طایر قدسی وحی بر بام خیال پیامبر (مقاله)

طایر قدسی وحی بر بام خیال پیامبر
رتبه علمی	علمی پژوهشی
زبان	فارسی
نویسندگان	محمد کاظم شاکر و سید محمد موسوی مقدم
موضوع	مجاری علم لدنی امام، وحی
مذهب	شیعه
منتشر شده در	فصلنامه پژوهش‌های فلسفی کلامی
وابسته به	دانشگاه قم
محل نشر	قم، ایران
تاریخ نشر	زمستان ۱۳۹۲
شماره	۵۸
ناشر الکترونیک	پایگاه مجلات تخصصی نور

طایر قدسی وحی بر بام خیال پیامبر عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی به بررسی دیدگاه ویلیام مونتمگری وات در باب وحی و نقد و تحلیل آن می‌پردازد. این مقاله ۱۸ صفحه‌ای به قلم محمد کاظم شاکر و سید محمد موسوی مقدم نگاشته شده و در فصلنامه پژوهش‌های فلسفی کلامی (شماره ۵۸، زمستان ۱۳۹۲) منتشر گشته است.

چکیده مقاله

• نویسندگان در ابتدای چکیده مقاله خود می‌نویسند:«وحى پيامبرانه از موضوعاتى است كه دانشمندان با رويكردهای مختلف به تجزيـه و تحليل و داوری درباره آن پرداخته‌اند. در خصوص وحى و نبوت، به ويژه نبوت پيامبر اكرم(ص) و وحى قرآنى، دست‌كم سه گفتمان ديده می‌شـود: ۱. گفتمـان اسـلامى، كه وحى را كاملا الاهى می‌داند و در آن نقش بشر و عناصر بشری به صفر می‌رسد؛ ۲. گفتمان مسيحى، كه آن را الاهى بشری ارزيابى می‌کنـد؛ ۳. گفتمـان سـكولار، كه آن را يكسر بشری دانسته، صرفا با پاراديم‌های اجتماعى و روان‌شناختی ارزيابى می‌كند. ويليام مونتگمری وات، از الاهی‌دانان مسيحى است كه بيش از ۶۰ سـال در زمينه اسلام و سيره پيـامبر(ص) بـه پـژوهش و عرضـه آثـار پرداختـه اسـت».

• نویسندگان در ادامه چکیده خود می‌نویسند:«او بـا آشنايی‌ای كه با هر سه گفتمان دارد به ارائه سامانه نوينى در تحليل وحى و نبـوت و نيز پيامبری حضرت محمد(ص) و شكل و محتوای وحى قرآنى پرداختـه اسـت. او، برخلاف اسلاف خود، نه تنها به رد نبوت پيامبر اسلام(ص) پرداخته، بلكه قـرآن را حاوی وحى الاهى می‌داند. در اين مقاله، ابتدا سامانه‌ای از آنچـه وات در بـاب وحـى گفته است ترسيم مـی‌كنيم. سـپس بـه تحليـل و نقـد آن می‌پـردازيم. در مجمـوع، گفتمانى كه وات در آن اصل وحى و نبوت و به تبع آن نبوت حضرت محمد(ص) را تحليل می‌كند، برآيند سه گفتمان مسيحى، سكولار و اسلامى ارزيابى می‌شود».

فهرست مقاله

• چکیده؛
• طرح مسئله؛
• ديدگاه‌های وات در باب وحى:
  • ابتكار عمل خداوند در وحى؛
  • وحى به مثابه فعل خداوند در تاريخ بشر؛
  • اطمينان پيامبر به الهى بودن دريافت‌های وحيانى؛
  • عنصر بشری در وحى؛
  • نقش «تخيل خلاق» پيامبران در شكل‌دهى وحى؛
  • خطاپذير بودن گزاره‌های وحيانى؛
• تحليل و نقد انديشه‌های وات در باب وحى:
  • تأثير الهيات مسيحى در نظريه وات از وحى؛
  • تأثير ديدگاه‌های روان‌شناختى و رويكردهای فلسفى در نظريه وات؛
• نتیجه‌گیری؛
• یادداشت‌ها؛
• فهرست منابع.

دربارهٔ پدیدآورندگان

• 

  سید محمد موسوی مقدم(پدیدآورنده)

• 

  محمد کاظم شاکر(پدیدآورنده)

• دکتر محمد کاظم شاکر (متولد ۱۳۴۲ ش، یزد)، تحصیلات حوزوی خود را تا خارج فقه و اصول پیگیری کرد. وی رشته علوم قرآن و حدیث را در مقطع دکترا در دانشگاه تربیت مدرس به اتمام رساند. مدیریت گروه علوم قرآن و حدیث‌، مدیر مسئولی و سردبیری مجله پژوهش‌های علوم انسانی دانشگاه قم، معاون آموزشی و دانشجویی دانشکده اصول الدین از جمله فعالیت‌های است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله را به رشته تحریر درآورده است. «بررسی احادیث الکافی درباره روح‌القدس و مقایسه آن با دیدگاه مسیحیت»، «سرشت وحی پیامبرانه و طرق دریافت آن»، «لیلة القدر و نزول روح»، «پژوهشی در بعثت و آغاز نزول قرآن»، «فقر و غنا در قرآن و حدیث» و «باطن و تأویل قرآن» برخی از این آثار است.

• دکتر سید محمد موسوی مقدم، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم به اتمام رساند. دبیر گروه علوم قرآن و حدیث و عضو کارگروه ارتقاى آموزش اتاق فکر استادان پردیس فارابی دانشگاه تهران از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «جریان‌شناسی سیره‌پژوهی در غرب»، «بررسی نظریه «شکاکیت نوین» درباره شخصیت و سیره پیامبر (ص)»، «منبع‌شناسی مستشرقان پیرامون سیره پیامبر اکرم (ص)» و «نقد دیدگاه مونتگمری وات پیرامون وحی» برخی از این آثار است.

دریافت متن

• دریافت متن PDF مقاله از وبگاه نشریه