تبیین و ارزیابی آیات صراط مستقیم در قرآن (مقاله)
تبیین و ارزیابی آیات صراط مستقیم در قرآن عنوان مقاله‌ای است که به زبان فارسی که به بررسی مفهوم و معناى آیات صراط مستقیم در قرآن می‌پردازد. این مقاله ۲۰ صفحه‌ای به قلم علی نصیری، محمد مولوی و نبی الله صدری‌فر نگاشته شده و در دوفصلنامه تفسیرپژوهی (شماره ۱، بهار و تابستان ۱۳۹۳) منتشر گشته است.[۱]
| تبیین و ارزیابی آیات صراط مستقیم در قرآن | |
|---|---|
 | |
| رتبه علمی | علمی پژوهشی |
| زبان | فارسی |
| نویسندگان | علی نصیری، محمد مولوی و نبی الله صدری‌فر |
| موضوع | صراط مستقیم |
| مذهب | شیعه |
| منتشر شده در | دوفصلنامه تفسیرپژوهی |
| وابسته به | دانشگاه شهید مدنی آذربایجان |
| محل نشر | تبریز، ایران |
| تاریخ نشر | بهار و تابستان ۱۳۹۳ |
| شماره | ۱ |
| ناشر الکترونیک | پایگاه مجلات تخصصی نور |
چکیده مقاله
نویسنده در چکیده مقاله می‌نویسند: «واژه صراط در قرآن ۴۵ بار استعمال شده است؛ این آیات به سه دسته قابل تقسیم‌اند. دسته اول: اشاره به مصادیق عینی صراط دارند. دسته دوم: عوامل هدایت به صراط مستقیم و دسته سوم: اوصاف صراط را بیان نموده‌اند. اشکال برخی مبنی بر اشاره قرآن به صراط‌ها وارد نیست. زیرا مستند این عده (که صراط نکره را دلیل بر معنی صراط‌ها گرفته‌اند)، مردود است. زیرا اولاً: صراط به صورت جمع استعمال نشده است. ثانیاً: در تعدادی از آیات ادعا شده، تنوین نه برای تنکیر بلکه تنوین تفخیم است. به علاوه، با در نظر گرفتن مجموع آیات صراط (معرفه و نکره) روشن شده که معرفه به نظام تکوین و نکره به نظام تشریع اشاره دارد. گروهی از آیات هم خارج از مسأله است»[۱].
فهرست مقاله
- چکیده؛
- مقدمه؛
- تعاریف:
- صراط در لغت؛
- مستقیم؛
- سبیل؛
- تفاوت صراط و سبیل؛
- مصادیق عینی صاحبان صراط مستقیم؛
- اوصاف و نشانه‌های صراط؛
- عوامل هدایت به صراط مستقیم:
- عبادت خدا؛
- تبعیت از خدا، قرآن و رسولش؛
- اعتصام به خدا؛
- صراط مستقیم نه صراط‌ها:
- عدم استعمال واژه صرتط به صورت جمع؛
- تنوین تفخیم نه تنکیر؛
- الله صفت صراط؛
- معرفه (الصراط) نظام تشریع و نکره (صراط) نظام تکوین؛
- استعمال مشارالیه مفرد؛
- قرینه روایات در تفسیر آیات؛
- خارج از موضوع بودن در استناد به برخی آیات؛
- نتیجه‌گیری.
درباره پدیدآورندگان
-
نبی الله صدری‌فر (نویسنده)
-
محمد مولوی (نویسنده)
-
علی نصیری (نویسنده)
- حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی نصیری (متولد ۱۳۴۴ش، رشت)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: جواد تبریزی، محمد هادی معرفت و جعفر سبحانی پیگیری کرد. وی رشته علوم قرآن و حدیث را در مقطع دکتری دانشگاه تهران به اتمام رساند. عضویت هیئت رییسه مرکز تحقیقات قرآن کریم المهدى، عضو شورای تحریریه فصلنامه کتاب نقد، عضو شورای علمی دانشنامه قرآن‌شناسی، گروه قرآن‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «امام حسین پیشوای روشنایی»، «وفاق اجتماعی در سخن و سیره معصومان(ع)»، «سیره سیاسی امام علی(ع)»، «ماهیت و مراتب وحی از نگاه صدرالمتألهین»، «استواران در علم و تأویل قرآن» و «علی از منظر نهج‌البلاغه» برخی از این آثار است.[۲]
- آقای دکتر محمد مولوی (متولد ۱۳۵۸ش)، علاوه بر تحصیلات حوزوی، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد به اتمام رساند. مدیر گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه بین المللی امام خمینی و مدیر اجرایی مجله مطالعات قرآنی و روایی دانشگاه بین المللی امام خمینی گروه علوم قرآن و حدیث از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی، به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌ها دانشجویان نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «کتاب‌شناسی توصیفی تحریف ناپذیری قرآن»، «جایگاه تفسیر علمی و معیارهای آن در تفسیر نمونه»، «درنگی در مستندات قرآنی کثرت‌گرایان و نقد آن»، «بررسی دیدگاه‌های خاورشناسان درباره وحیانی بودن قرآن» و «تأملی بر صراط مستقیم» برخی از این آثار است.[۳]
- حجت الاسلام و المسلمین دکتر نبی الله صدری‌فر (متولد ۱۳۵۳ش)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: محمد علی مهدوی راد، محمد هادی معرفت و سید حسن مرتضوی پیگیری کرد. وی تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری مدرسی معارف اسلامی قرآنن و متون دانشگاه پیام نور قم به اتمام رساند. عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور کرمانشاه و مدرس دانشگاه پیام نور از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «درنگی در مستندات قرآنی کثرت گرایان و نقد آن»، «شاخص‌ها و اهداف تربیتی انبیا در قرآن»، «بایسته‌های مربیان در تربیت قرآنی»، «پیش درآمدی بر جایگاه آرامش در قرآن»، «تأثیر فرهنگ ایثار در پیشبرد اسلام و ایران» و «تربیت دینی با اشاراتی به نگاه امام خمینی» برخی از این آثار است.[۴]