عبدالله بن ابی‌ملیکه
مقدمه
عبدالله بن عبیدالله بن ابی ملیکه با کنیه ابوبکر[۱] در دوران خلافت علی بن ابی طالب (ع) یا پیش از آن متولد شد. او از قبیله بنی تیم از بطون قریش و مادرش میمونه بنت ولید بن ابی حسین بن حارث بن عامر بن نوفل بن عبد مناف بود[۲].
در زندگی اجتماعی و علمی، ابن ابی ملیکه ابتدا به عنوان مؤذن عبدالله بن زبیر فعالیت داشت و سپس به منصب قضاوت شهر طائف در دوران خلافت عبدالله بن زبیر منصوب شد[۳]. او از عایشه بنت ابی‌بکر، اسماء بنت ابی‌بکر، عبدالله بن عباس، عبدالله بن عمرو بن عاص، عبدالله بن عمر بن خطاب، عبدالله بن زبیر و دیگر صحابه روایت نقل کرده است [۴].
افرادی مانند عطاء بن ابی رباح، عمرو بن دینار، عبدالعزیز بن رفیع، ایوب سختیانی، حمید طویل، ابن جریج، نافع بن عمر جمحی، لیث بن سعد و عبدالله بن لهیعه از او روایت نقل کرده‌اند[۵]. برخی از رجالیان اهل سنت او را ستودند ذهبی درباره او گفته «عالم، مفتی و صاحب حدیث و اتقان» و ابن سعد او را «ثقه و کثیر الحدیث» توصیف کرده است[۶]. ابوزرعه رازی و ابوحاتم رازی نیز او را توثیق کرده‌اند[۷]. اما به دلیل پیروی از آل زبیر جایگاهی نزد شیعیان ندارد.
او در سال ۱۱۷ هجری در مکه وفات یافت، در حالی که سنش از هشتاد سال گذشته بود و از او فرزندی باقی نماند[۸].