امامت و فلسفه خلقت (کتاب)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Heydari (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۲۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۷:۴۵ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
امامت و فلسفه خلقت
زبانفارسی
نویسندگانرحیم لطیفی
موضوعامامت و ولایت
مذهب[[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]]
ناشر[[:رده:انتشارات مسجد مقدس جمکران|انتشارات مسجد مقدس جمکران]][[رده:انتشارات مسجد مقدس جمکران]]
محل نشرقم، ایران
سال نشر۱۳۸۷ ش
شابک۹۷۸۹۶۴۹۷۳۱۸۶۵
شماره ملی۱۷۴۳۳۰۸

امامت و فلسفه خلقت کتابی است که با زبان فارسی و با نگاهی هستی‌شناسانه به وجود خلیفةالله، به بررسی جایگاه امامت در روند پیدایش، هدفمندی و استمرار آفرینش(خلقت) می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر رحیم لطیفی است و انتشارات مسجد مقدس جمکران نشر آن را به عهده داشته است.[۱]

درباره کتاب

در معرفی کتاب آمده است: «مؤلف با بهره‌‏گیری از منابع نقلی (قرآن و سنت) و عقلی (کلام و فلسفه و عرفان) در مقام اثبات این تئوری است که امام مخلوقی است که دارای کمالات وسیع و همان خلیفةاللَّه است و در حد توان، موضوع امامت و فلسفه خلقت را با مراجعه به قرآن، سنت، مکاتب کلامی، فلسفی و مشرب عرفانی به تبیین و تثبیت می‌‏رساند. این نگاه هستی‌شناسانه به امام و بررسی نقش وجودی آن در فلسفه و روند خلقت، دست‌کم به دو مبنا نیاز دارد: پذیرش ولایت تکوینی امام و تحلیل کیفیت ایجاد عالم بر اساس نظام اسباب و مسببات»[۲].

فهرست کتاب

  • تقدیم
  • تقدیر و تشکر
  • مقدمه آیت اللَّه هادوی تهرانی‌
  • چکیده رساله‌

کلیات‌

  • یکم: تبیین موضوع و عنوان رساله‌
  • امامت‌
  • فلسفه‌
  • خلقت‌
  • دوم: پرسش‌های اصلی و فرعی‌
  • سوم: تاریخچه بحث درباره موضوع‌
  • چهارم: تئوری تحقیق (ذکر فرضیه)
  • پنجم: روش تحقیق‌
  • مقدمه: (ضرورت بحث)

بخش اوّل : مبانی بحث امامت و فلسفه خلقت‌

  • مبنای نخست: ولایت مهم‌ترین شاخصه امام:
  • فصل یکم: ولایت در لغت و اصطلاح‌:
  • ماهیت ولایت‌
  • فصل دوم: ولایت تکوینی و تشریعی‌
  • فصل سوم: تاریخچه مباحث ولایت‌
  • فصل چهارم: ماهیت و مصداق ولی‌
  • فصل پنجم: ولایت در متون دینی‌:
  • اثبات ولایت ائمه‌ (ع) در قرآن
  • اثبات ولایت ائمه‌ (ع) در روایات‌
  • فصل ششم: ولایت باوری تفویض و غلو نیست‌:
  • دیدگاه تفریطی‌
  • دیدگاه افراطی‌
  • دیدگاه معتدل شیعی‌
  • فصل هفتم: مبنای تصرفات تکوینی ولی‌:
  • نفس مجرد و قوی، ملازم با تصرف‌
  • مرتبه بالای وجودی ملازم با تصرف در مراتب پایین‌
  • علم برتر موجب حاکمیت بر جامعه و ملازم با تصرف‌
  • هدایت انسان‌ها نیازمند ولایت و تصرف‌
  • مقام انسان کامل و خلیفه الهی ملازم با ولایت و تصرف‌
  • مظهریت اسماء و صفات الهی ملازم با تصرف‌
  • فصل هشتم: خصایص ولایت‌
  • مبنای دوم: «عالم واسطه» و نظام اسباب:
  • فصل یکم: عالم واسطه در گذر اندیشه‌
  • فصل دوم: واسطه و اسباب هم‌ساز با توحید

