احمد بن محمد بن زیاد در تراجم و رجال

مقدمه

احمد بن محمد بن زیاد^[۱]، تنها در یک سند از اسناد روایات تفسیر کنز الدقائق و به نقل از کتاب تأویل الآیات الظاهرة وارد شده است:

«مُحَمَّدُ بْنُ الْعَبَّاسِ عَنْ حُمَيْدِ بْنِ زِيَادٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَةَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عَبْدِ الْحَمِيدِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(ع) قَالَ: إِنَّ الْقَائِمَ(ع) إِذَا خَرَجَ دَخَلَ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ فَيَسْتَقْبِلُ الْكَعْبَةَ وَ يَجْعَلُ ظَهْرَهُ إِلَى الْمَقَامِ ثُمَّ يُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ ثُمَّ يَقُومُ فَيَقُولُ يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَنَا أَوْلَى النَّاسِ بِآدَمَ يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَنَا أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْرَاهِيمَ^[۲] يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَنَا أَوْلَى النَّاسِ بِإِسْمَاعِيلَ يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَنَا أَوْلَى النَّاسِ بِمُحَمَّدٍ(ص) ثُمَّ يَرْفَعُ يَدَيْهِ إِلَى السَّمَاءِ فَيَدْعُو وَ يَتَضَرَّعُ حَتَّى يَقَعَ عَلَى وَجْهِهِ وَ هُوَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَمَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوءَ وَيَجْعَلُكُمْ خُلَفَاءَ الْأَرْضِ أَإِلَهٌ مَعَ اللَّهِ قَلِيلًا مَا تَذَكَّرُونَ^[۳]»^[۴].^[۵]

شرح حال راوی

نام راوی در منبع اصلی (تأویل الآیات الظاهرة)^[۶] "حمید بن زیاد عن الحسن بن محمد بن سماعة" و در بحار الأنوار^[۷] "أحمد بن زیاد عن الحسن بن محمد عن سماعة" و در تفسیر البرهان^[۸] "حمید بن زیاد عن الحسن بن محمد بن سماعة" ثبت شده است؛ ولی عنوان "حمید بن زیاد عن الحسن بن محمد بن سماعة" صحیح است؛ زیرا «حمید بن زیاد»^[۹] از حسن بن محمد بن سماعة فراوان روایت می‌کند و راوی تمام کتب اوست^[۱۰].^[۱۱]

منابع

جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری ج۳

پانویس

↑ مصحّف «حمید بن زیاد» است.
↑ «بی‌گمان نزدیک‌ترین مردم به ابراهیم همانانند که از وی پیروی کردند و نیز این پیامبر و مؤمنان؛ و خداوند سرپرست مؤمنان است» سوره آل عمران، آیه ۶۸.
↑ «یا آن کسی که به درمانده، چون وی را بخواند، پاسخ می‌دهد و بلا را (از او) می‌گرداند؟ و شما را جانشینان زمین می‌گرداند؛ آیا با خداوند، خدایی (دیگر) هست؟ اندک پند می‌پذیرید» سوره نمل، آیه ۶۲.
↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۹، ص۵۸۲ به نقل از تأویل الآیات الظاهره، ص۳۹۹.
↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳ ص ۳۹.
↑ تأویل الآیات الظاهره، ص۳۹۹.
↑ بحار الأنوار، ج۵۱، ص۵۹.
↑ البرهان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۲۲۴ - ۲۲۵، ش۸۰۳۵.
↑ رجال النجاشی، ص۱۳۲.
↑ رجال النجاشی، ص۴۲، ش۸۴.
↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳ ص ۴۰.

[1] مصحّف «حمید بن زیاد» است.

[2] «بی‌گمان نزدیک‌ترین مردم به ابراهیم همانانند که از وی پیروی کردند و نیز این پیامبر و مؤمنان؛ و خداوند سرپرست مؤمنان است» سوره آل عمران، آیه ۶۸.

[3] «یا آن کسی که به درمانده، چون وی را بخواند، پاسخ می‌دهد و بلا را (از او) می‌گرداند؟ و شما را جانشینان زمین می‌گرداند؛ آیا با خداوند، خدایی (دیگر) هست؟ اندک پند می‌پذیرید» سوره نمل، آیه ۶۲.

[4] تفسیر کنز الدقائق، ج۹، ص۵۸۲ به نقل از تأویل الآیات الظاهره، ص۳۹۹.

[5] جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳ ص ۳۹.

[6] تأویل الآیات الظاهره، ص۳۹۹.

[7] بحار الأنوار، ج۵۱، ص۵۹.

[8] البرهان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۲۲۴ - ۲۲۵، ش۸۰۳۵.

[9] رجال النجاشی، ص۱۳۲.

[10] رجال النجاشی، ص۴۲، ش۸۴.

[11] جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳ ص ۴۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]