علم غیب از نگاه عقل و وحی (کتاب)

علم غیب
زبان	فارسی
ترجمهٔ کتاب	از نگاه عقل و وحی
نویسنده	محمد حسن نادم
موضوع	علم غیب، علم غیب امام
مذهب	[[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]]
ناشر	[[:رده:انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬|انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬]][[رده:انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬]]
محل نشر	قم، ایران
سال نشر	۱۳۹۵ ش
شابک	‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬&bibliographicLimitQueryBuilder.biblioDocType=BF&simpleSearch.indexFieldId=221091&nliHolding=&command=I&simpleSearch.tokenized=true&classType=0&pageStatus=0&bibliographicLimitQueryBuilder.useDateRange=null&bibliographicLimitQueryBuilder.year=&documentType=&attributes.locale=fa ‭‭‭۹۷۸-۶۰۰-۶۷۳۰-۴۲-۴ ‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
شماره ملی	‏۴۲۳۴۰۷۷‬

علم غیب از نگاه عقل و وحی کتابی است با زبان فارسی که به بررسی و تحلیل دیدگاه‌های قرآنی و روایی مربوط به مسئله علم غیب و انطباق آن با مسئله عقل و وحی می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر محمد حسن نادم است و دانشگاه ادیان و مذاهب‏‏‫‏‏‫ انتشار آن را به عهده داشته است.‬‬

دربارۀ کتاب

در کتاب حاضر، آیات و روایات مربوط به علم غیب، از منظر دو گروه از علمای اسلامی، یعنی فیلسوفان و متکلمان، بررسی شده است. ابتدا ابعاد متعدد اهمیت و جایگاه علم غیب معرفی شده و مبانی معرفت‌شناختی علم غیب مطرح شده است. در ادامه مسئله علم غیب از نگاه قرآن، روایات، فلاسفه، کلام اسلامی و عقل نقد و بررسی شده است. در نهایت شبهات پیرامون علم غیب و پاسخ آنها مورد بحث قرار گرفته است.

فهرست کتاب

بخش اول: علم غیب، کلیات

• فصل اول: مبانی معرفت‌شناختی علم غیب:
• پیشینه بحث معرفت‌شناسی (علم)؛
• سنت معرفت‌شناسی اسلامی؛
• مفهوم‌شناسی لغوی علم؛
• مفهوم‌شناسی اصطلاحی علم؛
• وجود علم؛
• واژه‌های مترادف با علم؛
• اقسام علم؛
• چگونگی تحصیل علم؛
• تحصیل علم از نگاه فیلسوفان و متکلمان اسلامی
• ابزار‌های دریافت علم؛
• فصل دوم: شناخت غیب:
• مفهوم‌شناسی لغوی غیب؛
• مفهوم‌شناسی اصطلاحی غیب؛
• اقسام غیب؛
• مفهوم تاریخی غیب؛
• جایگاه عالم غیب؛
• غیب در قرآن و روایات؛
• فصل سوم: علم غیب:
• اقسام علم غیب؛
• علم غیب از جهت عالم به آن؛
• محدوده علم غیب؛
• کار‌های خارق‌العاده و علم غیب

بخش دوم: علم غیب در قرآن و روایات

• فصل اول: علم غیب در قرآن کریم:
• علم غیب و طبقه‌بندی آیات؛
• راه‌های جمع بین آیات نافی و مثبت علم غیب؛
• امداد‌های غیبی از منظر قرآن کریم؛
• غیب‌دانی غیر خداوند از نگاه قرآن کریم؛
• غیب‌گویی‌های پیامبر (ص) از نگاه قرآن کریم؛
• قلمرو منابع علم غیب پیامبر (ص) از نگاه قرآن؛
• آیا علم غیب از نظر قرآن کریم اختصاص به انبیاء دارد؟؛
• نمونه‌هایی از غیب‌دانی غیر پیامبران در قرآن کریم؛
• فصل دوم: علم غیب در روایات:
• راه‌های جمع بین روایات نافی و مثبت علم غیب؛
• فصل سوم: منابع علم غیب از نگاه قرآن و روایات:
• وحی؛
• تحدیث؛
• تمثل فرشتگان؛
• روح؛
• عرش؛
• کتاب؛
• ام الکتاب؛
• لوح محفوظ؛
• لوح محو و اثبات؛
• کتاب اعمال - این کتاب غیر از کتاب مبین است؛