بخش دوم : امامت و فلسفه خلقت در قرآن‌

  • فصل یکم: سیمای امام در قرآن‌
  • فصل دوم: فلسفه خلقت از نظر قرآن‌
  • فصل سوم: نقش امام در فلسفه خلقت از نظر قرآن‌

بخش سوم : امامت و فلسفه خلقت از دیدگاه روایات‌

  • فصل یکم: تحلیل جایگاه وجودی و اوصاف امام‌ از نظر روایات‌:
  • الف) روایات مربوط به حقیقت نوری امام
  • ب) روایات مربوط به توصیف وجود عنصری
  • فصل دوم: فلسفه خلقت از دیدگاه روایات‌:
  • کیفیت صدور خلقت و نقش وجودی امام‌

بخش چهارم : امامت و فلسفه خلقت در منابع کلامی‌

  • فصل اول: امام در متون کلامی‌:
  • گفتار اول: امام در سخن متکلمان اهل سنت‌:
  • الف) اشاعره
  • ب) معتزله
  • ج) ماتریدیه
  • گفتار دوم: امام در سخن متکلمان شیعه‌
  • فصل دوم: فلسفه خلقت از نظر متکلمان‌:
  • گفتار اول: پیشینه بحث فلسفه خلقت و معنای آن در کلام‌
  • گفتار دوم: هدف خلقت از دیدگاه عدلیه (معتزله و امامیه)
  • گفتار سوم: امامت و هدف خلقت از منظر متکلم‌
  • نقد و تحلیل: از نقل تا عقل‌

بخش پنجم : امامت و فلسفه خلقت در حکمت مشاء

  • فصل یکم: نگاه فلسفی به هدف‌مندی خلقت‌:
  • فاعل بالقصد
  • فاعل بالعنایه
  • فصل دوم: امام از دیدگاه مکتب مشاء:
  • امام و فلسفه خلقت در مکتب مشاء
  • فصل سوم: کیفیت خلقت و صدور اشیاء از نظر مشاء (مراحل خلقت)
  • فصل‌چهارم : تطبیق عقل‌اوّل مشاء بااوّل ماخلق‌اللَّه و حقیقت نوری اهل بیت‌ (ع)
  • فصل پنجم: بررسی نقش امام در فلسفه خلقت در پرتو طرح عنایت‌:
  • نخست: وجود امام لازمه نظام احسن‌
  • دوم: وجود امام لازمه عنایت خدا به خلق‌:
  • عنایت در آیینه آیات و روایات

بخش ششم : امامت و فلسفه خلقت در حکمت اشراق‌

  • معرفی اجمالی مکتب اشراق‌
  • فصل یکم: امام و خلیفة اللَّه از نظر حکمت اشراق‌
  • فصل دوم: فلسفه خلقت از دیدگاه اشراق‌
  • فصل سوم: امام و فلسفه خلقت در پرتو قاعده امکان اشرف‌:
  • یکم: پیشینه قاعده امکان اشرف‌
  • دوم: مفاد قاعده امکان اشرف‌
  • سوم: بیان مفردات (قاعده، امکان، اشرف)
  • چهارم: انگیزه طرح و جایگاه قاعده‌
  • پنجم: براهین قاعده‌
  • ششم: اثبات امامت و قاعده‌
  • هفتم: کارآیی قاعده بر اثبات مدعا
  • هشتم: نتایج قاعده امکان اشرف و فلسفه امامت‌

