خلافت الهی
- اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسشهای عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل خلافت الهی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
واژهشناسی لغوی
- خلافت "به کسر خاء" به معنای نیابت از غیر است، به جهت غیبت منوب عنه یا به علّت مرگش یا به جهت عاجز بودنش و یا به سبب شرافت بخشیدن به نایب[۱]. واژه خلیفه در قرآن کریم به معنای جانشین خداوند بر روی زمین آمده است و این خلافت تمام نمیشود، جز اینکه خلیفه در همه شئون وجودی و آثار و احکام و تدابیر، حاکی از مستخلف باشد[۲]. در این مدخل، معنای اصطلاحی "خلافت الهی" مقصود است و آنچه به امامت و رهبری مربوط میشود، در جایگاه خود آمده است. در اینجا از واژه "خلف"، "ورث" و مشتقّات آن دو و نیز از بعضی آیات با توجّه به شأن نزول و روایات مربوط استفاده شده است[۳].
خلافت انبیا
خلافت انسان
خلافت بنی اسرائیل
خلافت حضرت داود(ع)
خلافت حضرت سلیمان(ع)
خلافت صالحان
خلافت مستضعفان
خلافت و فرشتگان
خلافت هارون(ع)
خلافت یحیی(ع)
درخواست خلیفه
زمینههای خلافت
خلیفة الله در موعودنامه
از القاب حضرت شمرده شده و به معنى جانشین خداوند است. در زیارت آل یاسین مىخوانیم: "السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا خَلِيفَةَ اللَّهِ وَ نَاصِرَ حَقِّهِ". پیامبر اسلام (ص) فرمود: "خروج مىکند مهدى و بر سر او، ابرى است و در آن منادىاى ندا مىکند این مهدى، خلیفة الله است؛ او را پیروى کنید"[۴]. واژه خلیفه بر معانى متعددى آمده است، از جمله:
- بهمعناى کسى است که در کارى به جاى دیگرى قرار گیرد و وظیفه او را انجام دهد،
- بهمعناى امام راستین و پیشواى والایى است که برتر از او نیست،
- بهمعناى بزرگترین فرمانروا و پرشکوهترین زمامدار است[۵]. حضرت مهدى (ع) در فرازى از نخستین سخنرانى خود پس از ظهور مىفرماید: "أَنَا بَقِيَّةُ اللَّهِ وَ خَلِيفَتُهُ"[۶].
به راستى حضرت مهدى (ع)، همان خلیفه باقىماندهاى است که قرآن شریف نیز به او اشاره دارد که: ﴿إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً﴾[۷]. امام مهدى (ع) خلیفه خدا به مفهوم حقیقى و جامع کلمه است و همه معانى واژه خلیفه را داراست. خداوند او را جانشین پیامبر (ص) قرار داده و او برگزیده خداست، نه منتخب مردم. خداوند او را به خلافت انتخاب نموده و از او خواسته است که براى هدایت انسانها به دین صحیح و سالم آسمانى و اداره امور بلاد و عباد و اصلاح بشریت و فراهم آوردن تمامى وسایل و امکانات نیکى و نیکبختى بشر، قیام کند و جهان را سرشار از امکانات و وسایل مادّى و معنوى براى سعادت بشریت سازد»[۸].
پرسشهای وابسته
پرسمان القاب امام مهدی (نمایه)