محال بودن

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

مقدمه

"امتناع" به معنای ضرورت عدم برای یک شیء است؛ مانند شریک واجب‌الوجود، یا اجتماع نقیضین که حکم به امتناع آن از بدیهیات عقلی است. امتناع یکی از مفاهیم سه‌گانه فلسفی قسیم، "وجوب" و "امکان" است؛ زیرا هر مفهومی را نسبت به وجود در نظر بگیریم، یا وجوب برای آن ضروری است یا عدم؛ و یا اینکه هیچ کدام برای آن ضرورت ندارد. این سه به ترتیب وجوب، امتناع و امکان نام دارد^[۱].
به بیان دیگر: امتناع بالذات در جایی است که وجود برای چیزی ذاتاً محال باشد، یعنی ذات شیء به گونه‌ای باشد که امتناع از وجود داشته باشد و عدم برایش ضروری باشد. محالات ذاتی همه از این قبیل اند^[۲]^[۳].

↑ طباطبایی، نهایة الحکمه، ص۴۲.
↑ شیروانی، شرح مصطلحات فلسفی، واژه «امتناع»؛ طباطبایی، بدایة الحکمة و نهایة الحکمة، واژه «امتناع».
↑ محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۹.