بخش هفتم : امامت و فلسفه خلقت از منظر عرفان‌

  • تفاوت هستی‌شناسی متکلم و فیلسوف با عارف و حکمت متعالیه:
  • اصل اول: انحصار وجود به حضرت حق و نمود بودن همه ماسوی‌اللَّه‌
  • اصل دوم: اعتباری بودن کثرت از نظر عرفا
  • اصل سوم: پذیرش تشکیک در مظاهر وجود:
  • دورنمای روند خلقت و لزوم واسطه از دیدگاه عارف‌
  • اجمال چینش هستی از نظر عارف‌
  • فصل اول: مراتب و چینش نظام هستی (مظاهر وجود) از دیدگاه عرفان‌:
  • اسم اعظم نخستین مستفیض و نخستین ظهور
  • نخستین کثرت در عالم وجود
  • فیض مقدس و معنای اعیان‌
  • خلافت محمدی و حقیقت لیلة القدر
  • عین ثابت انسان کامل، نخستین ظهور در نشأة اعیان ثابته‌
  • خلافت عین ثابت انسان کامل بر دیگر اعیان‌
  • نخستین صدور در جهان آفرینش، (فیض مقدس)
  • نخستین ظهور در عالم خلق‌
  • روح رسول خدا (ص) و علی‌ (ع) اولین تعین مشیئت مطلقه
  • ویژگی‌های انسان کامل‌
  • فصل دوم: حقیقت انسان کامل (کون جامع):
  • گفتار یکم: تعریف و پیشینه اصطلاح انسان کامل:
  • یادآوری: انسان کامل در عرفان اصیل‌
  • گفتار دوم: حقیقت انسان و جایگاه او در هستی‌
  • گفتار سوم: ضرورت مستمر وجود انسان کامل در پهنه هستی‌
  • فصل سوم: نقش انسان کامل در خلقت‌
  • فصل چهارم: تطبیق انسان کامل بر امام‌:
  • الف) سیما و اوصاف پیشوایان الهی (نبی، ولی و امام) در قرآن‌
  • ب) در لسان روایات‌
  • برخی وظایف حجت‌ها و اولیای الهی‌
  • سیمای انسان کامل در فرهنگ عرفانی‌
  • برخی وظایف انسان کامل‌
  • فصل پنجم: انسان کامل عصر ما، حضرت مهدی‌ (ع)

بخش هشتم : امامت و فلسفه خلقت از دیدگاه حکمت متعالیه‌

  • فصل اول: امام و حجت الهی از منظر حکمت متعالیه‌:
  • امام، حافظ حیات اجتماعی و مدنی‌
  • امام، هادی انسان‌ها و حجّت خدا بر آنان‌
  • امام، نشانگر عبودیت‌
  • سازگاری غیبت امام زمان با نقش و جایگاهش‌
  • فصل دوم: فلسفه خلقت از منظر حکمت متعالیه‌
  • فصل سوم: امامت و فلسفه خلقت از دیدگاه حکمت متعالیه‌:
  • گفتار یکم: معنای فیض در لغت و اصطلاح‌
  • گفتار دوم: انگیزه و تاریخچه طرح مباحث فیض‌
  • گفتار سوم: برهان لزوم واسطه در فیض‌
  • گفتار چهارم: پیش‌فرض‌های براهین اثبات واسطه در فیض‌
  • گفتار پنجم: تطبیق واسطه در فیض بر وجود امام‌
  • گفتار ششم: معنای صحیح واسطه در فیض‌:
  • شبهات مطرح شده یا احتمالی‌
  • فهرست منابع[۳]

در باره پدیدآورنده

رحیم لطیفی

حجت الاسلام و المسلمین رحیم لطیفی (متولد ۱۳۴۷ ش)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: ناصر مکارم شیرازی، جعفر سبحانی، احمد پایانی و مصطفی اعتمادی تبریزی پیگیری کرد. مدیریت علمی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، همکاری با مرکز تخصصی مهدویت از جمله فعالیت‌های وی است.[۴] او علاوه بر تدریس در مدارس علمیه قم به تدریس در دانشگاه‌ها نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله را به رشته تحریر درآورده است. «مهدویت و سکولاریزم»، «امام قلب امت»، «رویکرد عقلی بر ضرورت امام (قاعده لطف)»، «علم غیب معصوم»، «امامت در اصول کافی» و «حقیقت امامت و خلافت» برخی از این آثار است.[۴]





پانویس

دریافت متن کتاب

پیوند به بیرون