موعظه
- اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسشهای عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل موعظه (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
- نصیحت یا موعظه بهمعنای منع همراه با بیمدادن و نیز یادآوری انسان نسبت به خوبیهاست که موجب پدیداری رقت در قلب انسان میشود. نتیجه نصیحت، بازداری انسان از عمل بد و ترغیب او نسبت به انجام عمل خوب است. امام (ع) نصیحت را موجب زنده ماندن دل[۱] و صیقل جان و جلای قلب آدمی میداند که نتیجه آن، بیداری آدمی است[۲].
- از آنجا که نفس آدمی همواره در جهت غفلت و میل به شهوات نفسانی در حرکت است، از منظر امام، نصیحت سودمند آدمی را بیدار میکند و از اسارت غفلت حرکت است، از منظر امام، نصیحت سودمند آدمی را بیدار میکند و از اسارت غفلت بازمیدارد. از منظر امام، نصیحت و موعظه، نیازی دائمی و همیشگی است. امام (ع) در نهج البلاغه سیزده بار از واژههای وعظ و موعظه استفاده کرده است. امام (ع) در تبیین حرکت پیامبر اکرم با اشاره به شرایط دوران جاهلیت روش پیامبر را روش موعظه و نصیحت برمیشمرد[۳] و روش خود را نیز همینگونه تبیین میکند. ایشان میفرماید: ای مردم، من همانگونه که پیامبران امتهای خویش را پند میدادند، شمایان را پند دادم و حقایق را از همه سو به گوشتان رساندم و آنچه را جانشینان پیامبران به بازماندگانشان گفتند، به شما گفتم[۴]. امام (ع) در فرازهایی چند مردمان را به گوش جان سپردن به نصایح قرآنی فرامیخواند و آنان را از سرسختی در برابر نصیحتهای قرآنی پرهیز میدهد[۵][۶].
موعظه یکی از راههای اثبات نبوت
- خطابه قیاسی است که مفید تصدیق ظنی باشد[۷]. برخی از احتجاجات قولی قرآن به روش موعظه یا خطابه است. در آیه۴۶ سوره سبأ برای ترغیب به قیام در راه خدا، به روش مذکور تصریح شده است: ﴿ قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُم بِوَاحِدَةٍ أَن تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَفُرَادَى ﴾ [۸]. این روش احتجاج نیز مورد سفارش آیه۱۲۵ سوره نحل واقع شده است: ﴿ ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ ﴾ [۹][۱۰].
منابع
پانویس
- ↑ نهج البلاغه، نامه ۳۱
- ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 837.
- ↑ نهج البلاغه، خطبه ۹۴
- ↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۸۱
- ↑ نهج البلاغه، خطبههای ۱۷۵ و ۱۸۹
- ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 837.
- ↑ شرح المنظومه، ج۱، ص۳۲۲
- ↑ بگو: تنها شما را به (سخن) یگانهای اندرز میدهم و آن اینکه: دو تن دو تن و تک تک برای خداوند قیام کنید؛ سوره سبأ، آیه: ۴۶.
- ↑ مردم را به راه پروردگارت با حکمت و پند نیکو فرا خوان؛ سوره نحل، آیه: ۱۲۵.
- ↑ آقازاده، فتاح، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج ۲، ص ۲۰۴ - ۲۱۵.