حقیقت وحی در اسلام و مسیحیت (پایان‌نامه)

حقیقت وحی در اسلام و مسیحیت
زبان	فارسی
پژوهشگر	اسماعیل دانش (افغانستان)
استاد راهنما	محمد تقی فعالی (ایران)
موضوع	وحی، نبوت، کشف و شهود، مسیحیت و اسلام
مذهب	شیعه
سال دفاع	۱۳۸۵
وابسته به	جامعة المصطفی العالمیة
تعداد صفحات	(نامعلوم)
وبگاه معرف	پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایران داک)

حقیقت وحی در اسلام و مسیحیت پایان‌نامه‌ای است که به موضوع امامت می‌پردازد و به بحث وحی از نگاه اسلام و مسیحیت - نگاه تخصصی‌تری دارد. این پایان‌نامه توسط آقای اسماعیل دانش نگاشته و در دانشکده الهیات و معارف اسلامی وابسته به جامعة المصطفی العالمیة دفاع شده است. استاد راهنمای این پایان‌نامه آقای محمد تقی فعالی و استاد مشاور این پایان‌نامه آقای سید محمد علی داعی‌نژاد است.

چکیده پایان‌نامه

• پژوهشگر این پایان‌نامه در ابتدای چکیده خود می‌گوید: « پایان‌نامه موجود به عنوان حقیقت وحی در اسلام و مسیحیت با اهداف سهیم شدن در توسعه و تعمیق بخشیدن به پژوهش‌های دینی و پاسخ کامل‌تری به شبهات در حوزه‌ حقیقت وحی در اسلام و مسیحیت در دوران‌های مختلف، تتبع و تدوین شده است که در نوع خود کار جامع و در خصوص وحی مسیحی قبل از قرون وسطی پژوهشی جدید می‌باشد».

• در این رساله آمده است: «این تحقیق به یک سوال اصلی که حقیقت وحی در اسلام و مسیحیت چیست؟ و به چند سوال فرعی، طی چهار فصل پاسخ داده است در فصل اول واژگان کلیدی تعریف شده است. از اقسام هشت‌گانه وحی در قرآن، مشخص شده که وحی به معنای رسالت و نبوت مورد بحث است. و گونه‌های وحی نبوی، نحوه‌ دریافت وحی، فرق وحی با الهام و وسوسه و ویژگی‌های وحی تبیین شده است. در فصل دوم از حقیقت وحی در فلسفه و الهیات غرب در چهار دوره‌ مختلف بحث شده است. در دوران قبل از قرون وسطی وحی در عهد جدید بر اساس داده‌های اناجیل و کتاب‌های تفسیری پیرامون آن به این نتیجه رسیده است که عیسی تجسم وحی و کلمه‌ خدا است، عیسی وحی کامل است، و یا اینکه عیسی وحی منزل و تجلی کلمه در دنیا است، در دوران قرون وسطی در سرشت وحی سه دیدگاه یعنی نظریه‌ گزاره‌ای، زبانی و تایخ نجات‌بخشی مطرح بوده است، و به این نتیجه دست یافته است که وحی گزاره‌ای و زبانی مجموعه‌ای از حقایق است که خداوند بر پیامبر القاء کرده است. بر اساس دیدگاه تاریخ نجات‌بخشی وحی از مقوله‌ی فعل و حادثه است که به وسیله‌ آن خود را در عیسی نشان داده و با مصلوب شدنش نجات را عهده‌دار شده است. در دوران نوین نظریه شایرماخر که وحی را تجربه‌ دینی دانسته است بررسی گردیده و در قرن نوزدهم عده‌ای که وحی را نتیجه‌ بروز شخصیت درونی خوانده است. همچنین به تبیین دیدگاه کارل بارت که وحی اصلی شخص مسیح است پرداخته و مشخص کرده که کلام بارت بر تفاوت خدا با سایر جهان بنیان نهاده شده است. در دوران معاصر وحی اصلی شخص مسیح است و وحی در عیسی تجسم یافته است، و یا اینکه وحی مکاشفه مخصوص خدا برای نجات انسان است».

