تمیم بن حاتم در تراجم و رجال
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
- اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث تمیم بن حاتم است. "تمیم بن حاتم" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
مقدمه
- تمیم فرزند حاتم از کسانی است که از امیرالمؤمنین(ع) نقل حدیث کرده است، و در تاریخ شرح بیشتری از او نیامده است، اما این نقل حدیث حکایت از نزدیکی و تقرب او به امیرالمؤمنین(ع) دارد. متن حدیث بدین شرح است: کلینی از صالح از محمد بن سنان از ابن مسکان از ابی بکر حضرمیه از تمیم بن حاتم نقل می‌کند که تمیم بن حاتم گفت: ما با امیرالمؤمنین(ع) عازم بصره بودیم و در منزلی پیاده شدیم که ناگهان زمین به لرزه درآمد و مضطرب شد. حضرت دست مبارکش را بر زمین زد و خطاب به زمین فرمود: "تو را چه می‌شود سکون و آرامش پیدا کن؟" سپس رو به ما کرد و فرمود: "این زمین لرزه‌ای که شد اگر همان زلزله‌ای می‌بود که خدای عزوجل در کتاب عزیزش یاد کرده از من اجابت می‌کرد و ساکت می‌شد، ولکن این آن زلزله نیست"[۱]. و به اشاره حضرت زمین ساکت شد و آرام گرفت[۲].[۳]
- برخی از دانشمندان رجال احتمال داده اند او همان تمیم بن حذیم ناجی باشد.
منابع رجال و تراجم شیعه
اختیار معرفة الرجال (محمد بن حسن طوسی)
الرجال (محمد بن حسن طوسی)
الفهرست (محمد بن حسن طوسی)
فهرست اسماء مصنفی الشیعة (احمد بن علی نجاشی)
فهرست اسماء علماء الشیعه و مصنفیهم (منتجب‌الدین رازی)
خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال (علامه حلی)
الرجال (ابن‌داوود حلی)
مجمع الرجال (عنایت‌الله قهپایی)
في الروضة : عن أبي بكر الحضرمي عنه قال : كنّا مع أمير المؤمنين عليه‌السلام فاضطربت الأرض ، فوجأها بيده ثمّ قال لها : « اسكني مالَكِ » ، ثمّ التَفَتَ إلينا فقال : « أما إنّها لو كانت الّتي قال الله عزَّوجلَّ لأجابتني ، ولكنّها ليست بتلك » (پاورقی: الكافي ٨ : ٢٥٥ / ٣٦٦ ، وفيه بدل فوجأها بيده : فوحاها بيده) ولعلّه تميم بن خذيم الآتي ، فتأمّل. (پاورقی: منهج المقال في تحقيق احوال الرجال، استرآبادی، محمد بن علی، ج3، ص104- 105)
جامع الرواة (محمد بن علی اردبیلی)
نقد الرجال (مصطفی بن حسین تفرشی)
تنقیح المقال (عبدالله مامقانی)
معجم رجال الحدیث (سید ابوالقاسم خوئی)
الجامع فی الرجال (موسی عباسی زنجانی)
قاموس الرجال (محمد تقی شوشتری)
مشایخ در روایت
روایت‌کنندگان از او
جرح و تعدیل شیعه
- زنجانی: «المظنون اتحاده مع تميم بن حذيم الناجي مع كون المراد من قول الشيخ "في رجاله شهد معه" الحضور معه في غزواته كما هو الظاهر لا الشهادة»[۴]، «الرجل معدود عندي في الحسان»[۵].
- خویی: مجهول
- مامقانی: مجهول[۶]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ر.ک: اعیان الشیعه، ج۳، ص۶۳۹؛ تنقیح المقال، ج۱، ص۱۸۶ و جامع الرواة، ج۱، ص۱۳۲.
- ↑ سند حدیث به خاطر محمد بن سنان، ضعیف است.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۱، ص۲۵۴.
- ↑ الجامع في الرجال: ج۱، ص۳۳۶
- ↑ أقول: هذا بناءا علي اتّحاده مع تميم بن حذيم الناجي كما ذكره الوحيد والزنجاني. راجع تعليقة الوحيد، ص۷۳، و الجامع في الرجال، ج۱، ص۳۳۶
- ↑ جهاز رواة الحدیث