بخش سوم: علم غیب از نگاه فلاسفه

• فصل اول: علم غیب از نگاه فلسفه سینایی:
• نفس در نظام فلسفی ابن سینا؛
• اقسام نفوس و قوای آنها؛
• اقسام قوای مدرکه؛
• مراتب قوه عالمه (عاقله) در فلسفه سینایی؛
• اقسام ادراک در فلسفه سینایی؛
• عقل فعال در فلسفه سینایی؛
• جایگاه فکر و حدس در فلسفه سینایی؛
• نفوس فلکی در فلسفه سینایی؛
• بیان استدلال برهانی ابن سینا بر اثبات علم غیب؛
• تحلیل و بررسی استدلال برهانی ابن سینا؛
• دیدگاه برهانی عرفانی ابن سینا در امکان اطلاع از غیب؛
• تحلیل و بررسی استدلال برهانی عرفانی ابن سینا؛
• فصل دوم: علم غیب از نگاه فلسفه اشراقی:
• نفس در نظام فلسفی شیخ اشراق؛
• ادله تجرد نفس از نگاه شیخ اشراق؛
• قوای نغس از نگاه شیخ اشراق؛
• برهان شیخ اشراق بر امکان اطلاع از غیب؛
• تحلیل و بررسی آراء شیخ اشراق؛
• فصل سوم: علم غیب از نگاه فلسفه صدرایی؛
• امتیازات فلسفه صدرایی (حکمت متعالیه)؛
• اصول فلسفه متعالیه و استنباط آنها با علم غیب؛
• مراتب عقل نظری در فلسفه صدرایی؛
• نفوس فلکی از منظر فلسفه صدرایی؛
• برهان ملاصدرا بر امکان اطلاع از غیب؛
• جمع‌بندی آراء فلاسفه درباره علم غیب؛

بخش چهارم: علم غیب در کلام اسلامی

• سیر تاریخی علم غیب نزد امامیه؛
• فصل اول: علم غیب از نگاه شیخ مفید:
• مبانی معرفت‌شناسی شیخ مفید؛
• علم غیب از نگاه دیگر متکلمین امامیه؛
• نقد نظر شیخ مفید توسط دیگر علمای امامیه؛
• تحلیل و بررسی اندیشه شیخ مفید؛
• فصل دوم: علم غیب از نگاه قاضی عبدالجبار معتزلی:
• مبانی معرفت‌شناسی قاضی عبدالجبار؛
• عقل در نظام معرفتی معتزله؛
• عقل در نظام معرفتی عبدالجبار؛
• جایگاه نقل در نظام معرتی معتزله؛
• شرایط نظر نزد معتزله؛
• راه حصول علم از نگاه معتزله؛
• علم غیب از نگاه متزله؛
• فصل سوم: علم غیب از نگاه غزالی اشعری:
• معرفت از نگاه غزالی؛
• علم غیب از نگاه غزالی؛
• پیش‌فرض‌های غزالی بر امکان اطلاع از غیب؛
• تحلیل و بررسی دیدگاه غزالی درباره علم غیب؛

بخش پنجم: علم غیب پیامبر و امام از نگاه عقل

• پیشینه بحث علم غیب پیامبر و امام؛
• قلمرو علم غیب پیامبر و امام؛
• فصل اول: قلمرو علم غیب پیامبر و امام از منظر فیلسوفان اسلامی:
• علم غیب پیامبر و امام از نگاه فلسفه سینایی؛
• علم غیب پیامبر و امام از نگاه فلسفه اشراقی؛
• علم غیب پیامبر و امام از نگاه فلسفه صدرایی؛
• فصل دوم: قلمرو علم غیب پیامبر و امام از منظر متکلمان:
• علم غیب پیامبر و امام از نگاه متکلمان امامیه؛

بخش ششم: نقد و بررسی شبهات پیرامون علم غیب

• شبهات و پاسخ آنها درباره علم غیب پیامبر و امام:
• اختصاصی بودن علم غیب به خداوند؛
• ممانعت علم غیب از واقع‌شدن در هرگونه خطا؛
• منابع علم غیب فقط در اختیار پیامبران است؛
• علم غیب و غلو؛
• علم غیب و تعقل؛
• علم غیب ناشی از روایات ساختگی است.

دربارهٔ پدیدآورنده

محمد حسن نادم (پدیدآورنده)

حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد حسن نادم (متولد ۱۳۴۱ ش، شهرضا)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: ناصر مکارم شیرازی، محمد فاضل‌ لنکرانی، محمد تقی مصباح یزدی، عبدالله جوادی آملی، سید محمود هاشمی شاهرودى و یحیی انصاری شیرازی پیگیری کرد. مسؤل دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشکده پزشکی شهرستان فسا و رییس دفتر فرهنگ دانشگاه آزاد اسلامی همان شهر، مدیریت آموزش مؤسسه امام خمینی، مدیر گروه آموزشی شیعه شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب، مدیر گروه پژوهشی دانشگاه ادیان و مذاهب از جمله فعالیت‌های وی است.

او علاوه بر تدریس در مرکز احیاء فرهنگ اهل‌البیت و علامه مجلسی اصفهان به تدریس در دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه ادیان نیز مشغول است و تا‌کنون چندین جلد کتاب و مقاله را به رشته تحریر درآورده است. «تطور تاریخی علم امام در اندیشه علمای امامیه»، «خاستگاه فرهنگی نهج‌البلاغه»، «معارف کلامی شیعه (کلیات امامت)»، «علم امام (مجموعه مقالات)»، «در آستانه نهج‌البلاغه»، «رویکرد فلسفی و عرفانی به علم امام»، «بازنمایی علم غیب از نگاه مكتب فلسفی اشراق»، «بازنمایی علم غیب در نظام فلسفی مکتب متعالیه» و «علم غیب پیامبر و امام از نگاه متکلمین و فلاسفه» برخی از این آثار است.

پیوند به بیرون

• وبگاه سازمان اسناد و کتابخانهٔ ملی ایران
• وبگاه خانه کتاب
• وبگاه شبکه جامع کتاب گیسوم
• وبگاه بازار الکترونیک شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران
• وبگاه خبرگزاری فارس