• در این پژوهش آمده است: « حقیقت وحی در فلسفه و الهیات اسلامی از نگاه فیلسوفان، متکلمان، عرفا و وحی از نگاه وحی مورد بررسی قرار گرفته است. و به این نتیجه دست یافته که فارابی و ... وحی را نتیجه عقل فعال دانسته‌اند. از نظر متکلمان بطور کلی وحی با دو رویکرد یعنی زبانی و غیر زبانی بحث شده و مشخص شده که دیدگاه تجربه دینی زبانی نیست. از نظر عرفا وحی کشف و شهود عرفانی است، برخی از مفسران وحی را نتیجه بلوغ دانسته‌اند. وحی از نگاه وحی به عنوان درک ویژه و سرشت زبانی داشتن آن، به این نتیجه دست یافته است که حقیقت وحی برای غیر پیامبران، قابل درک و فهم نیست دیگران تنها می‌توانند به آثار آن پی ببرند».
• پژوهشگر این پایان‌نامه: «به مقایسه‌ وحی بین اسلام و مسیحیت، اشتراک‌ها و اختلاف‌های آن تبیین گردیده است و روشن شده است وحی مسیحی قبل از قرون وسطی با وحی اسلامی، در معنا، ماهیت، وحی مکتوب، و ... اختلاف دارد. اشتراک‌ها و اختلاف‌های وحی مسیحی در دوران‌های قرون وسطی و نوین بیان گردیده و روشن شده است که تجربه‌ دینی قابل تطبیق بر وحی نیست. وحی نتیجه بروز شخصیت درونی، در فهم کارل بارت، نتیجه‌ نبوغ و کشف و شهود عرفانی مورد نقد قرار گرفته است. از دیدگاه‌های متکلمان پیرامون وحی، به دست آمده است که نظریه‌ی کلام حادث، کلام لفظی و شعور مرموز قابل قبول است».

فهرست پایان‌نامه

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

درباره پدیدآورندگان

• 

  سید محمد علی داعی‌نژاد
  (استاد مشاور)

• 

  محمد تقی فعالی
  (استاد راهنما)

• 

  اسماعیل دانش
  (پژوهشگر)

• پژوهشگر این پایان‌نامه حجت الاسلام و المسلمین اسماعیل دانش (متولد ۱۳۴۹ش، افغانستان)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: احمد پایانی، مصطفی اعتمادی، محمد فاضل لنکرانی و ناصر مکارم شیرازی پیگیری کرد. عضو هیئت رئیسه انجمن علمی پژوهشی کلام اسلامی مجتمع آموزش عالی فقه و عضو شورای سردبیری نشریه زمزم معارف مجتمع آموزش عالی فقه از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس در حوزهٔ علمیه تا کنون چندین جلد کتاب به رشته تحریر درآورده است.«امام است نه پیامبر(ص)»، «عصمت امام علی (ع) و اعتراف به خطا»، «عدالت جهانی در انتظار مهدی (ع)»، «بررسی تطبیقی حقیقت وحی در اسلام و مسیحیت» و «پژوهش و تحقیق نو در سیره پیامبر اعظم» برخی از این آثار است.

• استاد راهنمای این پایان‌نامه حجت‌ الاسلام‌ و المسلمین محمد تقی فعالی (متولد ۱۳۴۱ ش، تهران)، تحصیلات حوزوی خود را در محضر اساتیدی همچون حضرات آیات: حسین وحید خراسانی، جواد تبریزی و ناصر مکارم شیرازی پیگیری کرد. وی تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری فلسفه تطبیقی دانشگاه مک گیل کانادا به اتمام رساند. مدیر گروه معرفت‌شناسی دینی و ریاست دانشکده الهیات و فلسفه ازجمله فعالیت‌های وی است.

او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «درآمدی بر معرفت‌شناسی دینی و معاصر»، «ایمان دینی در اسلام و مسیحیت» و «سیک زندگی توحیدی و موفقیت الهی» برخی از این آثار است. پژوهشگر مؤسسه در راه حق و مؤسسه باقرالعلوم(ع)، مسئول گروه عقاید مؤسسه باقرالعلوم(ع)، مدرس دانشگاه آزاد، دانشگاه شهید بهشتی، مجتمع عالی قضائی قم، دانشگاه آزاد اراک و حوزه علمیه قم.

• استاد مشاور این پایان‌نامه حجت‌ الاسلام‌ و المسلمین سید محمد علی داعی‌نژاد (متولد ۱۳۴۲ ش، دزفول)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: عبدالله جوادی آملی، محمد تقی مصباح یزدی و حسین وحید خراسانی پیگیری کرد. عضو هیأت علمی و مسئول بخش مدخل‌یابی دائرةالمعارف علوم عقلی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی و عضو و مدیر گروه حلقه نقد و حکمت و دین‌پژوهی در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی به راهنمایی، مشاوره و داوری پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «حکومت علوی»، «ایمان و آزادی از منظر قرآن»، «دین و سیاست» و «امام علی (ع) و اصول برخورد با دشمنان»، «چیستی وحی»، «وحی تجربه دینی نیست» و «گفتمان اسلام و حی و نبوت» برخی از این آثار است.

استخراج مقاله از پایان‌نامه

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

چاپ پایان‌نامه به صورت کتاب

• بررسی تطبیقی حقیقت وحی در اسلام و مسیحیت (کتاب)