑ «و اما آنکه کارنامه‌اش را از پس پشت وی به او دهند،» سوره انشقاق، آیه ۱۰.
- ↑ تفسیر قرطبی، ج ۱۹، ص ۱۷۹.
- ↑ «ما شما را به عذابی نزدیک بیم دادیم در روزی که آدمی بدانچه کرده است می‌نگرد و کافر می‌گوید: ای کاش خاک بودم» سوره نبأ، آیه ۴۰.
- ↑ تفسیر قرطبی، ج ۱۹، ص ۱۲۳.
- ↑ «و انسان پرسد که چه بر سر آن آمده است؟» سوره زلزال، آیه ۳.
- ↑ «و اوست که شما را زنده گردانید سپس می‌میراند دگر باره زنده‌تان می‌گرداند؛ به راستی آدمی ناسپاس است» سوره حج، آیه ۶۶.
- ↑ التفسیر الکبیر، ج ۲۳، ص ۶۳؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۲، ص ۶۲؛ ج ۲۰، ص ۱۰۱.
- ↑ «گوینده‌ای از ایشان می‌گوید: همانا مرا همدمی بود» سوره صافات، آیه ۵۱.
- ↑ تفسیر قرطبی، ج ۱۰، ص ۲۵۹.
- ↑ «همچنان که (عذاب را) بر بخش‌کنندگان فرو فرستادیم» سوره حجر، آیه ۹۰.
- ↑ المحبر، ص ۱۶۰.
- ↑ باغستانی، محمد، مقاله «اسود بن عبدالاسد بن هلال»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۳، ص 316-317.